Zie voor volledige en recente informatie het nieuwe artikel ‘Treinreizen op Java: routes, tickets en tips‘ (2019)

Het spoorwegennetwerk van Indonesië is vrij beperkt, maar op het eiland Java zijn de meeste grote plaatsen op het spoor aangesloten. Reizen per trein is op Java relatief makkelijk en goedkoop, maar ook vrij langzaam. Houd er rekening mee dat de gemiddelde snelheid van treinen op Java zo’n 50 kilometer per uur is. Het uitzicht maakt dat nadeel echter vaak ruimschoots goed.

Treinklassen

Bij het treinreizen in Indonesië kan gekozen worden tussen drie verschillende reisklassen; ekonomi (3e klas), bisnis (2e klas) en eksekutif (1e klas). Gewoonlijk zijn de eerste en tweede klas aanwezig in verschillende wagons van dezelfde trein, voor de derde klas rijden er aparte treinen.

• Ekonomi: Dit is de goedkoopste klasse, maar daarom ook de minst comfortabele manier van treinreizen in Indonesië. Officieel heeft elke wagon plaats voor 106 personen. Het reserveren van een stoel is meestal niet mogelijk en daarom zijn de treinen soms overvol. Het is dan ook niet ongebruikelijk dat mensen uit de trein hangen of er bovenop zitten. De gewone economy class-treinen hebben geen airconditioning, maar vaak wel een ventilator. Sommige treinen worden aangeprezen als Ekonomi/AC en hebben wel airconditioning, maar deze zijn duurder.
• Bisnis: Deze klasse is ruimer opgezet dan de economy class; in wagons van dezelfde grootte is plaats voor 64 personen. Stoelen kunnen meestal gereserveerd worden. Over het algemeen is er airconditioning aanwezig.
• Eksekutif: De eerste klasse van de Indonesische treinen heeft plaats voor 50 tot 52 personen per wagon. Deze klasse heeft airconditioning, veel beenruimte en stopcontacten. Bij het treinpersoneel kan eten en drinken besteld worden, en vaak is er een mini-bioscoop of karaokeruimte onderdeel van de trein.

Spoorwegennetwerk en routes

Het spoorwegennetwerk van Java strekt zich uit over het gehele eiland. De routes die gereden worden hebben, behalve de forenzentreinen rond Jakarta, allemaal een naam. De namen zijn vaak op zichzelf redelijk nutteloos. Een route van Jakarta naar Kediri (Oost-Java) heet bijvoorbeeld Brantas, genoemd naar een rivier in Oost-Java. In totaal zijn er zo’n dertig routes in de ekonomi-klasse, acht in de bisnis-klasse, vijftien in de eksekutif-klasse en en vijftien routes met zowel de klasse bisnis als eksekutif.

Op lange afstanden (bijvoorbeeld van West- naar Oost-Java) rijden enkele treinen per dag. Er zijn ook nachttreinen; dit zijn echter geen slaaptreinen en er zijn dus geen bedden aanwezig. Op enkele kortere routes (zoals Jakarta-Bandung) rijdt bijna elk uur een trein. Rond Jakarta is een netwerk van forenzentreinen die de binnenstad verbindt met onder andere Bekasi en Bogor. Dit zijn nagenoeg allemaal ekonomi-treinen (zie ook ‘Openbaar vervoer in Jakarta (overzicht en tickets)‘).

Voor informatie over specifieke treinroutes, zie:

• Reizen van Jakarta naar Bandung (trein of bus)
• Reizen van Jakarta naar Jogjakarta (vliegtuig, trein of bus)
• Reizen van Bandung naar Jogjakarta (trein, bus of vliegtuig)
• Reizen van Jakarta naar Surabaya (vliegtuig, trein of bus)
• Veerboot Java-Bali en aansluitende bussen/treinen: over treinen naar de veerboothaven Ketapang op het oostelijke puntje van Java.

Zie voor volledige en recente informatie het nieuwe artikel ‘Treinreizen op Java: routes, tickets en tips‘ (2019)

Tickets kopen

Op de website van de Indonesische spoorwegmaatschappij PT KAI kunnen de treinschema’s en ticketprijzen gevonden worden. De website is alleen beschikbaar in het Indonesisch, maar de reisplanner is ook zonder kennis van de taal te begrijpen. Op de ticketpagina kies je aan de rechterkant de datum (tanggal), het vertrekstation (stasiun asal) en het aankomststation (stasiun tujuan). Bij dewasa, anak en infant kunnen respectievelijk het aantal reizende volwassenen, kinderen en baby’s worden opgegeven. Na het klikken op tampilkan wordt er een overzicht gegeven van de namen van de treinen die op de route rijden, met de vertrektijden en ritprijzen.

De genoemde prijzen slaan op de gehele route van de trein, dus niet alleen het gekozen deel van het traject. Vaak vallen de prijzen dus uiteindelijk lager uit. De ticketprijzen zijn niet hetzelfde gedurende het hele jaar, maar worden een maand van tevoren bekend gemaakt op basis van verwachte drukte.

Vanaf dertig dagen tot twee dagen voor vertrek kunnen online tickets gekocht worden. Betaling kan met een Indonesische pinpas of creditcard, maar buitenlandse creditcards worden vaak niet geaccepteerd. Een goed alternatief zijn de websites tiket.com en traveloka.com, die ook in het Engels beschikbaar zijn en buitenlandse creditcards accepteren.

Tickets die vooraf gekocht zijn (bijvoorbeeld via internet of meer dan 2 dagen van tevoren op een station) zijn blauw. Zo’n blauw ticket is sinds 2016 niet meer geldig als instapkaart voor de trein, en moet op de dag van vertrek (uiterlijk 5 minuten voor vertrek) omgewisseld worden voor een oranje instapkaart (boarding pass) bij een ticketautomaat. Dit systeem geldt voor de grote stations (o.a. Gambir in Jakarta, Bandung, Jogjakarta en Surabaya). Bij kleine stations is het blauwe ticket wel genoeg.

Het is gewoonlijk ruim op tijd om een dag van tevoren een ticket te kopen. Rond nationale feestdagen zijn de plaatsbewijzen vaak wel eerder uitverkocht. Vooral rond het Suikerfeest, het Chinees nieuwjaar en de kerstvakantie is het aan te raden om enkele weken vooraf een ticket te kopen.

Stations

Verschillende steden hebben meerdere stations. Vaak is het belangrijkste station simpelweg genoemd naar de stad en zijn andere stations genoemd naar de wijk waarin ze liggen. De eksekutif– en bisnis-treinen rijden gewoonlijk alleen naar het grootste station van de stad, terwijl de ekonomi-treinen ook kleinere stations aandoen.

De belangrijkste stations van Jakarta zijn Gambir en Pasar Senen, allebei dichtbij het moderne centrum. Vanaf Gambir gaan vooral luxere eksekutif-klasse treinen, terwijl treinen van andere klassen vooral vanaf station Pasar Senen vertrekken. Vanaf andere stations in Jakarta, waaronder Jakarta Kota (het oorspronkelijke station Batavia), vertrekken vooral lokale en regionale treinen.

• Jakarta: Gambir voor eksekutif-klasse, Pasar Senen voor bisnis– en ekonomi-klasse.
• Bandung: Bandung (Hall) voor eksekutif– en bisnis-klasse, Kiaracondong voor ekonomi-klasse.
• Jogjakarta: Yogyakarta (Tugu) voor eksekutif– en bisnis-klasse, Lempuyangan voor ekonomi-klasse.
• Surabaya: Gubeng voor routes naar het oosten, zuiden en zuidwesten (waaronder Jogjakarta), Pasar Turi voor routes langs de noordkust richting Semarang en Jakarta.

Bagagelimiet

Sinds 2016 heeft het Indonesische spoorwegbedrijf een limiet ingesteld voor de bagage. Bagage mag niet groter zijn dan 70 cm bij 48 cm bij 30 cm, en niet zwaarder dan 20 kilogram. Voor iedere kilo meer betaal je 10.000 rupiah (€ 0,70) in de eksekutif-klasse, 6.000 rupiah (€ 0,42) in de bisnis-klasse of 2.000 rupiah (€ 0,14) in de ekonomi-klasse.

Lees ook

• Geschiedenis van de Indonesische spoorwegen: de historie van het spoor in Indonesië, van de Nederlandsch Indische Spoorweg Maatschappij in 1864 tot het heden.
• Reizen van Jakarta naar Bandung (trein of bus)
• Reizen van Jakarta naar Jogjakarta (vliegtuig, trein of bus)
• Reizen van Bandung naar Jogjakarta (trein, bus of vliegtuig)
• Reizen van Jakarta naar Surabaya (vliegtuig, trein of bus)
• Veerboot Java-Bali en treinen naar de veerboothaven Ketapang
• Openbaar vervoer in Jakarta (overzicht en tickets), incl. lokale treinen

Zie voor volledige en recente informatie het nieuwe artikel ‘Treinreizen op Java: routes, tickets en tips‘ (2019)