De Grote Postweg werd in het jaar 1808 aangelegd van het westen naar het oosten van Java. Oorspronkelijk was de weg bedoeld voor het snelle vervoer van soldaten, maar ook nu nog is het een belangrijke weg.

Gouverneur-generaal Herman Willem Daendels besloot aan het begin van de 19e eeuw tot de aanleg van een weg van west naar oost door het noorden van Java. Daendels was bang voor een Britse invasie en een weg zou het makkelijker maken de legers te verplaatsen. Na aanleg van de weg duurde de reis van West-Java naar Oost-Java nog maar enkele dagen, in plaats van enkele wegen. Door een ijzeren discipline van Daendels duurde de aanleg van de gehele weg minder dan een jaar. Lokale heersers waarvan de onderdanen te langzaam werkten werden vermoord, samen met hun arbeiders. Naar schatting 12.000 mensen overleden tijdens de aanleg van de weg.

Zoals op de kaart te zien is loopt de Grote Postweg (door Daendels La Grande Route genoemd) van Anyer in het uiterste westen van Java naar Panarukan in Oost-Java. Later zou de weg nog worden verlengd tot Banyuwangi, op het oostelijke puntje van het eiland. Verschillende delen van de Grote Postweg zijn nog altijd belangrijke doorgaande wegen. Geïllustreerd met foto’s van vroeger en nu zal hieronder het traject van weg besproken worden.

Banten

De provincie Banten ligt op de westelijke punt van Java. Door deze provincie loopt de Grote Postweg van het kuststadje Anyer richting de grens met Jakarta (vroeger Batavia). Omdat er inmiddels een tolweg ligt van de haven van Merak naar Jakarta is de Postweg niet meer zo belangrijk, maar de route is nog wel te volgen via kleinere wegen. Aan de rechterkant is een plaquette van het nulpunt van de Postweg te zien, die in Anyer staat. De foto hieronder is van ongeveer het jaar 1920 en laat een auto met een lekke band zien in de buurt van Tangerang, in de provincie Banten.

Jakarta

Bij Jakarta buigt de weg af in zuidelijke richting. Op het grondgebied van de huidige provincie Jakarta liep de Grote Postweg door twee steden, te weten Batavia en Meester Cornelis. Batavia staat tegenwoordig bekent als de oude stad van Jakarta (of Kota). Meester Cornelis is sinds 1935 onderdeel van Jakarta en deze dichtbevolkte wijk heet nu Jatinegara. De tekening laat de Grote Postweg zien in Meester Cornelis in het jaar 1874.

West-Java

West-Java is de enige provincie waar de Postweg ver afwijkt van de Javaanse noordkust. Omdat de twee op dat moment grootste steden van de provincie in het binnenland liggen maakte de weg hier een omweg.Vanaf Jakarta loopt de weg eerst in zuidelijke richting naar Bogor (toen Buitenzorg geheten). De afbeelding hieronder is een olieverfschilderij van de Grote Postweg in de buurt van Bogor, gemaakt in de negentiende eeuw. Ook tussen Jakarta en Bogor is er tegenwoordig een tolweg, dus ook dit stuk van de Grote Postweg is niet erg belangrijk meer.

Het stuk van de route na Bogor is echter wel nog altijd erg belangrijk. Hier gaat de weg over de Puncakpas (in het Nederlands vroeger Poentjak genoemd) en via Cianjur (Tjiandjoer) naar Bandung (Bandoeng). Zowel vanuit Jakarta als vanuit Bandung wordt de Postweg veel gebruikt om het toeristische gebied van de Puncakpas te bezoeken. De drie afbeeldingen onder zijn allemaal van de Puncakpas. De eerste geeft de Grote Postweg weer in de 19e eeuw, de middelste in de 20e eeuw en de laatste hoe het er nu uitziet.

De Grote Postweg komt vervolgens recht door het centrum van Bandung. De ontwikkeling van deze stad is voor een groot deel te danken aan de Postweg, omdat het een rustpunt langs de route werd. Grote hotels die in de koloniale tijd werden ontwikkeld staan er nu nog steeds, zoals het Savoy Homann-hotel en hotel Grand Preanger. In Bandung heet de weg nu Jalan Asia-Afrika, omdat de Aziatisch-Afrikaanse conferentie hier gehouden is, maar het is nog altijd een belangrijke doorgaande weg. Naast de twee hotels is er onder andere een museum en de Grote Moskee van Bandung. De foto’s laten het drukke verkeersbeeld van de Grote Postweg door Bandung zien in respectievelijk 1938 en 2010. De rechter foto is van de weblog van fotografe Rosdiyana, waarop veel mooie foto’s van de omgeving van Bandung staan.

Ook ten oosten van Bandung gaat de weg nog verder door de bergen. Op de foto links is een stuk van deze weg te zien, met daarbij een grote rookpluim van een stoomtrein die de helling op gaat. De weg loopt via Sumedang naar Cirebon (Tjirebon) aan de West-Javaanse noordkust. De oorspronkelijke route van de Postweg van Bandung naar Cirebon is nog steeds een belangrijke hoofdweg. Er zijn momenteel wel plannen voor de aanleg van een nieuwe tolweg, dus dan zou dat kunnen veranderen.

Vanaf Cirebon gaat de Grote Postweg naar het oosten, vlak langs de kust in de richting van Centraal-Java. Omdat deze weg onderdeel is van de doorgaande route tussen de twee grootste steden van Indonesië (Jakarta en Surabaya) is het een zeer drukke weg. In de volksmond staat deze nu bekend als Jalan Pantura (‘Pantai Utara‘) wat Noordkustweg betekent.

Centraal-Java

De Grote Postweg, en ook de huidige Noordkustweg, loopt verder door Centraal-Java langs de steden Tegal, Pekalongan, provinciehoofdstad Semarang en Rembang. Hieronder is een foto van de Grote Postweg in het centrum van Semarang te zien. Het gebouw op de achtergrond is de Lawang Sewu, dat het hoofdkantoor van de Nederlandsch Indische Spoorweg Maatschappij (NISM) was.

Oost-Java

Ook in Oost-Java deelt de Grote Postweg zijn route verder met de huidige Noordkustweg. Via Tuban loopt de weg naar Surabaya (vroeger Soerabaja), de hoofdstad van de provincie, en dan via Probolinggo naar het oostelijke eindpunt in Panarukan. Onderstaande foto is in 1930 genomen in Surabaya, met trams in de hoofdstraat en een politieagent die het verkeer regelt. Net als in Bandung staat nu ook in Surabaya nog een hotel uit de koloniale tijd in deze straat. Hotel Oranje heet tegenwoordig Hotel Majapahit, maar het is nog in de oude koloniale stijl.

De afbeelding links laat een oude foto zien van de Grote Postweg in de buurt van Probolinggo, in de buurt van het oostelijke eindpunt van de weg. Zoals gezegd is de weg later verlengd tot aan Banyuwangi, het echte oostelijke puntje van Java. Vanaf deze stad gaan er veerboten naar Bali.

Vanwege het vele verkeer is er geen voorstelling meer van te maken hoe de Grote Postweg er vroeger heeft uitgezien. Doordat de verkeersfunctie op sommige plekken is overgenomen door nieuwe tolwegen is de Grote Postweg daar wat rustiger, maar over het algemeen zijn het momenteel drukke autowegen.