Jakarta behoort niet tot de belangrijkste toeristische bestemmingen van Indonesië. Veel mensen bezoeken de Indonesische hoofdstad echter wel, bijvoorbeeld voor een overstap met het vliegtuig of als beginpunt van een reis over Java. Vind hier zes mogelijkheden voor het besteden van één dag in of rondom Jakarta, die je dus kunt combineren als je langer in de stad blijft.
Inhoudsopgave
- Oud-Batavia, Sunda Kelapa en Chinatown — bekijk het 17e-eeuwse Batavia, de oude haven van de VOC en de Chinese buurt.
- Centrum: monument, musea en moskee — het voormalige Weltevreden met het nationaal monument van Indonesië en allerlei 19e-eeuwse gebouwen.
- Ancol: strand en pretparken — groot recreatiegebied met stranden, beach clubs, pretparken, een kunstmarkt en een oude Nederlandse begraafplaats.
- Winkelen: shopping malls en markten — koopjesjagen op een traditionele markt of vlooienmarkt, of winkelen in een luxe winkelcentrum.
- Duizend Eilanden: in de Baai van Jakarta — 110 kleine eilandjes met vissersdorpjes, resorts, mooie stranden en VOC-ruïnes.
- Bogor en Puncak: botanische tuin en de bergen in — bezoek de botanische tuin in het voormalige Buitenzorg, en zoek de koele berglucht op.
Sommige dingen kun je ook binnen een dag combineren. Als je maar één dag hebt en de belangrijkste bezienswaardigheden wilt zien, overweeg dan een combinatie van opties 1 en 2.
Opties 1 t/m 4 zijn elk voor het besteden van één dag binnen de stad Jakarta. Opties 5 en 6 zijn mogelijkheden voor dagtrips buiten de stad. In sommige reisgidsen worden ook dagtrips naar bijvoorbeeld Bandung (bergstad), Banten (oud sultanaat), Anyer (strand) of zelfs Krakatau (vulkaaneiland) voorgesteld. Deze plaatsen zijn echter verder weg, en ze als dagtrip bezoeken betekent een groot deel van de dag reizen, dus ze staan niet in dit overzicht.
Zie het artikel over Openbaar vervoer in Jakarta (overzicht en tickets) voor informatie over het OV in de stad, bijvoorbeeld per trein, TransJakarta-bus of taxi.
1. Oud-Batavia, Sunda Kelapa en Chinatown
De Oude Stad (Kota Tua) is het centrum van het oude Batavia. Dit was het het hoofdkwartier van de VOC in de 17e en 18e eeuw, en ook daarna was het nog een belangrijk onderdeel van de stad, al was het echte centrum van de stad toen inmiddels van de ‘Benedenstad’ naar de ‘Bovenstad’ Weltevreden verplaatst (zie 2. Centrum). Na de Indonesische onafhankelijkheid raakte de Oude Stad in verval, maar sinds 2004 is er veel gerestaureerd, en er zijn nog veel gebouwen, straten en musea die de moeite waard zijn om te bezichtigen.
Het Jakarta History Museum aan het voormalige Stadhuisplein.
Veel van de oude grachten zijn gedempt, maar midden in de Oude Stad loopt nog de Kali Besar (“Grote Rivier”), met oude pakhuizen aan weerszijden. Een van de bruggen over de rivier is de Hoenderpasarbrug (nu Jembatan Kota Intan), een 17e-eeuwse ophaalbrug. Net ten oosten van de rivier daarvan is het voormalige Stadhuisplein (nu Taman Fatahillah). In het 18e-eeuwse stadhuis is nu het Jakarta History Museum gevestigd. Rondom het plein vind je ook het Wajangmuseum (in een oud pakhuis uit 1912), het oude postkantoor van Batavia (1928) en een kunst- en keramiekmuseum (in het gebouw van de Raad van Justitie uit 1870). Aan het plein zit ook Café Batavia, een ‘koloniaal’ café in een gebouw uit 1830.
Aan de noordkant van de Oude Stad (een kwartiertje lopen vanaf het Stadhuisplein) ligt de oude haven van Sunda Kelapa. Deze haven was al gebruik in de 13e eeuw, en was ook voor de Nederlanders een belangrijke haven van de 17e tot en met de 19e eeuw (totdat de grote nieuwe haven van Tandjoeng Priok gebouwd werd). Het is nu geen belangrijke haven meer, maar nog steeds varen er traditionele ‘pinisi‘-zeilschepen vanaf hier naar bijvoorbeeld Kalimantan. In oude VOC-pakhuizen bij de haven is het Museum Bahari (maritiem museum) met een collectie over de geschiedenis van de zeevaart in de archipel. In januari 2018 was er een grote brand in het museum waarbij een gebouw en een deel van de collectie verloren ging, maar het museum is gewoon weer open.
Het stationsgebouw van station Jakarta Kota.
Aan de andere kant van de Oude Stad, net ten zuiden van het Stadhuisplein, is een iets nieuwer gedeelte met gebouwen uit het begin van de 20e eeuw. De interessantste gebouwen hier zijn het station Jakarta Kota, gebouwd in 1929 als station Batavia (Zuid), en het Bank Indonesia-museum in een gebouw van de Javasche Bank.
Ten zuiden van de Oude Stad ligt de wijk Glodok, de grootste Chinatown van Indonesië. Al in de VOC-tijd werd Glodok aangewezen als woongebied voor Chinezen. De oudste tempel van Jakarta, de Vihara Dharma Bhakti uit 1650, is gelegen in deze wijk. Verder is Chinatown natuurlijk vooral bekend om Chinees eten, maar ook vanwege de vele mogelijkheden om (goedkoop) te winkelen, onder andere voor elektronica.
➡ De Oude Stad ligt op de grens van Noord- en West-Jakarta. In het midden ligt treinstation Jakarta Kota. TransJakarta buslijn 1 heeft zijn eindpunt bij dat station, en stopt ook bij Glodok. Lijn 12 rijdt ook via station Kota en maakt een rondje door de Oude Stad.
ℹ De website ‘literaire stadswandelingen op Java‘ heeft drie stadswandelingen in de omgeving van de Oude Stad, Sunda Kelapa en Glodok.
2. Centrum: monument, musea en moskee
Nationaal monument (Monas) in het centrum van Jakarta.
Vanwege overbevolking en ziektes in de ‘Benedenstad’ (zie 1. Batavia) verplaatste het centrum zich steeds meer richting de ‘Bovenstad’ Weltevreden. Vanaf 1809 werden hier ook de gebouwen van de Nederlands-Indische regering gevestigd. Nu heet dit gebied Centraal-Jakarta (Jakarta Pusat) en vind je er onder andere het presidentieel paleis en het nationaal monument.
Het hart van Jakarta wordt gevormd door het enorme plein Medan Merdeka (letterlijk ‘Vrijheidsveld’, vroeger Koningsplein geheten). In het midden van dit plein staat het nationaal monument (Monas), een 137 meter hoge toren die dagelijks overdag bezocht kan worden en soms ook ’s avonds. Onderin is een museum en bovenin een uitzichtpunt. Rondom Monas bestaat de rest van het immense plein uit onder andere parkjes, grasvelden, fonteinen en standbeelden.
Tientallen belangrijke gebouwen zijn gevestigd rondom het Medan Merdeka, waaronder meerdere ministeries en paleizen. Aan de noordwestkant staat het presidentieel paleis, aan de westkant het Nationaal Museum en aan de oostkant station Gambir, het belangrijkste treinstation van Jakarta.
De Istiqlal-moskee en de kathedraal van Jakarta.
Aan de noordoostkant van het Medan Merdeka staat de Istiqlal-moskee, de grootste moskee van Zuidoost-Azië. Hier kunnen 200.000 mensen tegelijk bidden! Het is mogelijk de moskee te bezoeken tijdens momenten dat er geen gebed plaatsvindt. Bijzonder is dat aan de andere kant van de weg de kathedraal van Jakarta staat. Deze kathedraal werd gebouwd aan het einde van de 19e eeuw.
In de omgeving zijn nog meer interessante bezienswaardigheden te vinden. Zo zijn er meerdere oude Nederlandse overheidsgebouwen, het oude Hoofdpostkantoor (Kantor Pos Besar) en het voormalige Waterlooplein (nu Lapangan Banteng). Net ten noorden van deze locaties is de Pasar Baru, een groot traditioneel winkelcentrum (zie 4. Winkelen).
➡ Station Gambir ligt aan de oostzijde van Medan Merdeka. Verschillende TransJakarta-buslijnen hebben haltes rondom Medan Merdeka, bij de Istiqlal-moskee en bij Lapangan Banteng. Lijnen 1 en 2 stoppen bij de halte Monas voor het Nationaal Museum.
ℹ De website ‘literaire stadswandelingen op Java‘ heeft drie stadswandelingen in de omgeving van het centrum: een op en rond Medan Merdeka (Koningsplein), een ten noorden daarvan rond de voormalige straten Rijswijk en Noordwijk en een rond Lapangan Banteng (Waterlooplein).
3. Ancol: strand en pretparken
In het weekend en op feestdagen is het strand bij Ancol vaak erg druk.
Het grootste deel van de noordkust van Jakarta is volgebouwd met woonwijken en bedrijven- en haventerreinen. Een uitzondering is het gebied Ancol, ook bekend als Ancol Dreamland (Taman Impian Jaya Ancol). Hoewel de stranden van Ancol natuurlijk bij lange na niet zo mooi zijn als op andere plekken in Indonesië, is dit wel een plek om aan de drukte van de stad te ontsnappen. Langs de waterkant bevindt zich ook een groot aantal restaurants en cafés/beach clubs.
De bekendste attractie in Ancol is het pretpark Dunia Fantasi (Dufan, letterlijk ‘fantasiewereld’), vergelijkbaar met de Efteling. Daarnaast zijn er nog enkele andere pretparken, waaronder een dolfinarium (Sea World Jakarta) en een waterpretpark (Atlantis Water Adventure).
Het Nederlandse ereveld Ancol.
Naast de pretparken zijn er ook meer culturele bezienswaardigheden in Ancol. De Pasar Seni (kunstmarkt) heeft een collectie van Indonesisch handwerk, schilderijen en souvenirs, van traditionele wajang-poppen tot moderne kunst. Deze producten worden niet alleen verkocht, maar je kunt ook zien hoe het gemaakt wordt. Langs de kust in Ancol bevindt zich ook het Ereveld Ancol, een Nederlandse erebegraafplaats met meer dan 2000 graven van hen die zijn omgekomen tijdens de Japanse bezetting.
Aan de westzijde van Ancol ligt de jachthaven Ancol Marina. Vanaf hier vertrekken ook boten naar de Duizend Eilanden (zie 5.). Zowel hier als op andere plaatsen langs de kust van Ancol is het ook mogelijk om bijvoorbeeld kano’s of waterfietsen te huren.
➡ Ancol ligt in Noord-Jakarta, langs de noordelijke ringweg. Buslijn 5 van het TransJakarta-netwerk heeft zijn eindpunt in Ancol. Binnen Ancol Dreamland zelf kun je bijvoorbeeld per becak (riksja), ojek (scootertaxi) of lopend verplaatsen, of met de kabelbaan langs het strand.
ℹ Informatie over attracties, aanbiedingen en evenementen in Ancol Dreamland is beschikbaar via ancol.com (in het Indonesisch en een beetje Engels).
4. Winkelen: shopping malls en markten
Mogelijkheden om te winkelen zijn er in Jakarta genoeg! Van traditionele markten tot luxe warenhuizen, er is voor elk wat wils.
Een van de toegangspoorten van de Pasar Baru.
Als het gaat om de meer traditionele winkelcentra dan is Pasar Baru een goede optie om heen te gaan. De naam betekent letterlijk ‘nieuwe markt’, maar dat is het al lang niet meer, want het werd opgericht in 1820. Het winkelcentrum bestaat uit meerdere straten en gebouwen, en je vindt er van alles: van kleding tot elektronica en van muziekinstrumenten tot sieraden. Het gebied Pasar Baru is ook de ‘Little India‘ van Jakarta, dus er is ook Indiaas eten. ➡ Pasar Baru ligt niet ver van de kathedraal (zie 2.). Het dichtstbijzijnde station is Juanda, hier stoppen ook TransJakarta-buslijnen 2 en 3.
Kraampjes langs de Jalan Surabaya.
In de wijk Menteng, een paar km ten zuiden van het centrum (zie 2.), bevindt zich de vlooienmarkt langs Jalan Surabaya. Langs een kant van de straat zijn bijna 200 ‘winkeltjes’ en kraampjes waar antiekproducten verkocht worden, van boeken tot batikkleding, van porselein tot oude munten en van LP’s tot meubels. Houd er rekening dat niet alle producten echt zijn, dus voor een goede deal moet je ‘kunst en kitsch’ kunnen onderscheiden. ➡ Het treinstation Cikini ligt vlakbij de Jalan Surabaya.
Grote winkelcentra in Mangga Dua.
Er zijn een paar plekken in Jakarta die bekend staan om het winkelen met groothandelsprijzen. Wellicht het bekendste gebied daarvan is Mangga Dua. Deze wijk ligt net ten oosten van Glodok en vormt samen met deze Chinatown een van de grootste winkelgebieden van Zuidoost-Azië. In Mangga Dua zijn meerdere grote winkelcentra, waaronder Harco Mangga Dua voor elektronica en ITC Mangga Dua voor kleding en Mangga Dua Square voor van alles en nog wat (hier zijn ook meerdere hotels). In Mangga Dua zijn ook veel ‘niche-winkels’, bijvoorbeeld voor duikers, voor DJ-apparatuur of voor kunstbloemen. ➡ Mangga Dua is op loopafstand van station Jakarta Kota en nog dichter bij station Kampung Bandan. TransJakarta-buslijnen 5 en 12 komen ook langs de winkelcentra.
Winkelcentrum Mall Taman Anggrek.
Er zijn bijna 200 ‘shopping malls‘ in Jakarta. Dit zijn vaak enorme gebouwen met niet alleen veel winkels maar ook restaurants en cafés, een bioscoop, een arcadehal met spelletjes voor kinderen, karaoke, etc. Bij sommige is er zelfs een kunstijsbaan! Er is altijd airconditioning, dus het is een plek om aan de hitte van de stad te ontsnappen. Enkele van de grootste malls zijn Mall of Indonesia (➡ TransJakarta lijn 12, halte Sunter Kelapa Gading) in het noordoosten van de stad, de drie-eenheid Mall Taman Anggrek, Central Park en Mall Ciputra in West-Jakarta (➡ TransJakarta lijn 9, halte S. Parman) en de Pondok Indah Mall (➡ TransJakarta lijn 8, halte Pondok Indah 2) in het zuiden.
Het gebouw van winkelcentrum Pacific Place in Zuid-Jakarta.
De meest luxe malls zijn te vinden in het centrum rondom de rotonde van Hotel Indonesia, hier zijn o.a. Plaza Indonesia en Grand Indonesia (➡ TransJakarta lijn 1, halte Sarinah), en ten zuiden daarvan bij het zakencentrum, waaronder mall Pacific Place (➡ TransJakarta lijn 1, halte Polda Metro Jaya). Bij deze laatste winkelcentra vind je winkels van luxe merken zoals Louis Vuitton, Gucci en Versace.
Veel van de winkelcentra hebben een bioscoop. Films zijn altijd met ondertiteling (niet nagesynchroniseerd), dus bij bijvoorbeeld Hollywoodfilms kun je gewoon het gesproken Engels volgen. Een populaire bezigheid voor de inwoners van Jakarta is karaoke (KTV): met een groepje mensen een kamer afhuren om liedjes te zingen. Bekende ketens voor karaoke zijn NAV, Inul Vizta en Happy Puppy.
5. Buiten de stad: Duizend Eilanden
‘Liefdesbrug’ tussen eilandjes Tidung Besar en Kecil.
De Duizend Eilanden (Kepulauan Seribu) zijn 110 eilandjes in de Baai van Jakarta. De eilandjes liggen verspreid op een afstand van tussen de 10 en 80 kilometer van de stad. Door de nabijheid van de stad hebben de eilandjes wel te maken met afval in het water en luchtverontreiniging, maar toch is het een mooie mogelijkheid om even de stad te ontvluchten.
De meeste van de eilandjes zijn openbaar toegankelijk, maar sommige hebben een privéresort of zijn beschermd natuurgebied. Een van de dichtstbijzijnde eilandjes vanaf de kust, en daarom het meest bezocht, is Bidadari. Om deze reden heeft dit eilandje vrij veel faciliteiten, zoals bungalows en restaurants. Het ‘centrum’ van de Duizend Eilanden zijn de noordelijker gelegen eilandjes Pramuka en Panggang. Hier wonen duizenden vissers, en zijn ook voorzieningen zoals het gemeentehuis, een ziekenhuisje en school. Mocht je goedkoop willen overnachten kan dat ook hier, in een van de homestays. Wellicht de bekendste eilandjes zijn Tidung Besar en Tidung Kecil, oftewel Groot- en Klein-Tidung. Deze eilanden zijn populair vanwege de mooie witte stranden, en de Jembatan Cinta. Deze ‘liefdesbrug’ verbindt beide eilanden en is een plaats waar veel foto’s voor Instagram genomen worden.
Martellotoren op hete eilandje Kelor.
Verschillende van de Duizend Eilanden werden ook gebruikt in de koloniale tijd. Het bekendste daarvan is het eiland Onrust. In de VOC-tijd stonden hier allerlei pakhuizen en scheepswerven, en onder Nederlands bewind was het eerst een marinebasis en later een quarantainestation. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden er op het eiland Duitsers gevangengehouden. Nu zijn er nog allerlei historische bezienswaardigheden, zoals een fort en een Nederlandse begraafplaats. Op het naburige eiland Kelor (vroeger Kerkhofeiland) staat een Martellotoren.
Het is ook mogelijjk om de eilanden te bezoeken door middel van een georganiseerde dagtour. Zo’n tour bestaat vaak uit het bezoeken van verschillende eilandjes, gecombineerd met activiteiten zoals snorkelen, ‘bananenboot’ en picknicken.
→ Er gaan elke ochtend boten naar verschillende eilandjes van de Duizend Eilanden vanaf de havens van Marina Ancol en Kali Adem (Muara Angke) in Jakarta. Voor Marina Ancol, zie 4. Ancol. Kali Adem het noordelijke eindpunt van TransJakarta-buslijn 12A.
6. Buiten de stad: Bogor en de bergen
Op heldere dagen zijn vanuit Jakarta in de verte de bergen te zien. Foto: Øystein Lund Andersen.
Jakarta ligt aan zee, maar ook de bergen zijn niet ver weg. Enkele bergen zijn als dagtrip te bezoeken vanaf Jakarta. Een goed bereikbaar berggebied is rondom de Puncakpas, ten oosten van de stad Bogor (zo’n 60 km ten zuiden van Jakarta). In die stad zelf zijn de botanische tuin en het presidentieel paleis bezienswaardig.
Het paleis in Bogor is een van de zes presidentiële paleizen van Indonesië. Oorspronkelijk werd Huis Buitenzorg gebouwd in 1744 als een buitenverblijf voor Nederlandse gouverneurs. Na een aardbeving in 1834, waardoor het paleis flink beschadigd was, werd het in 1856 herbouwd. Dit is het paleis dat er tot nu toe nog staat. Het paleis is niet open voor bezoekers, maar de buitenkant is wel goed te bezichtigen tijdens een bezoek aan de botanische tuin van Bogor, waar het middenin staat.
Paleis Bogor gezien vanuit de botanische tuin.
De botanische tuin (Kebun Raya), opgericht in 1817, is de oudste van Zuidoost-Azië. Het park van 87 hectare bestaat uit verschillende tuinen en parken met duizenden bijzondere boom-, plant- en bloemensoorten. Middenin is ook een oude Nederlandse begraafplaats met graven uit de 18e en 19e eeuw. Er zijn ook een restaurant en een café.
Vanaf Bogor kun je verder in oostelijke richting naar de bergpas Puncak. De afstand van de stad tot aan de pas is zo’n 35 km. Langs de weg van de bergpas zelf vind je allerlei winkeltjes en kraampjes, waar populaire producten geroosterde mais en bandrek (een soort zoete gemberthee) zijn. Hier kun je dan van genieten met uitzicht op de rijstterrassen en theeplantages.
De Puncakpas.
In de buurt van de bergpas zijn, naast het uitzicht, ook allerlei attracties en bezienswaardigheden. Zo is er het Taman Safari Indonesia, een safaripark met allerlei diersoorten uit Indonesië en de rest van de wereld, en Wisata Agro Gunung Mas, een park voor ‘landbouwtoerisme’ waar je bijvoorbeeld kunt leren hoe thee wordt gemaakt, of paardrijden door de theeplantages.
Het is ook mogelijk om de vulkanen bij de Puncakpas, de Gede en de Pangrango te beklimmen. Er zijn meerdere officiële toegangspunten van het nationaal park. Vanaf toegangspunt Cibodas kun je in ongeveer een uur naar een waterval (Curug Cibeureum) lopen. Om de top van de vulkanen te bereiken heb je twee dagen nodig en moet je dus een nacht op de berg kamperen. Voor meer informatie over het beklimmen van deze en andere vulkanen, zie Vulkanen beklimmen in Indonesië: Java.
➡ Bogor is makkelijk bereikbaar vanuit Jakarta met de rode of gele lijn van het treinnetwerk KRL Commuter. Ook rijden er veel bussen. Van Bogor rijden minibusjes naar en over de Puncakpas, maar voor het bezoeken van deze bergpas is het makkelijker om een auto met chauffeur te nemen.
Lees verder…
- Reisroute Indonesië: Java, Bali en Lombok (3 of 4 weken): Jakarta als eerste bestemming in een meerweekse reis langs de highlights van Java, Bali en Lombok.
- Openbaar vervoer in Jakarta (overzicht en tickets): meer informatie over treinen, bussen, etc.
- Aankomst en overstappen op Jakarta Airport: nuttige tips voor als je met het vliegtuig aankomt op Soekarno-Hatta International Airport.
- Checklist: goed voorbereid op reis naar Indonesië ✅
In de Archipel 