Laatste update: 17 februari 2017 (laatste cijfers voor 2016)

De Indonesische luchtvaartmarkt groeit erg snel. In 2016 waren er 27 vliegvelden in Indonesië waar meer dan een miljoen passagiers reisden! Ter vergelijking, in hetzelfde jaar waren er in Nederland drie luchthavens met meer dan een miljoen passagiers (Schiphol, Eindhoven en Rotterdam), en in België twee (Brussel en Charleroi). In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de elf drukste vliegvelden van Indonesië.

1. Soekarno-Hatta International Airport (Jakarta)

De luchthaven van Jakarta is verreweg het grootste vliegveld van het land. Het vliegveld ligt net buiten de stadsgrens van Jakarta, in de provincie Banten. In 2016 reisden er 54,1 miljoen passagiers van of naar Jakarta, en daarmee behoort het tot de top-20 van de wereld. Het vliegveld is genoemd naar Indonesië’s eerste president en vice-president, Soekarno en Mohammed Hatta. Door de meeste Indonesiërs wordt de naam van het vliegveld afgekort tot Soetta of wordt het Cengkareng genoemd, naar een wijk van Jakarta in de buurt van de luchthaven. De drukste vliegroutes vanaf Jakarta zijn naar Surabaya en Bali (zie ook: Binnenlandse vluchten in Indonesië). De drukste internationale routes zijn naar Singapore, Kuala Lumpur en Bangkok. Garuda Indonesia en KLM bieden vanaf Soekarno-Hatta rechtstreekse vluchten aan naar Amsterdam.

Omdat de capaciteit van Soekarno-Hatta onvoldoende is wordt er veel gewerkt aan uitbreiding van de luchthaven. Enkele jaren geleden is een derde terminal geopend, die vervolgens in 2016 flink is uitgebreid. Ook zijn er nog plannen voor een vierde terminal. Aangezien er niet voldoende ruimte is om een derde landingsbaan te bouwen, wordt er ook nagedacht over de bouw van een compleet nieuw vliegveld aan de oostkant van Jakarta, om Soekarno-Hatta te ontlasten. Lees ook het artikel ‘Aankomst en overstappen op Jakarta Airport‘ voor meer praktische informatie.

2. Ngurah Rai International Airport (Denpasar, Bali)

Met 20,0 miljoen reizigers in 2016 is het internationale vliegveld van Bali het tweede vliegveld van het land. Ngurah Rai is de enige Indonesische luchthaven met bijna net zoveel passagiers van internationale vluchten als van binnenlandse vluchten. Er zijn internationale verbindingen naar onder andere Amsterdam (met KLM), Doha, Dubai, Tokyo, veel steden in Zuidoost-Azië en verscheidene Australische steden. Een groot nieuw terminalgebouw is gebouwd in 2013, maar vanwege de aanhoudende capaciteitsproblemen wordt er ook nagedacht over een nieuw vliegveld in Noord-Bali. De naam van de Balinese luchthaven is afgeleid van I Gusti Ngurah Rai, een legerleider en nationale held die in 1946 omkwam in de onafhankelijkheidsoorlog tegen Nederland. Lees ook het artikel ‘Aankomst op Bali Airport (en taxi’s)‘ voor meer praktische informatie.

3. Juanda International Airport (Surabaya, Oost-Java)

Het derde vliegveld van Indonesië is gelegen bij de tweede stad van Indonesië: Surabaya. De luchthaven is genoemd naar Juanda Kartawijaya, de minister-president van Indonesië tussen 1957 en 1959. Het vliegveld Juanda werd in 2016 aangedaan door bijna 19,5 miljoen passagiers. Een groot deel van de vluchten van Surabaya gaat naar Jakarta: er vliegen meer dan 780 vliegtuigen per week op die route! Naast een groot aantal binnenlandse bestemmingen zijn er ook internationale vluchten naar onder andere Singapore, Kuala Lumpur, Hongkong en Bangkok. Het terminalgebouw van Surabaya is redelijk nieuw, maar de capaciteit is alweer onvoldoende. Er wordt dus gewerkt aan uitbreiding van de luchthaven.

4. Sultan Hasanuddin International Airport (Makassar, Zuid-Sulawesi)

Het vliegveld van Makassar is de meest oostelijke luchthaven in de top 11 van drukste luchthavens. In 2016 reisden er ruim 10,7 miljoen mensen via deze luchthaven. Er zijn weinig internationale verbindingen, maar wel zijn er heel veel verbindingen met grote Indonesische steden en veel kleine vliegveldjes op Sulawesi en de Molukken. Sultan Hasanuddin, de naamgever van het vliegveld, was een zeventiende-eeuwse vorst die zich verzette tegen het koloniseren van zijn rijk door de Nederlanders.

5. Kualanamu International Airport (Medan, Noord-Sumatra)

Dit nieuwe vliegveld van de hoofdstad van Noord-Sumatra opende in juli 2013. In 2016 reisden er 8,9 miljoen reizigers van of naar Medan. Het was de bedoeling dat Kuala Namu het tweede vliegveld van Indonesië wordt, en de concurrentie aangaat met het nabijgelegen Singapore en Kuala Lumpur als het gaat om overstappende passagiers, bijvoorbeeld op routes tussen Europa en Australië. Nu al zijn er internationale vluchten naar verschillende steden in Zuidoost-Azië, waaronder Singapore, Kuala Lumpur en Bangkok. Kualanamu is de enige luchthaven in de top 11 die niet genoemd is naar een persoon, maar naar het nabijgelegen dorp. Lees ook het artikel ‘Aankomst op Medan Airport (en treinen, bussen)‘ voor meer praktische informatie, ook voor vervoer van het vliegveld naar toeristische bestemmingen zoals het Tobameer.

6. Sultan Aji Muhamad Sulaiman Airport (Balikpapan, Oost-Kalimantan)

Aji Muhamad Sulaiman was in de negentiende eeuw sultan van het sultanaat Kutai Kartanegara. Het is de naamgever van het drukste vliegveld van het eiland Borneo. Al in de koloniale tijd was dit vliegveld belangrijk, toen het gebruikt werd door de Bataafse Petroleum Maatschappij. SAMS Airport werd in 2016 aangedaan door 7,5 miljoen passagiers. Er zijn enkele vluchten naar Singapore en Maleisië, maar vooral veel binnenlandse verbindingen.

7. Adisucipto International Airport (Jogjakarta)

Net als Ngurah Rai (Bali) was ook Agustinus Adisucipto een Indonesische held die omkwam in de onafhankelijkheidsoorlog met de Nederlanders. Het naar hem genoemde vliegveld is de op twee na grootste van het eiland Java, met 7,2 miljoen passagiers in 2016. Oorspronkelijk was het vliegveld gebouwd om 900.000 passagiers per jaar te kunnen bedienen, vandaar ook dat er plannen zijn voor een nieuw vliegveld. Adisucipto ligt ongeveer halverwege tussen het stadscentrum van Jogjakarta en de hindoeïstische tempel Prambanan, die op de werelderfgoedlijst staan. Er zijn vooral veel vluchten naar Jakarta en Bali, maar ook enkele internationale vluchten.

8. Hang Nadim Airport (Batam, Riau-eilanden)

Hang Nadim Airport op het eiland Batam ligt hemelsbreed op maar 27 kilometer afstand van vliegveld Changi van Singapore. Oorspronkelijk was Hang Nadim dan ook bedoeld om de taak van de Singaporese luchthaven over te nemen indien zich daar een noodgeval zou voordoen. Inmiddels heeft Batam verbindingen met alle grote Indonesische steden, en Kuala Lumpur. Lion Air plant veel extra vluchten van en naar Batam, gedeeltelijk om de drukte van het vliegveld van Jakarta op te vangen. In 2016 reisden er 6,1 miljoen passagiers via Hang Nadim Airport, die genoemd is naar de zestiende-eeuwse legerleider Laksamana Hang Nadim van het sultanaat Johor.

9. Achmad Yani International Airport (Semarang, Centraal-Java)

Ook dit vliegveld is genoemd naar een legerleider en nationale held, generaal Ahmad Yani. De naar hem genoemde luchthaven ligt op maar ongeveer 100 kilometer afstand van het vliegveld van Jogjakarta, de nummer 7 op deze lijst. In 2016 vlogen er 4,2 miljoen passagiers van en naar het vliegveld van Semarang, de hoofdstad van Centraal-Java. Er zijn internationale vluchten naar Kuala Lumpur en Singapore, en daarnaast vooral veel verbindingen met de drie drukste luchthavens van Indonesië.

10. Syamsudin Noor Airport (Banjarmasin, Zuid-Kalimantan)

Het vliegveld van Banjarmasin is de op een na drukste van Kalimantan, met 3,6 miljoen passagiers in 2016. De luchthaven is genoemd naar een luchtmachtofficier die vlak na de Indonesische onafhankelijkheid op 26-jarige leeftijd bij een ongeluk om het leven kwam. Syamsudin Noor Airport is de enige luchthaven in deze top 11 zonder internationale vluchten. Tijdens het seizoen van de hadj, de jaarlijkse pelgrimstocht naar Mekka, verandert dat echter. Een groot gedeelte van de Indonesische pelgrims vliegt dan via Banjarmasin naar Saoedi-Arabië.

11. Sultan Mahmud Badaruddin II International Airport (Palembang, Zuid-Sumatra)

Het vliegveld van de hoofdstad van Zuid-Sumatra is het op een na drukste van het eiland Sumatra. Dagelijks zijn er meer dan 20 vluchten naar Jakarta, en daarnaast enkele vluchten naar onder andere Medan, Batam en Kuala Lumpur. In 2012 reisden er 4,0 miljoen mensen via Palembang. Mahmud Badaruddin II was de laatste sultan van het sultanaat Palembang, voordat het in 1823 werd ingelijfd bij Nederlands-Indië.

Spreiding

De elf drukste vliegvelden van Indonesië zijn vooral gelegen in de westelijke helft van het land, met Makassar als enige uitzondering. Dit is niet onlogisch, aangezien alleen al meer dan 80% van de Indonesische bevolking op de eilanden Java en Sumatra woont. Als we kijken naar de uitgebreidere lijst van 27 Indonesische luchthavens met meer dan een miljoen passagiers in 2016 komen we op de volgende verdeling per eiland: Java 7, Sumatra 6, Kalimantan 5, Sulawesi 2, Bali 1, Batam 1, Banka 1, Lombok 1, Timor 1, Papoea 1 en Ambon 1.

In 2018 opent naar verwachting een nieuwe luchthaven in West-Java, Kertajati International Airport langs de weg tussen Bandung en Cirebon. Het is de verwachting dat deze nieuwe luchthaven vervolgens binnen korte tijd tot de drukste van Indonesië gaat behoren.