Laatste update: 26 maart 2019 (eerste metrolijn geopend)
Het openbaar vervoer in Jakarta is niet zo eenvoudig als in veel andere grote steden. De eerste lijnen van een metro- en sneltramnetwerk openen in 2019, maar vooralsnog ben je voor het OV in Jakarta vooral aangewezen op de trein, bus of taxi. In dit artikel een uitgebreid overzicht van de opties, inclusief hoe tickets te kopen.
Inhoudsopgave: OV in Jakarta
- TransJakarta (HOV-bussen op vrije busbanen): een groot en groeiend aantal lijnen van frequente en redelijk betrouwbare buslijnen.
- KAI Commuter Jabodetabek (lokale treinen): vooral tussen Jakarta en de voorsteden is dit de snelste optie, als je in de buurt van een station moet zijn.
- MRT en LRT (metro en sneltram): de voorzichtige eerste stappen van een metronetwerk.
- Stadsbussen en angkot/mikrolet (minibusjes): honderden buslijnen naar alle wijken en voorsteden.
- Taxi’s, scootertaxi’s, Uber, etc.: particulier vervoer
- OV van en naar het vliegveld: verschillende busroutes van DAMRI, of taxi’s.
TransJakarta (HOV-bussen)
Routenetwerk TransJakarta. Klik op het plaatje voor een grote versie (let op: groot bestand) of kijk op de website van TransJakarta.
De bussen van het TransJakarta-netwerk zijn momenteel het belangrijkste onderdeel van het OV in Jakarta. De bussen (bus rapid transit) rijden grotendeels over vrije busbanen (busway) en zijn daarom sneller en betrouwbaarder dan de gewone stadsbussen. In principe kunnen de bussen via de vrije busbanen de files voorbij rijden, al maken auto’s en scooters soms ook gebruik van de busbaan waardoor het daar ook vastloopt. Ook bij veel kruispunten staan de bussen alsnog in de file. Alle TransJakarta-bussen hebben airconditioning en zij vrij comforabel, maar tijdens de spitsuren zijn zowel de bussen als de haltes vaak overvol.
Er zijn momenteel 13 TransJakarta buslijnen (‘corridors’), aangevuld met verschillende lijnen die gebruik maken van delen van de verschillende corridors. Daarnaast zijn er 25 gewone stadsbuslijnen die ook gebruik maken van delen van de TransJakarta-corridors, en tien lijnen met de naam TransJabodetabek die Jakarta verbinden met enkele voorsteden binnen Groot-Jakarta. Op enkele van de 13 hoofdcorridors rijden ook ’s nachts bussen (zie het grijze blokje rechtsonder op de kaart).
TransJakarta-bus bij een halte.
Er is geen dienstregeling, maar de bussen komen zeker op de 13 hoofdcorridors zeer regelmatig (gemiddeld elke vijf minuten). Bij de haltes hangen schermen met informatie wanneer de volgende bus komt, en ook Google Maps geeft een vrij betrouwbaar beeld.
De ticketprijs van TransJakarta is 3.500 rupiah (€ 0,25) per enkele reis, met uitzondering van ’s ochtends tussen 5:00 en 7:00, wanneer een enkele reis maar 2.000 rupiah kost. Zolang je binnen een halte blijft (en dus niet uitcheckt) is een overstap gratis. Sinds 2013 is het niet meer mogelijk om een los kaartje te kopen: de enige manier om per TransJakarta te reizen is met een chipkaart van een bank oftewel e-money.
De bekendste e-money-chipkaarten zijn Flazz van Bank BCA, E-Cash van Bank Mandiri, Brizzi van Bank BRI, TapCash van Bank BNI en de Indomaret Card van minisupermarkt Indomaret.
Het Indonesische systeem van e-money is vergelijkbaar met de vroegere chipknip in Nederland. Ook als je maar een keer met de TransJakarta wilt reizen moet je zo’n chipkaart aanschaffen. De e-money kan, naast voor TransJakarta, ook gebruikt worden voor het betalen bij parkeergarages, tankstations en minisupermarkten (waar precies hangt af van welke chipkaart je hebt). E-money-chipkaarten kunnen gekocht worden bij banken en minisupermarkten. Een chipkaart kost gemiddeld 25.000 rupiah (€ 1,75), plus de kosten voor het opwaarderen. Bij de haltes van TransJakarta kun je simpelweg de e-money-chipkaart gebruiken om in en uit te checken.
KRL Commuter Line (lokale treinen)
Routekaart van de KRL-treinen (2017). Klik voor een grotere versie.
Het spoorwegennetwerk van KRL Commuter Line (tot 2017 geheten KA Commuter Jabodetabek) strekt zich uit in de stad Jakarta en de rest van de metropoolregio Groot-Jakarta. In de afgelopen jaren is het routenetwerk versimpeld, met nu zes gekleurde lijnen. Het is de snelste manier van vervoer over langere afstanden, maar omdat het aantal lijnen beperkt is is er niet altijd een station dichtbij. In 2017 is de blauwe lijn verlengd tot Cikarang en de groene tot Rangkasbitung.
■ Rode lijn: Jakarta Kota – Depok – Bogor (24 stations)
■ Gele lijn (ringlijn): Jatinegara – Duri – Depok – Bogor / Nambo (31 stations)
■ Groene lijn: Tanah Abang – Serpong – Parungpanjang – Maja – Rangkasbitung (19 stations)
■ Blauwe lijn: Jakarta Kota – Jatinegara – Bekasi – Cikarang (19 stations)
■ Bruine lijn: Duri – Tangerang (11 stations)
■ Roze lijn: Jakarta Kota – Tanjung Priok (4 stations)
Sommige treinen op de rode en gele lijnen gaan niet verder dan Depok, en op de gele lijn beginnen alle treinen die naar Nambo rijden in Duri in plaats van Jatinegara. Op de groene lijn rijden niet alle treinen tot Rangkasbitung, maar stoppen sommige in Maja, Serpong of Parungpanjang. Op de blauwe lijn rijdt ongeveer driekwart van de treinen tot Bekasi, de overige rijden door tot Cikarang. Op alle routes gaan meerdere treinen per uur, met op de rode lijn in de spits tot wel 8 treinen per uur. Een uitzondering is de roze lijn, met maar een paar treinen per dag. Op alle routes (m.u.v. roze) vertrekken de eerste treinen ’s ochtends tussen 4:00 en 6:00 en rijden de treinen tot tussen 23:00 en 0:00 in de avond. Vooral in de spitsuren zijn de treinen vaak overvol.
Veel van de treinen gebruikt in Jakarta zijn oude treinen van de Japanse spoorwegen of de metro van Tokyo.
Het systeem van lokale treinen maakt gebruik van een systeem vergelijkbaar met de OV-chipkaart. Op de stations koop je een wegwerp-chipkaart (genaamd THB) bij een loket of automaat. Je betaalt 10.000 rupiah (€ 0,70) borg plus de prijs van het ticket (enkele reis). Bij aankomst op je bestemming kun je bij een loket of automaat het ticket inleveren en de borg terugkrijgen, of het kaartje houden en er later geld voor een nieuw ticket op zetten. Het ticket wordt ongeldig en de borg vervalt als je hem 7 dagen niet gebruikt.
De ticketprijs van de lokale treinen is 3.000 rupiah (€ 0,21) voor de eerste 25 kilometer plus 1.000 rupiah (€ 0,07) per volgende 10 kilometer. De meeste routes binnen Jakarta kosten daarmee 3.000 rupiah. Een trip (enkele reis) van bijvoorbeeld station Jakarta Kota naar Bogor kost 6.000 rupiah (€ 0,42).
Er zijn ook permanente chipkaarten (KMT) maar die zijn alleen nuttig als je langere tijd in Jakarta verblijft. Een andere mogelijkheid is om een chipkaart van een bank te gebruiken (e-money, zie boven bij TransJakarta). Om e-money te kunnen gebruiken voor de trein moet je de eerste keer je kaart activeren op een station, en zowel bij een KMT als e-money moet je saldo minimaal 11.000 rupiah zijn om te kunnen inchecken.
Bij verschillende stations kun je overstappen op het TransJakarta-busnetwerk en andere stadsbussen, of op langeafstandstreinen. De overstapmogelijkheden voor de twee belangrijkste stations van Jakarta, station Gambir (voor eksekutif-klasse treinen naar grote steden op Java) en station Pasar Senen (voor bisnis– en ekonomi-klasse) zijn echter beperkt. Op station Gambir stoppen helemaal geen lokale treinen en op station Pasar Senen stoppen alleen de lokale treinen vanaf Jatinegara, niet die naar Jatinegara. Zie voor meer informatie over langeafstandstreinen het artikel ‘Treinreizen op Java‘.
Metro en sneltram
In maart 2019 is de eerste metrolijn van Jakarta (‘MRT Jakarta‘) geopend, tussen busterminal Lebak Bulus in het zuiden via onder andere Blok M, het nationale stadion en het Central Business District naar het stadscentrum bij Hotel Indonesia. Zie voor meer informatie het artikel ‘MRT Jakarta geopend: de eerste metrolijn van Indonesië‘.
Naast de metrolijn wordt er ook gewerkt aan meerdere sneltram-lijnen (‘LRT‘), waarvan de eerste lijn in april 2019 opent in Oost-Jakarta. Momenteel zijn er onder andere ook twee light rail-lijnen in aanbouw van Cawang in het zuidoosten van de stad naar de voorsteden Bekasi en Cibubur.
Stadsbussen
Grote bussen van Mayasari Bakti (groen) en een middelgrote bus van Metromini (oranje/blauw). Voorop staat meestal duidelijk op welke route de bus rijdt.
Naast de TransJakarta-bussen rijden er in Jakarta en omgeving ook heel veel ‘gewone’ stadsbussen. Deze zijn allemaal van private busbedrijven, waarvan de bekendste Kopaja, Metromini en Mayasari Bakti zijn. Ze rijden op vaste routes maar hebben geen dienstregeling en geen of weinig formele haltes De bussen rijden meestal tussen twee vaste haltes of busterminals en stoppen onderweg simpelweg overal waar iemand z’n hand opsteekt.
Je busticket koop je gewoonlijk in de bus bij een assistent van de chauffeur. De prijs verschilt per route, afstand, busbedrijf en luxe van de bus (met airconditioning is duurder), maar is gewoonlijk tussen 4.000 en 10.000 rupiah voor een enkele reis binnen de stad (€ 0,30-0,70). Bijna alle bussen accepteren alleen contant geld. In deze bussen komt het vaak voor dat er bedelaars, straatverkopers en straatmuzikanten meerijden.
Omdat er geen dienstregeling is en er veel verschillende busbedrijven zijn is het niet makkelijk om informatie te vinden over welke bus je moet nemen. De website TransportUmum heeft een overzicht van buslijnen van grote bussen en middelgrote bussen, maar ook dit overzicht is niet compleet. Op de meeste routes komt overdag zeker elk kwartier een bus langs.
Angkot (minibusjes)
Een angkot (mikrolet) in Jakarta. Bij de meeste minibusjes ontbreekt een deur om in- en uitstappen makkelijker te maken.
Naast de grotere bussen rijden er ook door de hele stad minibusjes, genaamd angkot (een afkorting voor angkutan kota oftewel stadsvervoer) of mikrolet. Net als de grotere bussen hebben deze vaste routes (te herkennen aan de kleuren van de busjes en/of de opschriften), maar geen dienstregeling of haltes. De angkots hebben nooit airconditioning. Als een chauffeur vindt dat hij te weinig passagiers heeft (en dus niet genoeg verdient) komt het geregeld voor dat hij op een druk punt blijft wachten tot er meer passagiers zijn, en de passagiers die er al wel inzitten moeten dan dus wachten. De website TransportUmum heeft een incompleet overzicht van angkot-lijnen in Jakarta.
Net als de grotere bussen kun je een angkot aanhouden op straat door je hand uit te steken. Achterin het busje zit je (vaak opgepropt) op kleine bankjes. De meest comfortabele plek is de passagiersstoel naast de chauffeur. Als je wilt uitstappen roep je “Kiri!” (“Links!”) en de chauffeur zal aan de linkerkant van de weg stoppen. Je betaalt tijdens het uitstappen (liefst gepast). Een gangbaar tarief voor een angkot-ritje van enkele kilometers is 3.000 rupiah (€ 0,21), voor iets langere afstanden in de voorsteden vaak tussen de 5.000 en 10.000 rupiah (€ 0,35-0,70).
Taxi’s, scootertaxi’s en Uber
Blue Bird taxi’s hebben een blauwe vogel op het dak, terwijl Pusaka taxi’s (ook van de Blue Bird Group) een vliegend ei hebben.
Naast de OV-opties hierboven kun je natuurlijk ook een taxi nemen. Taxi’s zijn in heel Jakarta en alle voorsteden in overvloed aanwezig. Taxi’s zijn beschikbaar bij taxistandplaatsen (pangkalan taksi) bij bijvoorbeeld winkelcentra en grote hotels, of je kunt een taxi aanhouden langs de straat. Het bekendste en meest betrouwbare taxibedrijf is de Blue Bird Group. Deze taxi’s heten Blue Bird of Pusaka en zijn te herkennen aan hun blauwe kleur en opschrift ‘Blue Bird Group’ op de voor- en achterramen. Andere betrouwbare taxi’s in Jakarta zijn onder andere de witte Express taxi’s en de gele taxi’s van Taxiku.
De prijs voor een Blue Bird-taxi in Jakarta is momenteel 6.500 rupiah (€ 0,45) als starttarief en vervolgens 3.500 rupiah (€ 0,25) per kilometer. Het wachttarief is 42.000 rupiah (€ 2,95) per uur. Dit tarief geldt ook als je in de file staat. De taxi is daarmee een stuk duurder dan het OV, maar nog altijd veel goedkoper dan een taxi in Nederland. De prijzen bij andere taxibedrijven zijn vergelijkbaar. Behalve het aanhouden van een taxi op straat kun je ook een taxi reserveren per telefoon of app.
- Blue Bird Taxi Jakarta: +62 (0) 21 794 1234 of My Blue Bird app (Apple en Android)
- Express Taxi Jakarta: +62 (0) 21 1500 122 of myTRIP app (Android)
- Taxiku Jakarta: +62 (0) 21 3003 2121
Een scootertaxi van Go-Jek.
Vooral voor kleine stukjes is ook een scootertaxi (ojek) een optie. Omdat een ojek geen officieel openbaar vervoer is zijn er geen vaste prijzen en zul je met de bestuurder moeten onderhandelen. Een ojek is vooral handig voor het bereiken van kleine achterafstraatjes, en om sneller door het drukke verkeer heen te slingeren. Groepen ojeks zijn vaak te vinden op de hoek van de straat en bij stations, maar ook op andere plekken is het noemen van het woord ojek (“o-djek”) vaak al genoeg om een scooterritje aangeboden te krijgen. De meeste ojek-bestuurders hebben een extra helm bij zich voor de passagier.
In Jakarta kun je ook vervoer regelen via verschillende apps, waarvan de bekendste Uber, Go-Jek en Grab zijn. Het Indonesische bedrijf Go-Jek is gestart als een manier om online een ojek (scootertaxi) te bestellen, maar inmiddels kun je via de Go-Jek app ook vervoer per auto regelen (Go-Car). Door een samenwerking met BlueBird is er altijd snel een auto aanwezig. Ook via de app van het Maleisische bedrijf Grab kun je vervoer per auto of ojek regelen, net als via het Amerikaanse Uber. Deze appbedrijven hebben wat problemen gehad met de Indonesische overheid en de taxisector, maar per 1 april 2017 is er een nieuwe wet van kracht waardoor de sector nu gereguleerd is en de kou uit de lucht lijkt.
Een oranje en een blauwe bajaj.
Een ander type taxi is de bajaj (vergelijkbaar met de tuktuks in Thailand). Vroeger waren er oranje bajajs (op benzine) en blauwe bajajs (op gas). De oranje bajajs stootten vaak vieze zwarte rook uit en zijn sinds 2017 verboden, waardoor nu alleen de milieuvriendelijkere blauwe nog rijden. De bajaj zit tussen de gewone taxi en de ojek in: net als bij een scootertaxi moet je onderhandelen over de prijs en kan de bajaj (in iets mindere mate) door het verkeer heen slalommen, maar het voordeel is dat je droog zit als het regent.
De becak (fiets-riskja) is in Jakarta verboden omdat het het verkeer te veel in de weg zit. In sommige voorsteden vind je nog wel riksja’s.
OV van en naar Jakarta Airport
Zie ook het artikel ‘Aankomst en overstappen op Jakarta Airport‘.
DAMRI-bus op de route tussen het vliegveld en station Gambir in het centrum van Jakarta.
Een spoorlijn naar Soekarno-Hatta International Airport is in november 2017 geopend. Zie het artikel ‘Nu ook met de trein naar Jakarta Airport‘ voor informatie over de route en dienstregeling.
Bij het vliegveld zijn taxi’s van o.a. de Blue Bird Group en Express makkelijk te vinden. Zonder file duurt een ritje van de luchthaven naar het centrum van Jakarta zo’n drie kwartier, maar gewoonlijk moet je rekenen op 1 à 2 uur. Met de taximeter komt de prijs vaak uit op ruim 100.000 rupiah (ongeveer € 8). Daarnaast moet je betalen voor tolwegen (afhankelijk van de route, maar naar het centrum niet meer dan 16.000 rupiah, ruim een euro).
Er zijn allerlei buslijnen van en naar Soekarno-Hatta Airport van busbedrijf DAMRI. De bussen hebben een vaste dienstregeling vanaf de locaties in Jakarta en de voorsteden naar het vliegveld (zie in de tabel hieronder), en stoppen bij alle terminals. Er is geen vaste dienstregeling vanaf het vliegveld; dat hangt af van de verkeerssituatie op de heenweg. De laatste bussen naar alle bestemmingen vertrekken vanaf het vliegveld tussen 22:00 en middernacht.
Een ticket (enkele reis) voor de DAMRI-airportbus naar bestemmingen binnen Jakarta kost 40.000 rupiah (€ 2,80), naar de voorsteden iets meer. Tickets koop je bij een loket bij de halte of bij de assistent van de chauffeur. De prijzen hieronder gelden voor de normale DAMRI-bussen. Op sommige routes rijden ook luxere en duurdere ‘Royal Class‘-bussen. Op de bus van en naar Merak na rijden alle bussen rechtstreeks, zonder haltes onderweg.
| Bestemming | Ticketprijs |
Dienstregeling |
| Gambir (westzijde spoorwegstation) | Rp40.000 | 3:00-21:00, elk kwartier |
| Kemayoran (Jalan Angkasa 17) | Rp40.000 | 4:00-19:00, elk uur |
| Thamrin City (winkelcentrum) | Rp40.000 | 3:00-19:00, elk uur |
| Rawamangun (busterminal, Jalan Pengambiran 31A) | Rp40.000 | 3:00-19:00, elk halfuur |
| Kampung Rambutan (oostzijde busterminal) | Rp40.000 | 2:00-20:00, elk halfuur |
| Blok M (busterminal, halte/jalur 2) | Rp40.000 | 3:00-20:00, elk halfuur |
| Lebak Bulus (busterminal) | Rp40.000 | 3:00-19:00, elk halfuur |
| Pasar Minggu (busterminal, noordzijde van de markt) | Rp40.000 | 3:00-19:30, elk halfuur |
| Tanjung Priok (busterminal bij spoorwegstation) | Rp40.000 | 4:00-19:00, elk halfuur |
| Mangga Dua (winkelcentrum Mangga Dua Square) | Rp40.000 | 6:00-18:00, elk uur |
| Bekasi (busterminal Kayuringin Bekasi) | Rp45.000 | 3:00-21:00, elk halfuur |
| Harapan Indah (winkelcentrum Pasar Modern, Kota Harapan Indah, Bekasi) | Rp45.000 | 3:00-20:00, elk halfuur |
| Cikarang (winkelcentrum Plaza Jababeka, Cikarang) | Rp50.000 | 4:00-18:00, elk uur |
| Bogor (winkelcentrum Botani Square, Bogor) | Rp55.000 | 2:00-20:00, elk halfuur |
| Cibinong (winkelcentrum City Mall, Cibinong) | Rp55.000 | 4:00-19:00, elk uur |
| Karawaci (zuidzijde winkelcentrum Mall Lippo Karawaci) | Rp50.000 | 4:00-19:00, elk uur |
| Serpong (winkelcentrum WTC Serpong) | Rp40.000 | 4:00-19:00, elk uur |
| Karawang (busterminal Klari, Oost-Karawang) | Rp65.000 | 3:00-19:00, elk uur |
| Purwakarta (Jalan Veteran 251, Purwakarta) | Rp65.000 | 2:00-18:00, elk uur |
| Merak (noordzijde busterminal Merak) Cilegon (kantoor Dinas Perhubungan, Cilegon) Serang (busterminal Pakupatan, Serang) |
Rp60.000 | vanaf Merak 1:00-17:00, elk uur; via Cilegon en Serang |
Er zijn ook enkele DAMRI-busroutes naar de kleinere luchthaven in Oost-Jakarta, Halim Perdanakusuma Airport. Deze bussen gaan onder andere van en naar station Gambir, busterminal Rawamangun en de voorsteden Bekasi, Depok en Bogor.
Lees ook…
- Reizen: enkele dagen als toerist in Jakarta
- Reizen van Jakarta naar Bandung (trein of bus)
- Reizen van Jakarta naar Jogjakarta (vliegtuig, trein of bus)
- Reizen van Jakarta naar Surabaya (vliegtuig, trein of bus)
- Aankomst en overstappen op Jakarta Airport
- Nu ook met de trein naar Jakarta Airport
- Geschiedenis – Trams in Batavia deel 1: paardentrams
In de Archipel 
Erg fijn dat deze informatie nu beschikbaar is! Het kostte me aardig wat tijd om hetzelf uit te vogelen. Als je je weg in Jakarta weet te vinden, dan zijn de overige steden kinderspel 🙂
Hartelijk dank voor uw reactie! Ik ben blij als de info nuttig is, en ik hoor het graag als er nog dingen onduidelijk zijn!