De anti-corruptiecommissie van Indonesië (KPK) heeft tot doel om het land te bevrijden van corruptie. In dit artikel een overzicht van enkele corruptiezaken die momenteel veel media-aandacht krijgen.

Indonesië staat hoog in de internationale corruptie-index. De KPK heeft daarom een belangrijke taak, waarin de organisatie gesteund wordt door de overgrote meerderheid van de bevolking. Hoogwaardigheidsbekleders zoals parlementsleden en politiecommissarissen werken echter wel eens tegen, vanwege het belang dat zij zelf bij corruptie hebben. In maart 2013 plaatste ik op ‘In de Archipel‘ het eerste overzicht van corruptiezaken, en sindsdien zijn er al weer veel nieuwe ontwikkelingen.

Overzicht van recente corruptiezaken

Corruptiezaken krijgen veel media-aandacht en af en toe wordt een bekend persoon bestraft voor corruptie. Hieronder worden acht verschillende corruptiezaken behandeld, die in of vlak voor mei 2013 in het nieuws zijn.

1. Rundvleesimportzaak

Een bedrijf dat actief is in de import van rundvlees, Indoguna Utama, zou betrokken zijn bij een witwasschandaal. Parlementslid Luthfi Hasan Ishaaq van de Partij voor Rechtvaardigheid en Welvaart PKS wordt ervan verdacht smeergeld te hebben aangenomen van het bedrijf in ruil voor een lucratief contract van de overheid voor de import van duizenden ton rundvlees. Vervolgens zou geprobeerd zijn het geld te verbergen en wit te wassen. Naast het parlementslid zijn ook meerdere directieleden van het bedrijf aangeklaagd. Voordat hij als verdachte werd aangemerkt was Luthfi Hasan Ishaaq de voorzitter van de PKS-partij.

2. Simulatorzaak

Een andere grote corruptiezaak die al lang loopt is de ‘simulatorzaak’. Djoko Susilo, een voormalig hoofd van de nationale verkeerspolitie, staat terecht vanwege betrokkenheid bij de grootschalige corruptie in de aanbestedingsprocedure voor rijsimulatoren in 2011. Volgens de KPK heeft Djoko Susilo ongeoorloofd 32 miljard rupiah (ruim 2,5 miljoen euro) aangenomen, en de overheid verliezen bezorgd van zelfs 145 miljard rupiah (meer dan 11 miljoen euro). Djoko Susilo leidde een aanbesteding voor de simulatoren, ter waarde van 200 miljard rupiah. Na het aannemen van smeergeld gaf hij de opdracht echter aan een incapabel bedrijf, dat ook nog eens veel duurder was. Als hij schuldig wordt bevonden kan hij tot 20 jaar gevangenisstraf krijgen, en een boete van 15 miljard rupiah.

3. Raadslid van regentschap Bogor

De voorzitter van de regentschapsraad van Bogor, Iyus Djuher, is door de KPK aangewezen als corruptieverdachte. Het regentschap Bogor (West-Java) is met bijna vijf miljoen inwoners het bevolkingsrijkste regentschap van Indonesië. De arrestatie van Djuher heeft te maken met een corruptieschandaal met betrekking tot de bouw van een begraafplaats. Er zou in ieder geval 800 miljoen rupiah (€ 63.000) aan smeergeld betaald zijn door een bedrijf om de begraafplaats aan te mogen leggen. Ook verschillende ambtenaren en medewerkers van het bedrijf zijn opgepakt. Volgens de KPK is er geen sprake van staatsschulden als gevolg van de zaak: “De arrestatie heeft puur te maken met het verstrekken van vergunningen op onjuiste gronden.” De zaak ligt gevoelig omdat in hetzelfde regentschap ook de grote Hambalang-zaak speelt (zie zaak nummer 7 van ‘Corruptiezaken I‘).

4. Rechter in Semarang

Een rechter van de corruptierechtbank in Semarang (Centraal-Java) is zelf veroordeeld vanwege corruptie. Rechter Kartini Julianna Marpaung moet acht jaar de gevangenis in en 500 miljoen rupiah (€ 39.000) boete betalen vanwege het aannemen van smeergeld. Kartini is schuldig bevonden aan het aannemen van 150 miljoen rupiah aan steekpenningen in ruil voor het geven van een lagere straf aan een verdachte in een corruptiezaak. Volgens de rechtbank heeft Kartini de reputatie van de Indonesische rechtspraak beschadigd en de gedragscode overtreden.

5. Burgemeester van Salatiga

De corruptierechtbank van Semarang heeft een gevangenisstraft van drieënhalf jaar opgelegd aan John Manuel Manoppo, de voormalige burgemeester van Salatiga. Salatiga is een stad met zo’n 200.000 inwoners in Centraal-Java. Manoppo heeft zijn macht als burgemeester misbruikt door twee bedrijven aan te wijzen om de zuidelijke ringweg van de stad te bouwen, ondanks dat andere bedrijven een beter en goedkoper bod hadden gedaan tijdens de aanbesteding. Naast de gevangenisstraf moet hij 100 miljoen rupiah (€ 8000) boete betalen.

6. Regentschap Mandailing Natal

Verschillende personen zijn opgepakt in het regentschap Mandailing Natal (ook wel Madina genoemd), aan de oostkust van de provincie Noord-Sumatra. De KPK gaf aan dat er in elk geval drie verdachten zijn, waaronder de regent Hidayat Batubara, het hoofd van de afdeling openbare werken en een particuliere aannemer. De arrestaties volgden op een tip dat er smeergeld betaald werd aan lokale bestuurders met betrekking tot de verdeling van het ‘regionale hulpfonds’. Dat is een fonds die de provinciale overheid aanbiedt aan de regentschappen om projecten uit te voeren. In het huis van Hidayat Batubara werd een miljard rupiah (zo’n 80.000 euro) aan contant geld in een plastic zak gevonden. Er wordt gedacht dat dit het smeergeld is.

7. Belastingambtenaren en The Master Steel

De KPK heeft twee belastingambtenaren gearresteerd voor het accepteren van smeergeld. Volgens de KPK hadden de twee mannen 300.000 Singaporese dollar (€ 185.000) gekregen van staalbedrijf PT The Master Steel. Ook twee leidinggevenden van het staalbedrijf werden opgepakt. Met de omkoping probeerde The Master Steel onder de belastingen van de afgelopen drie jaren, ter waarde van 120 miljard rupiah (9,5 miljoen euro) uit te komen.

8. Witwassen in Papoea

Een politiecommandant in Papoea wordt verdacht van het witwassen van anderhalf biljoen rupiah (ruim 120 miljoen euro). Het geld zou via zijn account gesluisd zijn nadat het door middel van brandstofsmokkel was verdiend. De commandant, genaamd Labora Sitorus, was bij zijn leidinggevenden bekend als ‘de geldmachine’. Volgens een directeur binnen de politie van Papoea wordt Labora Sitorus beschuldigd van het stelen van een miljoen liter brandstof in het regentschap Sorong in West-Papoea.

Een woordvoerder van het nationale parlement zei dat de anti-corruptiecommissie KPK het onderzoek zou moeten overnemen van de politie. “Het lijkt erop dat Labora Sitorus geholpen en beschermd is door hooggeplaatste officieren van de politie, en daarom is het onverstandig als de politie zelf het onderzoek uitvoert.”

Zie ook

• Corruptiezaken in Indonesië I – maart 2013
• SBS6 legt corruptie op Bali bloot