Laatste update: 10 september 2019
Het Tobameer is het grootste meer van Indonesië, en een van de populairste toeristische bestemmingen van Sumatra. Het meer ligt zo’n 100 km ten zuiden van Medan, provinciehoofdstad van Noord-Sumatra. In dit artikel zijn de reismogelijkheden naar het Tobameer beschreven per vliegtuig, en over de weg vanaf o.a. Medan, Berastagi, Bukit Lawang en Bukittinggi.
Introductie en inhoudsopgave
Kaart van Medan en het Tobameer en omgeving. Klik op de afbeelding voor een grotere versie.
Het Tobameer (Indonesisch: Danau Toba) is een groot kratermeer in de provincie Noord-Sumatra. Het meer is ongeveer 80 kilometer lang en 20 kilometer breed, met in het midden het grote eiland Samosir. Verreweg de meeste toeristen die naar het Tobameer komen verblijven op het eiland Samosir, en specifieker het schiereilandje Tuktuk aan de oostkust van dat eiland. Tegenover Tuktuk, aan de oostelijke oever van het meer, ligt het stadje Parapat. Vrij veel Indonesische toeristen verblijven hier, maar de meeste buitenlandse toeristen stappen hier alleen op de boot naar Tuktuk. Dit artikel beschrijft hoe je naar Parapat kunt reizen, en de boot van Parapat naar Tuktuk.
- Per vliegtuig naar Silangit of Kualanamu (Medan)
- Naar het Tobameer vanaf Silangit Airport
- Naar het Tobameer vanaf Medan (stad of vliegveld)
- Naar het Tobameer vanaf Berastagi of Bukit Lawang
- Naar het Tobameer vanaf West-Sumatra (Padang/Bukittinggi)
- De boot tussen Parapat en Tuktuk
Per vliegtuig naar Silangit of Kualanamu (Medan)
Garuda Indonesia is een van de maatschappijen op Silangit Airport.
Het kleine vliegveldje Silangit Airport (sinds 2018 officieel Sisingamangaraja XII International Airport) ligt in het district Siborong-Borong, enkele kilometers vanaf de zuidelijke oever van het Tobameer. In 2017 heeft het vliegveld een flinke upgrade gekregen met een verlengde landingsbaan en een nieuw terminalgebouw, en sindsdien is het aantal vluchten uitgebreid. Er zijn nu meerdere vluchten per dag van en naar zowel Jakarta als Medan, en per augustus 2018 ook vluchten naar Kuala Lumpur in Maleisië.
- Vanaf Jakarta Soekarno-Hatta International Airport (CGK): dagelijkse vluchten van Garuda Indonesia, Citilink en Batik Air. Twee dagelijkse vluchten van Sriwijaya Air.
- Vanaf Medan Kualanamu International Aiport (KNO): dagelijkse vluchten van Wings Air.
- Vanaf Kuala Lumpur International Airport (KUL): vier vluchten per week van AirAsia.
Reken voor een vlucht (enkele reis) van Jakarta naar Silangit ongeveer € 100. Een vluchtje van Medan naar Silangit kost gewoonlijk ongeveer € 25. Tickets zijn te koop via de websites van de luchtvaartmaatschappijen (zie ‘Overzicht: binnenlandse vluchten in Indonesië‘), of gebruik een zoekmachine zoals Skyscanner.nl of het Indonesische Traveloka.com. Voor het laatste stukje van de reis, van Silangit Airport naar Parapat of Tuktuk, zie hieronder bij het kopje ‘vanaf Silangit Airport’.
Bij Medan is het veel grotere vliegveld Kualanamu International Airport. Hier zijn vluchten vanaf de meeste grotere Indonesische steden waaronder Jakarta, Bandung, Jogjakarta, Surabaya, Palembang en Batam, en internationale vluchten vanaf Singapore, Kuala Lumpur en Bangkok. Er zijn geen rechtstreekse vluchten tussen Medan en Bali: voor een vlucht van Denpasar-Bali naar Medan stap je over in bijvoorbeeld Jakarta. Vanaf het vliegveld van Medan reis je in ongeveer 4 à 5 uur naar Parapat bij het Tobameer (zie onder het kopje ‘vanaf Medan’), of vlieg van Medan verder naar Silangit Airport (zie hierboven). Voor meer informatie over de luchthaven Kualanamu, zie Aankomst op Medan Airport (en treinen, bussen).
Naar het Tobameer vanaf Silangit Airport
Silangit Airport heeft een nieuwe, moderne terminal.
Omdat Silangit Airport nog maar een klein vliegveld is, is het openbaar vervoer hier beperkt. Sinds 2017 rijden er bussen van Damri op enkele routes, waaronder naar Parapat. De bussen rijden 2 of 3 keer per dag, aansluitend op sommige vluchten vanuit Jakarta. De precieze betrouwbaarheid van deze busdienst is onduidelijk. Volgens de laatste informatie kost een busticket van Silangit naar Parapat 35.000 rupiah (€ 2,20).
Een andere optie is om ter plekke een auto of taxi te huren. De reistijd over de weg naar Parapat is ongeveer 2 uur, en de prijs per auto is ongeveer 400.000 rupiah (€ 24). Vanaf Parapat kun je dan de boot nemen naar Tuktuk (zie onder het kopje ‘boot Parapat-Tuktuk’). Het is ook mogelijk om met een auto/taxi helemaal naar Tuktuk te rijden, via de westzijde van het meer en over de brug naar het eiland Samosir. De reistijd is dan zo’n 3½ uur en de prijs navenant hoger (reken op ongeveer 700.000 rupiah of € 42. Niet elke taxichauffeur is overigens bereid om deze trip te maken, omdat het lastiger is om voor de terugweg ook klanten te vinden.
Nog een andere manier om van Silangit Airport naar Tuktuk te reizen is door de boot te nemen in Balige aan de zuidelijke oever van het meer. Balige ligt maar 17 km vanaf het vliegveld en is dus snel te bereiken per taxi. Vanaf Balige gaat ongeveer twee keer per dag een boot naar de zuidkant van het eiland Samosir (Onanrunggu of Naingolan), of je kunt een boot charteren. Reizen via Balige is echter vooral handig als jouw accommodatie in bijvoorbeeld Tuktuk een speedboot heeft: ze kunnen je dan ophalen in het haventje van Balige. Dit moet je dan dus wel vooraf regelen.
Naar het Tobameer vanaf Medan (stad of vliegveld)
Medan, de provinciehoofdstad van Noord-Sumatra, ligt zo’n 100 km ten noorden van het Tobameer. Vanuit de stad Medan, en ook vanaf het vliegveld Kualanamu International Airport, zijn er verschillende opties om naar het Tobameer te reizen. De snelste optie is om van Kualanamu per vliegtuig naar Silangit Airport te gaan (zie boven). Andere mogelijkheden zijn de bus en shuttlebusjes/deeltaxi’s. Bij normaal verkeer duurt de trip vanaf Medan of het vliegveld tot Parapat ongeveer 5 uur. Het is ook mogelijk om een deel van de trip per trein af te leggen, maar voor het laatste stuk moet je dan alsnog met de bus of taxi.
Medan – Tobameer met de bus
Er rijden bussen van Medan (busterminal Amplas aan de zuidoostkant van de stad) naar Parapat. Deze bussen van het bedrijf Sejahtera doen er zo’n 5 uur over en een ticket kost ongeveer 40.000 rupiah (€ 2,50). Overdag (vooral ’s ochtends) vertrekken de bussen ongeveer elk uur, maar er is geen vaste dienstregeling. De bus is niet al te comfortabel, en stopt geregeld onderweg voor het oppikken van extra passagiers. Niet alle bussen zetten in Parapat passagiers af bij de haven. Als ze je afzetten bij het busstation moet je nog een stukje met een minibusje (angkot) naar de haven.
Busterminal Amplas in Medan is te bereiken per verschillende minibuslijnen (angkot) vanuit allerlei locaties in de hele stad. Vanaf het vliegveld Kualanamu rijden er bussen van DAMRI rechtstreeks naar terminal Amplas. Zie Aankomst op Medan Airport: bus voor meer informatie.
Medan – Tobameer met een shuttlebusje/deeltaxi
Deeltaxi van NICE Trans.
Een aantal bedrijven rijdt met shuttlebusjes tussen Medan (stad en/of vliegveld) en Parapat. Dit zijn gewoonlijk een soort deeltaxi’s waar ongeveer 7 passagiers in passen. Een ticket kost normaal 80.000 rupiah (€ 4,75) voor een enkele reis. Er is geen vaste dienstregeling: de busjes vertrekken gewoonlijk als er voldoende passagiers zijn (minimaal 5 passagiers). Als het je te lang duurt kun je extra stoelen erbij kopen om daarmee de chauffeur te overtuigen toch met minder passagiers te vertrekken. Als je veel bagage bij je hebt kan het nodig zijn een stoel te kopen voor je bagage. Je kunt meestal ook een heel taxibusje huren voor ongeveer € 500.000 rupiah (€ 30).
De bedrijven die in elk geval actief zijn op het vliegveld (in de aankomsthal of buiten) zijn NICE Trans Group en Bagus Holidays Taxi. Verschillende andere bedrijven rijden tusen de stad Medan en Parapat. Hieronder een overzicht van verschillende bedrijven volgens de laatste informatie. De halte in Parapat is eigenlijk altijd de haven (waar de boten naar Tuktuk vertrekken). De halte in Medan is meestal het kantoor van het taxibedrijf (zie de adressen hieronder), in de buurt van de grote straat Jalan Sisingamangaraja net ten zuiden van de Grote Moskee. Als je het bedrijf belt willen ze je vaak ook wel ophalen bij je hotel.
- NICE Trans Group
Medan: Jl. Stasiun Kereta Api No. 1. +62 61 455 8844.
Airport: +62 813 6148 8278 of +62 812 6494 0888.
Parapat: +62 812 6425 0898. - Bagus Holidays Taxi
Medan: Jl. H.M. Joni No. 11. +62 812 6057 6047.
Parapat: +81 36 239 7309 of +62 813 6211 7942. - Artha Trans
Medan: Jl. Sisingamangaraja No. 212A. +62 813 6108 9926.
Parapat: +62 811 621 355. - Paradep Taxi
Medan: Jl. Sisingamangaraja No. 59. +62 811 6123 707. - Tobatransporter
Medan: Jl. H.M. Said. +62 852 6149 2668. - Parapat Indah Taxi
Parapat: +62 821 6664 4926.
Pematang Siantar: +62 821 6505 9667.
Updates, opmerkingen, toevoegingen of reviews t.o.v. de informatie hierboven worden zeer op prijs gesteld!
Medan – Tobameer met de trein
De trein Siantar Ekspres.
Er rijden nog geen treinen helemaal tot aan het Tobameer, al zijn er inmiddels wel plannen voor een spoorlijn naar Parapat. Wil je toch met de trein, dan is het dichtstbijzijnde dat je kunt komen tot de stad Pematang Siantar (station Siantar). Vanaf station Medan kun je dan de directe trein genaamd “Siantar Ekspres” nemen voor ongeveer 125 km (4 uur reistijd). Vanaf Pematang Siantar is het nog zo’n 50 km (1,5 uur met de auto) tot Parapat. De trein rijdt één keer per dag en heeft alleen ekonomi-klasse. De prijs is 22.000 rupiah (€ 1,30) voor een enkele reis. Tickets zijn te koop op de stations, of via bijvoorbeeld de websites tiket.com of traveloka.com, die ook in het Engels beschikbaar zijn en buitenlandse creditcards accepteren. Zie treinreizen op Sumatra voor meer info.
| route | trein | tijden | prijs |
| Medan → Siantar | Siantar Ekspres (U58) | 14:00-17:50 | Rp 22.000 |
| Siantar → Medan | Siantar Ekspres (U57) | 6:20-10:25 | Rp 22.000 |
De trein Siantar Ekspres vertrekt in Medan vanaf station Medan in het stadscentrum. Vanaf het vliegveld kun je eventueel de Railink-trein nemen naar station Medan en daar overstappen. Zie Aankomst op Medan Airport: trein voor meer informatie.
Naar het Tobameer vanaf Berastagi of Bukit Lawang
Het landschap rond Berastagi.
Behalve het Tobameer zijn de andere belangrijke toeristische attracties van de provincie Noord-Sumatra Berastagi en Bukit Lawang. Berastagi is een bergstadje bij de vulkanen Sinabung en Sibayak en staat bekend om de lokale fruitmarkt. Bukit Lawang is de toegangspoort tot het nationaal park Gunung Leuser en het beginpunt van trektochten om orang-oetans te zien.
Berastagi ligt hemelsbreed ongeveer 75 km ten noorden van Parapat. De weg tussen Berastagi en Parapat is veelal smal en bochtig en de gemiddelde snelheid ligt dan ook laag. Reken op 3 à 4 uur. Bukit Lawang ligt nog zo’n 60 km noordelijker. De weg tussen Bukit Lawang en Berastagi is zo mogelijk nog smaller en bochtiger, en van een slechte kwaliteit, waardoor het over het algemeen sneller is om om te reizen via Medan. Reisopties tussen Bukit Lawang of Berastagi en Parapat zijn de deeltaxi voor toeristen, het openbaar vervoer, of een huurauto met chauffeur.
Deeltaxi Bukit Lawang – Berastagi – Parapat
Er rijdt dagelijks tenminste één deeltaxi voor toeristen tussen Bukit Lawang en Parapat, via Berastagi. Dit busje rijdt altijd, ook als er minder dan vijf passagiers zijn. De deeltaxi vertrekt ’s ochtends rond 8:00 uit Bukit Lawang, is dan rond 13:00 à 14:00 in Berastagi (bij de fruitmarkt) en komt aan het einde van de middag aan in Parapat. De prijs is ongeveer 200.000 rupiah (€ 12) voor de hele trip en 150.000 rupiah (€ 9) voor alleen het deel van Berastagi naar Parapat. Tegen bijbetaling en als alle passagiers dat willen kan de deeltaxi ook toeristische tussenstops maken. In principe is de bedoeling altijd om voor de boot naar Tuktuk van 18:00 in Parapat te zijn, of anders zeker de laatste boot van de dag om 19:00. In omgekeerde richting vertrekt de deeltaxi uit Parapat in de richting van Berastagi en Bukit Lawang dagelijks om 9:45.
Openbaar vervoer Bukit Lawang – Parapat
Vanaf Bukit Lawang rijden er bussen naar Medan (busterminal Pinang Baris in het westen van de stad) of de voorstad Binjai (Lapangan Merdeka). De busrit duurt ruim 2 uur naar Binjai, zo’n 3 uur naar Pinang Baris. Vanaf deze locaties zijn er bussen en/of minibusjes (angkot) naar het station van Medan, busterminal Amplas in Zuid-Medan, en andere plekken in de stad. Vanaf Medan kun je vervolgens verder reizen naar Parapat per trein, bus of deeltaxi (zie onder het kopje ‘vanaf Medan’). Reken voor de gehele trip van Bukit Lawang naar Parapat via Medan zeker 10 uur.
Openbaar vervoer Berastagi – Parapat
Minibusje (angkot) in de buurt van Berastagi. Foto: fandarwin.
Er is geen rechtstreeks openbaar vervoer tussen Berastagi en Parapat, behalve de op toeristen gerichte deeltaxi. Om wel met lokaal OV te gaan en een klein beetje geld te besparen (reken op minder dan 100.000 rupiah voor het OV, vergeleken met 150.000 voor de deeltaxi) neem je eerst een bus of minibusje van Berastagi naar Kabanjahe (10 km). Vanaf het busstation van Kabanjahe kun je een busje nemen naar Pematang Siantar, busstation Siantar (100 km), en vanaf daar weer een bus of minibusje naar Parapat (50 km). Niet alle bussen zetten in Parapat passagiers af bij de haven. Als ze je afzetten bij het busstation moet je nog een stukje met een minibusje (angkot) naar de haven. Het openbaar vervoer is dus een vrij omslachtige route om van Berastagi naar Parapat te komen. De totale reistijd is ongeveer 5 à 8 uur, erg afhankelijk van hoe lang de overstaptijd steeds is.
Huurauto van Bukit Lawang of Berastagi naar het Tobameer
Reken voor een huurauto met chauffeur tussen Berastagi en Parapat op ongeveer 700.000 rupiah (€ 42), en van Bukit Lawang naar Parapat zeker een miljoen (€ 60). De reistijd zonder toeristische tussenstops is ongeveer 3 uur vanaf Berastagi en 7 uur vanaf Bukit Lawang.
Met een huurauto is het ook mogelijk om helemaal naar Tuktuk te rijden. In dat geval reis je via de westzijde van het Tobameer, om bij Pangururan de brug over te steken naar het eiland Samosir. Vanaf Pangururan is het nog ruim een uur rijden naar Tuktuk via de noordkant van het eiland. De totale reistijd is via deze weg gewoonlijk wat langer dan via de oostkant van het Tobameer, maar daar staat tegenover dat je niet met de boot van Parapat naar Tuktuk hoeft.
Naar het Tobameer vanuit West-Sumatra (Padang/Bukittinggi)
Naast Noord-Sumatra is de meest toeristische provincie van Sumatra de provincie West-Sumatra. De bekendste plaatsen in West-Sumatra zijn de provinciehoofdstad Padang, en het bergstadje Bukittinggi.
Bus Padang – Bukittinggi – Tobameer
De Limpapeh-brug in Bukittinggi.
Er rijden enkele bussen van het bedrijf ALS per dag tussen West-Sumatra en het Tobameer. Tenminste twee bussen per dag rijden van Padang via Bukittinggi naar Parapat aan het Tobameer, en daarnaast nog minimaal één bus die in Bukittinggi begint. Vertrektijden vanuit Padang zijn ’s ochtends en aan het begin van de middag (in elk geval 10:00 en 14:00), vanuit Bukittinggi wat later in de middag (in elk geval 13:00 en 17:00). De reistijd van Padang naar Bukittinggi is zo’n 3 uur, van Bukittinggi naar Parapat ongeveer 15 uur. Houd er dus rekening mee dat bussen midden in de nacht in Parapat aan kunnen komen, wanneer er nog geen boten varen!
De prijs van een busticket van Padang of Bukittinggi naar Parapat is ongeveer 200.000 rupiah (€ 12) voor een bus van het type ‘AC Non Toilet‘. Deze bussen hebben wel airco maar geen toilet aan boord, dus de bus stopt af en toe voor een sanitaire stop. Een bus van het type ‘Super Executive‘ kost ongeveer 300.000 rupiah (€ 18). Deze bussen hebben veel ruimere stoelen met meer beenruimte, en wel een toilet aan boord. De airco staat, zoals overal in Indonesië, vaak erg koud afgesteld, dus neem een trui mee!
De bushaltes van ALS zijn in zowel Padang als Bukittinggi iets buiten de stad: in Padang is het adres Jl. Bypass Km.6 No.16, in Bukittinggi is het adres Jl. Soekarno Hatta No.138. Tickets kun je kopen bij de halte, maar ook in de voorverkoop bij reisbureautjes en veel hotels. De bussen zijn vaak volgeboekt dus het is verstandig om niet tot de laatste dag te wachten.
Huurauto van West-Sumatra naar het Tobameer
Behalve met de bus gaan is het natuurlijk ook een optie om per huurauto met chauffeur van Padang of Bukittinggi naar het Tobameer te reizen. De prijs voor een auto of busje voor een enkele reis is waarschijnlijk tussen de 2 en 2,5 miljoen rupiah (€ 120-150). Omdat de reis zo’n 15 tot 20 uur duurt en oververmoeidheid van chauffeurs op de loer ligt is het verstandig om een auto met twee chauffeurs te huren. Het is natuurlijk ook mogelijk om de reis over twee (of meer) dagen uit te spreiden en onderweg enkele bezienswaardigheden te bezoeken. Hotels in Padang, Bukittinggi of bij het Tobameer kunnen helpen met het boeken van een huurauto met chauffeur.
Per vliegtuig van West-Sumatra naar het Tobameer
Het is mogelijk om van Padang Minangkabau Airport (PDG) naar Kualanamu Airport bij Medan (KNO) te vliegen met de maatschappijen Sriwijaya Air en Lion Air. De vluchttijd is ongeveer een uur en tickets zijn vaak beschikbaar voor minder dan € 30 (enkele reis). Vanaf het vliegveld van Kualanamu kun je vervolgens bijvoorbeeld per deeltaxi doorreizen naar Parapat (zie onder het kopje ‘vanaf Medan’), of eventueel nog een vlucht nemen naar Silangit Airport. Zeker als je vanaf Padang reist en Bukittinggi overslaat is het vliegtuig een snellere optie dan de bus of huurauto.
Passagiersboot Parapat (Tiga Raja) – Tuktuk
Boot tussen Parapat en Tuktuk op het Tobameer.
Er zijn verschillende bootlijnen op het Tobameer tussen het ‘vasteland’ en het eiland Samosir. De nuttigste bootlijn voor toeristen is de passagiersboot (geen auto’s) tussen Parapat en Tuktuk. Boten van Parapat (haven “Tiga Raja”) naar Tuktuk vertrekken elk uur tussen 8:30 en 16:30 (steeds op het halve uur), en daarna nog om 18:00 en 19:00. De overtocht naar Tuktuk duurt gewoonlijk ongeveer 45 minuten. De boot vaart eerst naar de aanlegsteiger genaamd Sosor Galung aan de zuidkant van het schiereilandje. Daarna maakt de boot een rondje langs andere delen van Tuktuk. De ticketprijs is 15.000 rupiah (€ 0,90) per persoon.
Voor de terugweg van Tuktuk naar Parapat is de dienstregeling iets minder precies, doordat ook hier de boot eerst een rondje rondom het schiereiland maakt en bij de verschillende hotels mensen oppikt. In principe zijn de vertrektijden elk hele uur tussen 7:00 en 16:00, en dan nog een laatste boot om 17:30.
Veerboot Parapat (Ajibata) – Tomok
Vijf keer per dag vaart er een veerboot vanaf Parapat (haven “Ajibata”) naar Tomok. Tomok is een dorp enkele kilometers ten zuiden van Tuktuk. Op deze veerboot kunnen ook auto’s. Als je zonder auto reist is het gewoonlijk handiger om met de ‘gewone’ boot naar Tuktuk te varen. Als je echter de laatste boot om 19:00 mist is deze veerboot nog een alternatief: om 21:00 vertrekt er nog een veerboot van Parapat-Ajibata naar Tomok. Rondom feestdagen, als het erg druk is rond het Tobameer, vaart deze veerboot extra vaak, ook ’s nachts.
Er zijn nog verschillende andere (veer)bootdiensten aan verschillende kanten van het Tobameer. Voor de meeste toeristen zijn de bovengenoemde boten echter voldoende.
In de Archipel 
Heel erg fijn al deze informatie! Dankjewel!