Indonesië ligt rond de evenaar, en nagenoeg hele land heeft een tropisch klimaat met temperaturen overdag het hele jaar rond of net boven de 30°C. Er zijn twee seizoenen, de regentijd en de droge tijd, maar die zijn niet in het hele land op hetzelfde moment.

Samenvatting en inhoudsopgave

Je kunt Indonesië het hele jaar door bezoeken: de temperatuur is het hele jaar min of meer hetzelfde, en ook tijdens het regenseizoen regent het bijna nooit de hele dag. Desalniettemin is het droge seizoen de beste reistijd: van april tot oktober. Op de Molukken en Papoea zijn de seizoenen andersom en is de beste reistijd dus van oktober tot april.

• Regen: wanneer is de regentijd en hoeveel regent het dan?
• Temperaturen: hoe warm is het in Indonesië?
• Zonneschijn: wanneer schijnt de zon?
• Nadelen van de seizoenen: zoals bosbranden en overstromingen.
• Hoogseizoen en feestdagen: houd rekening met verkeersdrukte rond het Suikerfeest.

Regen

• In het grootste deel van Indonesië is de regentijd tussen november en maart.
• Het regent veel, maar het zijn vaak korte hevige buien.
• Er zijn grote regionale verschillen in neerslag.
• Op veel plekken is het droge seizoen niet geheel droog.

Indonesië heeft twee seizoenen: een regentijd en een droge tijd. In het grootste deel van het land valt het regenseizoen tussen ongeveer november en maart, met het hoogtepunt in december en januari. In het noorden van Sumatra (Atjeh en Noord-Sumatra) valt het regenseizoen iets eerder, met het hoogtepunt in oktober en november. In het oosten van Indonesië (Papoea, de Molukken en delen van noordelijk Sulawesi) zijn de seizoenen precies omgekeerd: het regenseizoen is van mei tot september.

In nagenoeg heel Indonesië valt meer regen dan in Nederland. In Nederland (De Bilt) valt gemiddeld in een jaar zo’n 830 mm neerslag. De meeste delen van Indonesië hebben tussen de 1.800 en 3.000 mm regen. Zowel Jakarta als Bali zitten aan de onderkant hiervan. Het droogste gedeelte van Indonesië is Oost-Nusa Tenggara (o.a. de eilanden Flores en Timor), met jaarlijks zo’n 1.200 mm regen. In berggebieden komt lokaal vaak veel meer regen voor. Zo valt er in de bergstad Bogor jaarlijks meer dan 4.000 mm regen, terwijl er 60 km verderop in Jakarta ‘maar’ 1.800 mm valt.

Het regent vaak hard en kort. Langdurige lichte regen of motregen zoals in Nederland komt niet veel voor. (Onweers)buien ontwikkelen zich vaak pas ’s middags. Het is heel gebruikelijk dat het ’s ochtends stralend weer is, het rond de middag bewolkt wordt en in de loop van de middag gaat regenen. In de loop van de avond wordt het dan vaak weer droog.

Niet overal is het verschil tussen de regentijd en de droge tijd even groot. In Oost-Nusa Tenggara (o.a. de eilanden Flores en Timor) valt er tussen juni en september praktisch geen regen en is de droge tijd dus echt droog. Hetzelfde geldt in mindere mate ook voor Oost-Java, Bali en Zuid-Sulawesi, waar er ook maanden zijn met nauwelijks regen. In het westen van Java en grote delen van Sumatra en Kalimantan valt er echter ook in de droge tijd nog steeds aardig wat regen. In Bogor bijvoorbeeld valt er in de natste maand januari zo’n 450 mm regen, maar in de droogste maand juli nog altijd meer dan 200 mm. In het westen van Sumatra (o.a. de stad Padang), is het verschil tussen droge tijd en regentijd helemaal nauwelijks merkbaar.

Temperaturen

• Het hele jaar ’s nachts 23°C en overdag 30°C, dus geen jas nodig.
• In de bergregio’s koeler en hoog in de bergen ’s nachts erg koud.

De gemiddelde middagtemperatuur ligt in het grootste deel van Indonesië (op zeeniveau) rond of net boven de 30°C. De verschillen door het jaar heen zijn klein. Zo ligt de middagtemperatuur langs de kust van Java in de regentijd gewoonlijk rond de 30°C en in de droge tijd rond de 33°C. De minimumtemperatuur in de nacht ligt overal (op zeeniveau) rond de 23°C. Het komt bijna nooit voor dat de temperatuur onder de 20°C duikt.

De temperaturen liggen in de bergen natuurlijk lager dan op zeeniveau. In de stad Bandung, op 700 meter hoogte, liggen de temperaturen enkele graden lager dan in Jakarta. ’s Nachts zijn daar temperaturen rond of net onder de 20°C gangbaar. Nog hoger in de bergen en op vulkanen is het nog kouder en koelt het ’s nachts af tot een graad of 5°C. Op de hoogste bergen van Papoea vries het en ligt eeuwige sneeuw.

Door het urban heat island effect liggen de temperaturen in stedelijke gebieden duidelijk hoger dan op het platteland. Vooral in de metropolen van Java, waaronder Jakarta en Surabaya, is het daardoor overdag vaak boven de 35°C en blijft het ook ’s nachts geregeld warmer dan 25°C.

Zonneschijn

• De meeste zon in de droge tijd.
• Java en de Kleine Soenda-eilanden zijn het zonnigste gebied.

Over het algemeen schijnt, logischerwijs, de zon meer tijdens de droge tijd dan tijdens de regentijd. Het zuiden van Indonesië (vooral de Kleine Soenda-eilanden maar in mindere mate ook Java) is het meest zonnige gebied, met in de droge tijd gemiddeld 10 uur zon per dag. In andere delen van Indonesië komen minder volledig zonnige dagen voor. Op veel plaatsen is het weer ’s ochtends zonniger dan ’s middags. Als er geen zon is zorgt dat trouwens nauwelijks voor afkoeling, en de temperaturen zoals hierboven aangegeven gelden nog steeds.

Ondanks dat Java als zonnig eiland te boek staat, valt dit rond de steden vaak tegen. Luchtvervuiling zorgt er vaak voor dat de zon nauwelijks doordringt tot de grond. Ook hier geldt dat het ’s ochtends vaak zonniger is dan ’s middags. Ook in de bergen ontstaan vaak in de loop van de dag wolken en eventueel (onweers)buien.

Nadelen van de seizoenen

• In het droge seizoen zijn er vaak bosbranden op Sumatra en Kalimantan.
• In het regenseizoen is reizen soms lastig door overstromingen en aardverschuivingen.
• Het regenseizoen is minder geschikt voor snorkelen, duiken en bergbeklimmen.

In de loop van het droge seizoen ontstaan er vaak grote bosbranden op Sumatra en Kalimantan. Tussen juli en oktober is er daarom vaak een waas van rook over deze eilanden (en het naburige Singapore en Maleisië). Je kunt hier last krijgen van ademhalingsproblemen, en door het slechte zicht worden luchthavens soms gesloten tijdens deze periode.

Tijdens het regenseizoen is reizen soms iets lastiger, omdat er overstromingen en aardverschuivingen kunnen voorkomen. In de steden van Java leiden overstromingen vaak tot grote verkeersopstoppingen. Op het platteland zorgen aardverschuivingen soms voor afgesloten wegen.

Tijdens de regentijd is de zee vaak ruig! Vooral kleinere boten (zoals de fast boats tussen Bali en de Gili-eilanden) worden dan geregeld geannuleerd vanwege te hoge golven. Ook maken de golven het vaak moeilijk om te gaan snorkelen, en voor snorkelen en duiken is het zicht onder water dan soms beperkt. Als je naar Indonesië gaat voor bergbeklimmen moet je er rekening mee houden dat veel nationale parken tijdens het hoogtepunt van het regenseizoen gesloten zijn. Zo zijn de bergen Gede en Salak op Java, Rinjani op Lombok en Kerinci op Sumatra niet toegankelijk van januari t/m maart. Ook tijdens nationale feestdagen zijn de meeste nationale parken gesloten.

Hoogseizoen en feestdagen

• Het hoogseizoen voor buitenlandse toeristen is in juli, augustus en de kerstvakantie.
• Het hoogseizoen voor binnenlandse reizigers is rond het Suikerfeest.

Het hoogseizoen is in juli en augustus, tijdens de Europese zomervakanties. Dan zijn prijzen van bijvoorbeeld hotels soms hoger, en in toeristische gebieden zoals Bali kan het nodig zijn om vooraf te reserveren. Ook de kerstvakantie is een drukke periode, vooral op Bali zijn er dan veel toeristen uit Australië.

Naast het hoogseizoen van internationale toeristen moet je rekening houden met lokale feestdagen. Tijdens de islamitische vastenmaand ramadan zijn veel restaurants gesloten, en is het ook voor niet-moslims gangbaar om niet in het openbaar te eten of drinken. Tijdens het Suikerfeest zijn veel restaurants en winkels gesloten. Omdat iedereen rond het Suikerfeest (reken op een week ervoor tot een week erna) vrij heeft en terugreist naar zijn of haar geboortedorp zijn de wegen (vooral op Java) dan overvol en staan er files die vaak dagenlang duren. Vermijd indien mogelijk het reizen in deze periode, of koop anders ruim van tevoren een trein- of vliegticket (lees ook het artikel over reizen in Indonesië tijdens de ramadan en het Suikerfeest).

Lees ook…

• Checklist: goed voorbereid op reis naar Indonesië ✅
• Is Indonesië veilig? (reisadvies)
• Reizen in Indonesië tijdens de ramadan en het Suikerfeest