In tegenstelling tot berichten in Nederlandse media is de kerstviering in Indonesië rustig verlopen.Op Nu.nl staat het bericht ‘Rotte eieren voor Indonesische christenen‘. Ondanks dat de incidenten die in het artikel worden benadrukt hebben plaatsgevonden, kan over het algemeen toch van een rustige kerstviering gesproken worden. Aangezien er in Indonesië zo’n 24 miljoen christenen wonen, zijn de drie door Nu.nl genoemde incidenten uitzonderingen.

De incidenten

Kerstviering bij het presidentiële paleis in Jakarta

In Bekasi, een voorstad van Jakarta in de provincie West-Java, werden twee kerken gedwongen gesloten door de lokale overheid. Dit had er mee te maken dat de kerken bekogeld waren met rotte eieren en vuilnis, en de overheid de veiligheid niet kon waarborgen. De leden van de twee kerkgemeenten besloten op eerste kerstdag een dienst te houden in de open lucht in Centraal-Jakarta, op het plein voor het presidentiële paleis.

In Bogor (ook in West-Java) werd tientallen leden van de GKI Yasmin-kerk de toegang tot hun kerk ontzegd door omwonenden. Zo’n 300 man personeel van de overheid en politie hielden de wacht en zorgden dat het niet tot een confrontatie kwam. De overheid zei: “We hebben een ander gebouw geregeld voor drie dagen, voor de Yasmin-leden om der kerstviering door te laten gaan.” De leden van de Yasmin-kerk gingen echter niet akkoord: “Wij hebben het recht om te bidden in onze eigen kerk, dat zou door de staat beschermd moeten worden.”

In Poso (Centraal-Sulawesi) werd op kerstochtend een bom gevonden op een politiebureau. De kleine bom die werd gevonden, en onschadelijk werd gemaakt, heeft geen enkele invloed gehad op de kerstviering in de 387 kerken in het regentschap Poso. Sinds afgelopen augustus heeft Poso veel met terrorisme te maken, en dat is geregeld gericht tegen de politie. Vorige week nog werden er drie agenten vermoord. Ondanks dat er dus duidelijk problemen zijn in Poso, is het verband tussen de bom en de kerstviering vergezocht.

Het algemene beeld

Een agent houdt de wacht bij de Kathedraal van Jakarta

Ondanks de genoemde incidenten is het algemene beeld toch dat de kerstviering rustig is verlopen. Zoals de gouverneur van Jakarta, Joko Widodo, zei: “Ik geloof dat er religieuze tolerantie bestaat. Er is altijd potentie voor frictie, maar als we ons volwassen gedragen en elkaar respecteren, dan kunnen we de frictie voorkomen.”

In Jakarta was veel politie ingezet om ervoor te zorgen dat de vieringen op kerstavond en eerste kerstdag rustig zouden verlopen. De politie had voor elke kerk 10 tot 75 agenten beschikbaar. Voor de Kathedraal van Jakarta (de grootste katholieke kerk) en de Immanuelkerk (de grootste protestantse kerk) waren er 100 agenten. Een woordvoerder van de politie gaf aan: “Dit is de procedure die we elk jaar volgen. We controleren alle kerkbanken, alle spullen die kerkgangers meenemen naar de kerk. We zorgen ervoor dat het gehele gebied rond de kerk en de dichtstbijzijnde parkeerplaatsen vrij is van veiligheidsrisico’s. Zo hopen we ervoor te kunnen zorgen dat de gelovigen in vrede kunnen bidden.”

In de week voor kerst waren er enkele strenge moslimorganisaties die moslims opriepen niemand een “prettig kerstfeest” te wensen. Volgens deze groeperingen, inclusief het ‘Islam-verdedigingsfront’ FPI, zou het voor de islam verboden zijn om andere religies aan te moedigen. Het bijwonen van een kerstviering zou helemaal niet mogen. Verreweg het grootste deel van de bevolking, en ook enkele grote moslimorganisaties, gaan er niet in mee en sporen mensen juist aan christelijke buren en collega’s een fijne kerst te wensen.

Het gegeven dat kerken blijkbaar bewaakt moeten worden, en dat er discussie is over het al dan niet brengen van een kerstgroet, is natuurlijk een teken dat de tolerantie tussen religies ontoereikend is. Het beeld dat in de Nederlandse media geschetst werd, namelijk dat de kerstviering onmogelijk gemaakt wordt, is echter erg overdreven.

Positieve punten

Kerstviering in een katholieke kerk in Bandung (West-Java)

Het grootste gedeelte van de kerstvieringen, zeker in overwegend christelijke gebieden als Minahasa (Noord-Sulawesi), Batak (Noord-Sumatra) en Flores (Oost-Nusa Tenggara), verliepen zonder problemen en zonder overdreven beveiliging. Enkele kerstvieringen in gebieden waar blijkbaar wel beveiliging nodig is zijn ook interessant om te benoemen.

In Jakarta nodigde de vice-gouverneur, Basuki Tjahaja Purnama, iedereen uit in zijn ambtswoning voor een open huis op kerstochtend. Basuki is de eerste christelijke (vice-)gouverneur in Jakarta sinds 1965. Zowel christenen als moslims stonden in de rij bij Basuki’s huis in de wijk Kuningan, waar onder andere kipsaté en rundvleessoep op het menu stonden. Ook gouverneur Joko Widodo, die moslim is, kwam zijn kompaan een prettig kerstfeest wensen.

De politie die in Jakarta bezig was met het bewaken van kerken kreeg de hulp van Banser, een afdeling van de islamitische organisatie Nahdlatul Ulama: “Zowel Banser als enkele lokale organisaties helpen ons deze kerst. Banser levert zo’n 1000 tot 1500 man beveiligingspersoneel. Ze staan allemaal onder het bevel en de supervisie van de politie.”

In Makassar (Zuid-Sulawesi) was het zelfs niet alleen Banser maar ook het ‘Islam-verdedigingsfront’ FPI dat de politie kwam helpen. Een woordvoerder van de FPI: “Dit is de eerste keer dat we betrokken zijn in de beveiliging voor het voorkomen van terroristische acties.” De FPI staat bekend om hun felle standpunten ten opzichte van niet-moslims, maar in Makassar zei de FPI nu dat ze “toegewijd zijn aan het ervoor zorgen dat de christenen in vrede naar de kerk kunnen gaan.”