Laatste update: 9 mei 2019 (nieuwste dienstregelingen)
Java en Bali zijn de twee meest bezochte eilanden van Indonesië. De zeestraat die de twee eilanden scheidt is op het smalste punt maar 2,5 km breed, dus de overtocht met de veerboot is snel en makkelijk. In dit artikel een overzicht van de veerbootverbinding inclusief ticketprijzen, en hoe je per trein of bus de beide veerboothavens kunt bereiken.
Inhoudsopgave
- De veerboot tussen Java en Bali
- Reizen van/naar veerboothaven Ketapang op Java (trein, bus, vliegtuig)
- Reizen van/naar veerbothaven Gilimanuk op Bali (bus)
- Treinticket van Java naar Denpasar/Bali (niet meer beschikbaar)
De veerboot tussen Java en Bali
Veerboten tussen Java en Bali steken de zeestraat tussen de eilanden over op een van de smalste punten. De veerboten van het staatsbedrijf ASDP Indonesia Ferry varen 24 uur per dag. Er gaat in beide richtingen elke 20 tot 30 minuten een veerboot. De overtocht duurt gewoonlijk 45 minuten tot een uur, maar inclusief in- en uitschepen duurt het vaak aanzienlijk langer.
Aan de zijde van Java ligt de haven Ketapang zo’n 10 km ten noorden van de stad Banyuwangi. Aan de zijde van Bali ligt de haven Gilimanuk op het westelijke puntje, net ten zuiden van het Nationaal Park West-Bali en ruim 100 km ten noordwesten van de provinciehoofdstad Denpasar.
Tarieven veerboot Java-Bali
De prijs van de overtocht per veerboot is heel laag. Een enkele reis kost minder dan een halve euro. Indien je met een vervoermiddel reist betaal je alleen voor het vervoermiddel en niet voor de passagiers. De onderstaande tarieven zijn ingevoerd in mei 2017 en nog geldig per mei 2019.
- Volwassene: 6.500 rupiah (€ 0,42)
- Kind: 4.500 rupiah (€ 0,29)
- Fiets (incl. passagier): 7.500 rupiah (€ 0,48)
- Scooter/motor (incl. max. 4 passagiers): 24.000 rupiah (€ 1,55)
- Auto (incl. max. 8 passagiers): 159.000 rupiah (€ 10,23)
Tickets kopen
Het is mogelijk om online tickets te kopen via de website van ASDP: tiket.indonesiaferry.co.id (grotendeels alleen in het Indonesisch of gebroken Engels). Betaling kan bij kleine bedragen alleen via Indonesische bankoverschrijving of via een Indonesische geldautomaat. Het is daarom een stuk makkelijker om de tickets gewoon te kopen bij het loket bij de haven, waar je met contant geld terecht kunt.
Veiligheid en betrouwbaarheid
Veerboten in Indonesië hebben een slecht imago en scheepsongelukken komen vrij regelmatig voor. Desalniettemin gaat het meestal goed, en de honderden overtochten per week zijn bijna altijd zonder problemen. De laatste scheepsramp op de route Ketapang-Gilimanuk vond plaats in maart 2016, toen een veerboot zonk waarbij vijf mensen om het leven kwamen. Zie ook het artikel ‘Is Indonesië veilig? (reisadvies)‘.
Er is geen precieze dienstregeling, maar de veerboten gaan zeer regelmatig dus je hoeft in principe nooit lang te wachten op een boot. Rondom de belangrijkste feestdagen (het Suikerfeest en Kerstmis) is het vaak erg druk en zijn de wachttijden langer, zeker als je met een voertuig op de boot wilt. Tijdens de Balinese Dag van de Stilte (Nyepi) ligt al het verkeer op Bali stil, dus ook de veerboten van en naar het eiland. Bij slecht weer en hoge golven (vooral tijdens de regentijd) wordt het veerbootverkeer heel soms stilgelegd, maar eigenlijk nooit voor langer dan een paar uur.
Reizen van/naar de veerboothaven Ketapang (Java)
De veerboothaven Ketapang ligt zo’n 10 kilometer ten noorden van het centrum van de stad Banyuwangi. Banyuwangi is te bereiken per bus, per trein en per vliegtuig. Het Google Maps-kaartje laat de locaties zien van de veerboothaven, de busterminals, de stations en de lokale luchthaven.
Per bus naar Banyuwangi
Banyuwangi heeft twee grote busterminals voor langeafstandsbussen: busterminal Sritanjung, zo’n 3 km ten noorden van de veerboothaven en busterminal Brawijaya aan de zuidkant van de stad, 12 km van de veerboothaven. Er rijden stadsbussen die de busterminals verbinden met elkaar en met de veerboothaven Ketapang.
Er rijden regelmatig bussen naar Banyuwangi, vooral vanuit de provinciehoofdstad Surabaya. De bussen vertrekken in Surabaya vanaf busterminal Purabaya en doen er gewoonlijk ongeveer 7 à 8 uur over. Alle bussen rijden via Probolinggo (de dichtstbijzijnde stad vanaf de Bromovulkaan) en dan ofwel via de kust langs Situbondo, of door het binnenland langs Jember. Er is geen duidelijke vaste dienstregeling, maar overdag rijdt er normaal zeker elk uur wel een bus. Tickets kosten ongeveer 100.000 rupiah (€ 7). Naast de bussen vanuit Surabaya rijden er ook, minder regelmatige, bussen vanuit andere delen van Java, zoals uit Jogjakarta, Bandung, Jakarta en Semarang. De reistijden zijn vaak wel erg lang!
Behalve de bussen die Banyuwangi als eindstation hebben zijn er ook rechtstreekse bussen van Java (bijvoorbeeld Surabaya of Jakarta) naar Bali (meestal busterminal Mengwi bij Denpasar). Bij tickets voor deze bussen zit de veerboot inbegrepen. De bussen stoppen soms bij een van de busterminals van Banyuwangi, maar je kunt anders ook uitstappen bij de haven (in Ketapang of aan de overzijde in Gilimanuk). De prijs van een busticket Surabaya-Denpasar is ongeveer 150.000 rupiah (€ 10), Jakarta-Denpasar ongeveer 400.000 rupiah (€ 26). Bustickets zijn in de meeste gevallen te koop bij (de assistent van) de chauffeur.
Per trein naar Banyuwangi
In en rondom de stad Banyuwangi zijn meerdere spoorwegstations, waarvan de belangrijkste station Banyuwangi Baru (‘nieuw Banyuwangi’) is. Dit station ligt vlakbij de veerboothaven, op zo’n 10 minuten lopen of 5 minuten per riksja. Station Karangasem aan de westkant van de stad ligt het dichtst bij het stadscentrum. Station Rogojampi ligt 10 km ten zuiden van de stad en is het station het dichtst bij het vliegveld.
De trein vanuit Surabaya doet er naar Banyuwangi ruim 6 uur over. Treintickets naar Banyuwangi vanaf Surabaya kosten ongeveer 100 tot 200.000 rupiah (€ 6,50-12,50) in de ekonomi-klasse en zo’n 300.000 (€ 19) in de luxe eksekutif-klasse. Zie het artikel ‘Treinreizen op Java‘ voor informatie en over het kopen van tickets.
Er rijden zes langeafstandstreinen per dag naar Banyuwangi. De trein met de naam Mutiara Timur (‘parel van het oosten’) is een gecombineerde trein van de eksekutif– en ekonomi-klasse die twee keer per dag rijdt op de route van en naar Surabaya. Daarnaast is er sinds 2018 een rechtstreekse trein vanuit Cilacap (Midden-Java) via Jogjakarta, Solo en Surabaya naar Banyuwangi: de Wijayakusuma. Ook deze trein heeft eksekutif– en ekonomi-klasse.
De overige treinen zijn allemaal goedkopere ekonomi-klasse treinen (wel met airconditioning) van en naar verschillende bestemmingen. In het onderstaande overzicht staat daarvan alleen de trein Tawang Alun aangegeven, omdat deze nuttig is als rechtstreekse trein vanuit Malang. Alle treinen stoppen ook in de Probolinggo (de dichtstbijzijnde stad vanaf de Bromovulkaan) en Jember. Daarnaast rijden er nog enkele langzamere stoptreinen naar Jember en Surabaya. Alle treinen staan in de boekingssystemen onder zowel de naam als het nummer.
| ▶ Trein (nr.), klasse | Vertrek | Banyuwangi Baru (a) |
| Mutiara Timur (89), eks+eko | 22:00 Surabaya (Gubeng) 23:58 Probolinggo | 4:15 |
| Wijayakusuma (7092/7093), eks+eko | 18:16 Jogjakarta (Tugu) 19:17 Solo (Balapan) 0:30 Surabaya (Gubeng) 2:29 Probolinggo | 7:02 |
| Mutiara Timur (87), eks+eko | 9:00 Surabaya (Gubeng) 11:04 Probolinggo | 15:20 |
| Tawang Alun (208/205), eko | 16:05 Malang 19:00 Probolinggo | 23:50 |
| ◀ Trein (nr.), klasse | Banyuwangi Baru (v) | Aankomst |
| Tawang Alun (206/207), eko | 5:00 | 9:36 Probolinggo 12:35 Malang |
| Mutiara Timur (88), eks+eko | 9:00 | 13:16 Probolinggo 15:17 Surabaya (Gubeng) |
| Wijayakusuma (7094/7091), eks+eko | 11:05 | 15:33 Probolinggo 18:05 Surabaya (Gubeng) 22:52 Solo (Balapan) 23:47 Jogjakarta (Tugu) |
| Mutiara Timur (90), eks+eko | 22:00 | 2:14 Probolinggo 4:17 Surabaya (Gubeng) |
Als je met de trein naar Banyuwangi wilt vanuit andere steden op Java zoals Jakarta, Bandung of Semarang moet je (minimaal) een keer overstappen, meestal in Surabaya (zie ook Reizen van Jakarta naar Surabaya). De totale treinreis van Jakarta naar Banyuwangi duurt minimaal 19 uur. Let daarbij op dat niet alle treinen vanuit bijvoorbeeld Jakarta stoppen op station Surabaya Gubeng, maar vaak alleen op station Surabaya Pasarturi. De afstand tussen deze twee stations is ongeveer 4 km.
Per vliegtuig naar Banyuwangi
Het is eenvoudig om naar het eiland Bali zelf te vliegen: Ngurah Rai International Airport (DPS) bij Denpasar is een van de grootste luchthavens van Indonesië. Een andere optie is echter ook om naar het vliegveld van Banyuwangi te vliegen. Vanaf daar kun je dan na een korte overtocht per veerboot naar (Noordwest-)Bali.
Het vliegveld van Banyuwangi heet Blimbingsari Airport (BWX) en ligt zo’n 15 km ten zuiden van het stadscentrum. Er rijden bussen van DAMRI op de route van het vliegveld via busterminal Brawijaya naar de veerboothaven Ketapang (en verder naar busterminal Sritanjung). Een ticket kost 20.000 rupiah (€ 1,30). De reistijd van de luchthaven naar de veerboothaven is ongeveer 45 minuten tot een uur, en de bus rijdt overdag ongeveer een keer per uur. Een andere optie is natuurlijk om per taxi te gaan.
De luchthaven van Banyuwangi wordt aangedaan door zeven vluchten per dag, waarvan drie uit Surabaya en vier uit Jakarta. Lees meer algemene informatie op ‘Overzicht: binnenlandse vluchten in Indonesië‘.
- Garuda Indonesia: twee keer per dag van en naar Surabaya (SUB) en dagelijks van en naar Jakarta (CGK)
- NAM Air: twee keer per dag van en naar Jakarta (CGK)
- Wings Air: dagelijks van en naar Surabaya (SUB)
- Citilink: dagelijks van en naar Jakarta (CGK)
Reizen van/naar de veerboothaven Gilimanuk (Bali)
De veerboothaven Gilimanuk ligt op het westelijke puntje van Bali bij het gelijknamige dorp. Ten noorden van Gilimanuk, aan de overkant van een kleine baai, ligt het Nationaal Park West-Bali. Vanuit Gilimanuk lopen twee wegen naar de rest van Bali. De hoofdweg loopt langs de westkust naar Negara en verder richting het zuiden van het eiland, waar de provinciehoofdstad Denpasar, de luchthaven en de meeste toeristische plaatsen liggen. Daarnaast loopt er een weg in oostelijke richting langs de noordkust naar onder andere het strand van Lovina en de stad Singaraja.
Per bus van/naar Gilimanuk
Het openbaar vervoer op Bali is lang niet zo uitgebreid als op Java. Wel rijden er regelmatig bussen en minibusjes op de route tussen de veerboothaven en de stad Denpasar. Als je van Gilimanuk naar de belangrijkste toeristische bestemmingen reist (zoals Ubud, Sanur, Kuta of Seminyak) kun je het beste de bus naar Denpasar nemen en vanaf daar een taxi.
De reistijd tussen Gilimanuk en Denpasar is gewoonlijk ongeveer 3½ tot 4½ uur en een gangbare prijs voor een ticket is 35.000 rupiah (€ 2,25) voor bussen zonder airco, iets duurder mét airco. De belangrijkste busterminal van Denpasar is busterminal Mengwi, zo’n 15 km ten noorden van het centrum. Veel bussen rijden echter (ook) naar de oude busterminal Ubung, omdat deze veel dichter bij de stad ligt (4 km ten noorden van het centrum), al is dit officieel niet toegestaan voor langeafstandsbussen. Vanaf beide busterminals rijden minibusjes (op Bali genaamd ‘bemo‘) op verschillende routes in de stad en omgeving. Daarnaast rijdt er ook een stadsbus van het Trans Sarbagita-netwerk (lijn 8) naar het stadscentrum en het vliegveld, of kun je een taxi of scootertaxi nemen. Zie ook het artikel ‘Aankomst op Bali Airport (en taxi’s)‘.
Naast de bussen tussen Gilimanuk en Denpasar rijden er ook (minder frequente) bussen naar andere bestemmingen op Bali, vooral Singaraja en de veerboothaven van Padangbai, waar de veerboten naar Lombok vertrekken. Let op dat de veerboot 24 uur per dag gaat, maar de bussen naar veel bestemmingen niet! Zeker bussen en minibusjes naar minder gangbare bestemmingen rijden vaak alleen ’s ochtends en ’s middags.
In plaats van het zoeken van een bus in Gilimanuk kun je dat ook al in Ketapang doen. Veel bussen vanaf daar rijden naar Denpasar (vaak op doorreis vanuit bijvoorbeeld Jakarta of Surabaya). Bij een busticket zit in dat geval de overtocht per veerboot inbegrepen. Voor de reis vanuit Denpasar (busterminal Mengwi) naar Java geldt natuurlijk hetzelfde. Je kunt ook gebruikmaken van de dagelijkse bus tussen Denpasar en Ketapang met aansluiting op de trein naar Surabaya (zie hieronder).
Treinticket van Java naar Denpasar (Bali)
Tot 2017 was het mogelijk om een geïntegreerd treinticket te kopen van Surabaya naar Denpasar op Bali (of andersom). Het treinticket was dan geldig voor de trein tot Banyuwangi, de veerboot, en een door het treinbedrijf gecharterde aansluitende bus naar Denpasar. Vanwege het uitbarsten van de vulkaan Agung in 2017 werd deze service stopgezet, en tot op heden (mei 2019) is het nog niet weer opgestart. Vooralsnog moet je dus losse tickets kopen voor trein, boot en bus.
In de Archipel 
Hallo,
Een vriendin en ik willen in juli 2020 van Java overvaren naar Bali en we hebben echt super veel aan deze blog gehad! we hebben alleen nog 1 vraag die jullie misschien kunnen beantwoorden. Als je overvaart mag je dan een grote koffer bij je hebben?
Groetjes Kimberley
Hoi Kimberley, sorry voor de late reactie. Een koffer meenemen is geen probleem. Groet, Erwin