Corruptiezaken in Indonesië I (maart 2013)

De anti-corruptiecommissie van Indonesië (KPK) heeft tot doel om het land te bevrijden van corruptie. In dit artikel een overzicht van enkele corruptiezaken die momenteel veel media-aandacht krijgen.

Indonesië staat hoog in de internationale corruptie-index. De KPK heeft daarom een belangrijke taak, waarin de organisatie gesteund wordt door de overgrote meerderheid van de bevolking. Hoogwaardigheidsbekleders zoals parlementsleden en politiecommissarissen werken echter wel eens tegen, vanwege het belang dat zij zelf bij corruptie hebben. Verschillende parlementariërs werden in november 2012 beschuldigd van corruptie, en al jaren wordt de KPK tegengewerkt door de nationale politie.

Overzicht van recente corruptiezaken

Corruptiezaken krijgen veel media-aandacht en af en toe wordt een bekend persoon bestraft voor corruptie. Hieronder worden acht verschillende corruptiezaken behandeld, die in of vlak voor maart 2013 in het nieuws zijn.

1. Burgemeester van Cilegon

Oud-burgemeester Aat Syafaat na een verhoor bij de KPK, vorig jaar

Cilegon is een stad aan de westkust van Java (provincie Banten) met zo’n 400.000 inwoners. Voormalig burgemeester Aat Syafaat is onlangs veroordeeld tot drie en een half jaar gevangenisstraf en een boete van 400 miljoen rupiah (€ 31.500). De rechtbank achtte hem schuldig aan het verduisteren van 49 miljard rupiah (3,9 miljoen euro) van het budget voor de bouw van een nieuwe zeehaven. Naast de boete moet Aat Syafaat een bedrag van 7,5 miljard rupiah, dat uiteindelijk niet voor de zeehaven gebruikt is, zien terug te halen. Als hij zijn boete of de terugbetaling niet kan betalen krijgt hij twee jaar extra gevangenisstraf. De voormalig burgemeester gaat akkoord met zijn straf. De officier van justitie is, in overleg met de KPK, nog aan het overwegen om in beroep te gaan omdat in eerste instantie een gevangenisstraf van zes jaar was geëist.

2. Burgemeester van Magelang

De oud-burgemeester van Magelang in de rechtszaal.

Ook de burgemeester van Magelang, een stad met 120.000 inwoners in Centraal-Java, is beschuldigd van corruptie. Burgemeester Fahriyanto Yusuf zou bij de aanschaf van schoolboeken in 2003 bijna vijf miljard rupiah (€ 390.000) in eigen zak gestoken hebben. Om geld te besparen zou hij het drukken van schoolboeken hebben aanbesteed aan een onbekwaam bedrijf. Dat scheelde veel geld, dat hij vervolgens voor zichzelf hield. De officier van justitie heeft twee jaar gevangenisstraf plus een boete van 100 miljoen rupiah (€ 8.000) geëist, met daarnaast een schadevergoeding van 123 miljoen rupiah aan de staat.

Naast deze zaak is oud-burgemeester Fahriyanto ook nog betrokken in een andere corruptiezaak. Hij zou 1,57 miljard rupiah (€ 123.000) aan overheidsgeld hebben uitgedeeld aan een groep van raadsleden, tussen 2002 en 2004. Een deel van de raadsleden zou inmiddels het ontvangen bedrag hebben terugbetaald aan de overheid, maar een groot deel is verdwenen. Drie raadsleden staan in dezelfde zaak ook voor de rechter.

3. Politiecommissaris van Tegal

Een voormalig politiecommissaris van Tegal (Centraal-Java, 250.000 inwoners) is veroordeeld tot drie jaar cel en een boete van 100 miljoen rupiah (€ 8.000). Commissaris Agustin Hardiyanto had in 2008 meer dan een miljard van het totale budget van 6,5 miljard rupiah van de lokale politie verduisterd. De officier van justitie gaat waarschijnlijk in hoger beroep, omdat hij zegt dat er genoeg bewijs is om de verdachte voor minstens zeven en een half jaar op te sluiten.

4. Regent van Kampar

Oud-regent Burhanuddin Husein gevolgd door fotografen

Ook de voormalig regent (districtshoofd) van het regentschap Kampar is beschuldigd van corruptie. Kampar is een regentschap met 700.000 inwoners in de provincie Riau (centraal Sumatra). Regent Burhanuddin Husein zou ongeldige vergunningen hebben gegeven aan twaalf bedrijven voor grootschalige houtkap in regenwouden. De openbare aanklager zei daarover: “Hij wist dat de bedrijven plannen hadden om houtkap toe te passen in natuurlijke bossen met een potentie van meer dan 5 kubieke meter hout per hectare. Volgens de regels mag zulk bos niet gekapt worden, maar de verachte heeft toch vergunningen afgegeven.”

Het totale bedrag aan verliezen voor de staat zou oplopen tot bijna 520 miljard rupiah (40,8 miljoen euro), aldus de aanklager. Ondanks een eis van zes jaar cel werd hij uiteindelijk maar veroordeeld tot een gevangenisstraf van 2,5 jaar plus een boete.

5. Neneng Sri Wahyuni

Neneng Sri Wahyuni heeft zich vermomd om de media te ontwijken.

Neneng Sri Wahyuni stond terecht voor het beïnvloeden van het aanbestedingsproject voor een zonne-energieproject. Corruptie binnen dit project heeft de staat 2,7 miljard rupiah (€ 210.000) aan verliezen opgeleverd. Neneng was hierbij betrokken door in 2008 hoge ambtenaren binnen het ministerie te overtuigen zonnepanelen bij haar bedrijf te kopen, terwijl het bedrijf niet bekwaam was.

In 2011 sloeg Neneng op de vlucht om vervolging door de KPK te voorkomen. Ruim een jaar later bleek ze ondergedoken geweest te zijn in Maleisië, maar inmiddels is ze weer terug in Indonesië en is de rechtszaak dus begonnen. Twee Maleisiërs zijn al veroordeeld voor zeven jaar cel elk, omdat ze Neneng hielpen met het ontvluchten van de rechtsgang. Neneng zelf kon maximaal twintig jaar cel krijgen, maar de openbare aanklager heeft ook voor haar zeven jaar geëist. De rechter besloot haar vorige week een gevangenisstraf van zes jaar op te leggen.

6. Regent van Garut

Regent Aceng Fikri wordt geïnterviewd

De regent van het regentschap Garut (West-Java, 2.500.000 inwoners) werd onlangs ontslagen vanwege het trouwen met een tienermeisje. Hij scheidde vier dagen later weer van haar, maar hij werd ontslagen omdat hij al een vrouw had, en voor overheidsfunctionarissen is het niet toegestaan meerdere vrouwen te hebben.

Nu, na zijn ontslag, komt er echter ook nog een corruptiezaak aan het licht. De regent, Aceng Fikri, had de zetel van vice-regent aangeboden voor 500 miljoen rupiah (€ 40.000). Een geïnteresseerde had alvast de helft van het bedrag betaald, toen Aceng Fikri zich plotseling bedacht had en nu 1,4 miljard rupiah vroeg. De geïnteresseerde trok zijn bod in, maar kreeg zijn geld nooit terug.

7. Hambalang-zaak

Een maquette van het Hambalang-sportcentrum.

De Hambalang-zaak is een van de grootste corruptiezaken die door de KPK wordt onderzocht. In Hambalang (West-Java) zou een groot sportcentrum gebouwd worden. Het complex is tot op heden niet afgemaakt maar sinds 2010 worden talloze politici verdacht van corruptie in deze zaak. De totale kosten voor het complex zijn geraamd op 196 miljoen euro (2,5 biljoen rupiah).

De laatste verdachte die er bij is gekomen is Anas Urbaningrum, de voorzitter van de Democratische Partij. Dit ligt erg gevoelig, omdat dit de partij is van president Susilo Bambang Yudhoyono. Een woordvoerder van de KPK: “Er zijn twee duidelijke bewijsstukken die laten zien dat Anas geld heeft ontvangen in relatie tot de constructie van Hambalang, in de tijd dat hij parlementslid was.”

8. Regent van Indragiri Hulu

De regent van Indragiri Hulu, een regentschap met 450.000 inwoners in de provincie Riau, werd in september 2012 veroordeeld tot acht jaar cel. Hij was betrokken bij een grootschalig corruptieschandaal waarin 116 miljard rupiah (€ 9,1 miljoen) aan overheidsgeld werd verduisterd. Van de 116 miljard zou de regent, genaamd Raja Thamsir Rahman, zo’n 46 miljoen rupiah voor persoonlijk gebruik hebben benut.

Ondanks de veroordeling voor acht jaar cel, waarvan Thamsir nog geen half jaar heeft volbracht, werd hij afgelopen weekend door journalisten gezien bij een bruiloftsfeest. Volgens de journalisten was hij samen met enkele andere overheidsfunctionarissen aanwezig bij de bruiloft van de dochter van de vice-gouverneur. Waarom hij niet in de cel zat op dat moment is niet bekend.