Het ontwikkelingsthema dat de Indonesische overheid heeft uitgekozen voor de ‘economische corridor’ Sumatra is: “Het centrum voor de productie en verwerking van natuurlijke hulpbronnen, als energievoorraad voor de natie.”

De MP3EI is het masterplan van de Indonesische overheid voor ‘het versnellen en uitbreiden van de economische ontwikkeling van Indonesië’. Het plan voorziet er in om het land een van de tien grootste economieën ter wereld te maken in het jaar 2025, en daarvoor is 7 tot 9 procent economische groei per jaar nodig. Het land is opgedeeld in zes economische corridors, waar Sumatra een van is.

Huidige economie van Sumatra

De economie van Sumatra is vooral gebaseerd op de natuurlijke hulpbronnen die zich er bevinden. Palmolie en rubber zijn twee van de belangrijkste onderdelen van de economie van Sumatra. 70% van de Indonesische palm olie komt van Sumatra, en 65% van de rubberproductie vindt er plaats.

Een groot deel van de Indonesische olievoorraad zit onder de grond van het midden van Sumatra, en langs de oostkust. Naar schatting heeft de olievoorraad van Sumatra een omvang van 4,8 miljard vaten, oftewel meer dan 60% van de gehele geschatte voorraad van Indonesië. Van de olie op Sumatra bevindt zich dan weer 60% in de provincie Riau en hier haalt het Amerikaanse bedrijf Chevron dagelijks 370.000 vaten olie uit de grond. Naast de olie is er ook een grote aanwezigheid van aardgas en steenkool. In de provincie Banka-Billiton is de tinwinning de belangrijkste inkomstenbron.

De nationale, provinciale en lokale overheden verdienen goed aan de oliewinning en mijnbouw, maar de lokale bevolking heeft nauwelijks profijt. Ondanks de grote energievoorraad van Sumatra heeft maar 68,7 procent van de huishoudens aansluiting op het elektriciteitsnet.

In de steden is er een groeiende industrie- en dienstensector. Medan, de hoofdstad van Noord-Sumatra, is een van de grootste steden van Indonesië met meer dan vier miljoen inwoners. Daarnaast bevinden zich ook de miljoenensteden Palembang (Zuid-Sumatra), Pekanbaru (Riau), Bandar Lampung (Lampung) en Padang (West-Sumatra) zich op het eiland. De stad Batam ligt niet op Sumatra maar is als deel van de provincie Riau-eilanden wel onderdeel van de economische corridor Sumatra.

Toerisme is een relatief klein onderdeel van de economie van Sumatra. Het Tobameer, het tropisch regenwoud en de hooglanden rond Bukittinggi zijn de belangrijkste toeristische trekpleisters. Daarnaast komen er vrij veel buitenlandse toeristen naar de Riau-eilanden vanwege de nabijheid van Singapore.

Economische strategie voor Sumatra

Er vindt al een snelle economische groei plaats in Sumatra. De drie belangrijkste activiteiten die zorgen voor deze groei zijn palmolie, rubber en steenkool. Volgens het masterplan zijn er een aantal punten die aangepakt moeten worden:

• Er zijn erg grote inkomensverschillen binnen Sumatra.
• Vanwege slinkende voorraden groeien de activiteiten op het gebied van olie- en gaswinning nauwelijks.
• De afgelopen jaren zijn de investeringen afgenomen.
• De infrastructuur van wegen, spoorwegen, zeehavens en elektriciteit schiet tekort en dat beperkt de mogelijkheden voor groei.

Het masterplan voor Sumatra is erop gericht om de economie te stimuleren en zo mogelijk de bovenstaande problemen op te lossen. De zes activiteiten waarop gefocust zal worden zijn palmolie, rubber, steenkool, scheepvaart, staal en de strategische regio ‘Straat van Soenda’. De Straat van Soenda is de zeestraat tussen Sumatra en Java, en naar verwachting wordt deze regio belangrijker als er een brug tussen de twee eilanden gerealiseerd is. De strategische regio bestaat uit het gebied aan beide zijden van de zeestraat, inclusief de economische centra Bandar Lampung (provincie Lampung) en Serang (Banten).

Palmolie en rubber

Op Sumatra is er al ruim 5 miljoen hectare oliepalmplantage. Uitbreiding is nagenoeg onmogelijk en daarom wordt er gekeken naar het intensifiëren van de plantages. Volgens het masterplan is dat zeker mogelijk, aangezien de meeste plantages nu nog palmbomen van lage kwaliteit gebruiken. Een tweede manier waarop de plantages meer winstgevend gemaakt kunnen worden is door het verbeteren en versnellen van het transport, waarvoor betere infrastructuur nodig is.

Wat betreft rubber is vergroting van de productie ook zeker nodig. Een gemiddelde hectare rubberplantage in India levert twee keer zoveel op als op Sumatra. Dit komt vooral door gebrekkig onderhoud op Sumatra en hier is dus relatief makkelijk verandering in aan te brengen.

Scheepvaart

De oostkust van Sumatra is zeer gunstig gelegen langs de Straat van Malakka. Een zeer groot aantal schepen vaart via deze route vanuit Europa, het Midden-Oosten en India richting Oost-Azië. Het masterplan voorziet in de aanleg van grootschalige scheepswerven op deze routes. Daarbij wordt vooral gedacht aan havens in de Riau-eilanden en in Noord-Sumatra. Daarnaast denkt de overheid dat de haven van Dumai (provincie Riau) geschikt is voor de scheepsbouwindustrie.

Omdat Sumatra het meest westelijke punt van Indonesië is, heeft de overheid bedacht om een internationaal toegangspunt voor de scheepvaart aan te leggen op het eiland. In de provincie Noord-Sumatra zal de Kuala Tanjung-haven aangelegd worden, die als internationaal knooppunt moet gaan gelden, als aanvulling op de ‘Tanjung Priok-haven van Jakarta. De Kuala Tanjung-haven heeft prioriteit gekregen van de overheid en deze zou tussen 2013 en 2017 aangelegd moeten worden.

Infrastructuur

Om ontwikkeling te kunnen bewerkstelligen in de zes kernactiviteiten van Sumatra is het belangrijk dat er goede verbindingen bestaan tussen de verschillende economische centra. Wegen en spoorwegen zijn daarom nodig van noord naar zuid langs de oostkust van Sumatra, van Atjeh tot aan Java. Het belangrijkste project in dit verband zal de Straat van Soenda-brug zijn, waarvoor een investering van 150 biljoen rupiah (12 miljard euro) gepland staat.

De weg over Sumatra zelf staat bekend als de Trans-Sumatra-weg. Momenteel is deze weg op sommige plekken niet eens verhard, maar de bedoeling is dat er uiteindelijk een snelweg van 1.580 kilometer lang wordt ontwikkeld. De geraamde kosten hiervoor in het masterplan zijn 55 biljoen rupiah oftewel 4,4 miljard euro.

Het derde grote project is een spoorweg van Palembang, de hoofdstad van Zuid-Sumatra, naar de 80 kilometer verderop gelegen haven Tanjung Api-api. Verder zijn er ook spoorwegen gepland in de provincies Atjeh, Noord-Sumatra en Lampung.

Samenvatting

De economische ontwikkeling van Sumatra zal zich richten op palmolie, rubber en steenkool. Olie en gas zijn belangrijke inkomstenbronnen, maar de verwachting is dat daar weinig groei in mogelijk is. Verder is het de bedoeling dat de uitbreiding van enkele zeehavens, en de aanleg van de grote nieuwe Kuala Tanjung-haven, een impuls voor de scheepvaart zullen betekenen.

In het zuiden zal de Straat van Soenda-brug ervoor zorgen dat er een betere verbinding met het eiland Java komt. Sumatra moet daar specifiek van gaan profiteren door een graantje mee te pikken van de staalproductie in het westen van Java. Verder kunnen dan alle landbouw- en energieproducten van Sumatra eenvoudig over de weg (of het spoor) naar Jakarta vervoerd worden. Hiervoor is natuurlijk ook de Trans-Sumatra-weg van groot belang.