Straatnamen in Medan: vroeger en nu

De stad Medan is tijdens de koloniale tijd gegroeid als centrum van het cultuurgebied van de grote tabaksmaatschappijen, en later als hoofdstad van de residentie Sumatra’s Oostkust. Nu is Medan de vierde stad van Indonesië, en de provinciehoofdstad van Noord-Sumatra. Na de Indonesische onafhankelijkheid zijn veel straatnamen in de stad veranderd. In dit artikel een overzicht van ruim 300 oude en nieuwe straatnamen.

Plaatje straatnamen Medan klein.png

Onderaan dit artikel staan links naar kaarten van Medan uit de koloniale tijd.

Inhoudsopgave

Straatnamen zijn alfabetisch gesorteerd op de oude (Nederlandse) straatnaam: A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z | kaarten en bronnen

Straatnamen

Bijna alle straatnamen beginnen nu met Jl., wat een afkorting is van jalan (straat/weg/laan). Sommige steegjes worden aangeduid als Gg., een afkorting van gang (gang of steeg). Met kleurcodes is aangegeven in hoeverre de straatnaam is veranderd.

  • Groen () betekent dat de straatnaam gelijk is gebleven en enkel de spelling eventueel is veranderd en Nederlandse woorden als -weg of -laan zijn vervangen door het Indonesische ‘jalan‘.
  • Geel () betekent dat de straatnaam veranderd is maar nog min of meer hetzelfde betekent, bijvoorbeeld doordat de naam letterlijk vertaald is of doordat er een woord is toegevoegd.
  • Rood () betekent dat de straatnaam helemaal veranderd is.
  • Grijs (■) betekent dat de straatnaam al in de koloniale tijd veranderd is.

De straten zijn gesorteerd op alfabetische volgorde voor de oude (Nederlandse) naam. Voor het alfabetiseren zijn tussenvoegsels van achternamen (bijvoorbeeld ‘van der’) niet meegenomen, maar voornamen en voorletters wel. Tip: zoek naar een straatnaam met Ctrl+F.

A

■ Achterom → zie Moskeestraat
AchterwegJl. Iskandar Muda (meest westelijke weg van de stad, op de toenmalige gemeentegrens; nu genoemd naar een 17e-eeuwse sultan van Atjeh — de stad is nu veel groter en de gemeentegrens ligt meer dan 6 km westelijker)
AdindawegJl. Ade Irma Suryani (was genoemd naar het personage Adinda uit het boek Max Havelaar van Multatuli; nu naar Ade Irma Suryani Nasution, de dochter van een generaal, die in 1965 op vijfjarige leeftijd vermoord werd bij een poging tot staatsgreep)
AdolfstraatJl. Kotacane (was waarschijnlijk genoemd naar Adolf van Nassau, broer van Willem van Oranje; nu naar de plaats Kuta Cane in Atjeh)
AmaliastraatJl. Sun Yat Sen (was genoemd naar Amalia van Solms, vrouw van Frederik Hendrik van Oranje; nu naar Sun Yat-sen, grondlegger van de republiek China/Taiwan)
Djalan AmalioenJl. Amaliun
AmbonstraatJl. Ambon (genoemd naar het eiland/de stad Ambon)
AmoystraatJl. Natal (was genoemd naar een stad in China, nu geheten Xiamen; nu naar een stad aan de westkust van Noord-Sumatra — ‘natal‘ betekent ook ‘kerstmis’, maar in dit geval is de straat genoemd naar de stad Natal in regentschap Mandailing Natal — op sommige oude kaarten zijn de Amoystraat en Hainanstraat omgedraaid)
Djalan Amplas Jl. Amplas (‘amplas‘ betekent ‘schuurpapier’, maar onduidelijk of de straatnaam daar iets mee te maken heeft)

AndreaewegJl. Guru Patimpus Medan (nu genoemd naar de 16e-eeuwse oprichter van de stad Medan — na de onafhankelijkheid werd de straatnaam eerst veranderd in Jalan Getah, wat latex betekent)
Djalan Anggerek Jl. Anggrek (genoemd naar de orchidee)
AnnamstraatJl. Pajang (was genoemd naar het Protectoraat Annam in het huidige Vietnam; nu wellicht naar het 16e-eeuwse Javaanse koninkrijk Pajang)
Djalan Antara Jl. Sutrisno en Jl. Ibrahim Sinik (de oude naam betekent ‘tussenstraat’; de straat was hernoemd tot Jalan Sutrisno, maar het deel ten oosten van de Oranje Nassaustraat/Jl. M.H. Thamrin is in 2017 hernoemd tot Jalan Ibrahim Sinik, genoemd naar een journalist)

Gang ArabJl. Arab (zo genoemd er in de straat, op de hoek met de Controleurstraat, een door een Arabier opgerichte moskee staat, nu genaamd Masjid Al Massawa maar in de volksmond Masjid Arab)
Ardjoenostraat → geen (was genoemd naar de vulkaan Arjuno in Oost-Java; nu heeft het steegje geen naam meer, en vallen de adressen onder de Jl. Bintang alias Jl. Dr. F.L. Tobing, zie Renbaanstraat)
ArnhemiastraatJl. Pancur Batu (was genoemd naar een plantagegebied/district ten zuidwesten van Medan, op zijn beurt genoemd naar de stad Arnhem; na de onafhankelijkheid is de naam van het district gewijzigd in Pancur Batu, en de straatnaam ook — de letterlijke betekenis van de huidige naam is iets als ‘vermalen steen’)

AsahanstraatJl. Asahan (genoemd naar het sultanaat Asahan ten zuidoosten van Medan)
Atjehstraat Jl. Banda Aceh (was genoemd naar de residentie/provincie Atjeh; nu naar de hoofdstad van die provincie)
AvroslaanJl. Wahidin (was genoemd naar de A.V.R.O.S. Algemeene Vereeniging van Rubberplanters ter Oostkust van Sumatra, waarvan het kantoor in Medan stond op de kruising van Kesawan, Soekamoelia, Kerkstraat en Paleisweg; nu naar arts en nationale held Wahidin Soedirohoesodo)

B

BaboeraparkJl. Babura Lama (genoemd naar de naastgelegen rivier de Baboera; de huidige naam betekent Oude Baboerastraat)
BaboerawegJl. Teuku Cik Ditiro (was genoemd naar de naastgelegen rivier; nu naar een guerillastrijder uit de Atjehoorlog — de Jalan Teuku Cik Ditiro is aan de noordkant langer dan de oorspronkelijke Baboeraweg, en omvat ook de Colombostraat — het gedeelte van de Baboeraweg ten zuiden van de Sultansweg werd in 1938 hernoemd tot Beatrixlaan; volgens sommige bronnen werd een deel ook hernoemd tot Prinses Irenelaan)
BadoerwegJl. Badur (genoemd naar het dorpje Badur in de provincie Banten, bekend uit het boek Max Havelaar van Multatuli)
Djalan Bakaran BatoeJl. Bakaran Batu (de betekenis is zoiets als ‘verbrande stenen’)
Balistraat → Jl. Veteran (was genoemd naar het eiland Bali; de huidige naam betekent veteraan)

Balistraat Jalan Veteran.png

Zicht richting het westen vanuit de Balistraat (nu Jalan Veteran), bij de kruising met de Javastraat (Jalan Jawa) rechts en de Kwanteebiostraat (Jalan Irian Barat) links. Het gebouw links op de oude foto (bron: Tropenmuseum) is de Oranje Bioscoop, en op de achtergrond is de voetgangersbrug over de spoorlijn te zien. Het gebouw van de Oranje Bioscoop bestaat nu niet meer. Op die plek staat nu de Vihara Setia Budi, een van de grootste Chinese tempels van het land (foto rechts, bron: Google Streetview). Tijdens de koloniale tijd bestond de Vihara Setia Budi al, maar in kleinere vorm. Dit gebouw is nog te vinden iets verderop aan de Jalan Irian Barat.

BallotstraatJl. Tumapel (nu genoemd naar een oude Javaanse stad)
BangkokstraatJl. Asia Baru (was genoemd naar de Thaise hoofdstad; nu letterlijk ‘Nieuwe Aziëstraat’ het stratenverloop is in deze buurt verandert en niet meer precies herkenbaar)
BankastraatJl. Bangka (genoemd naar het eiland Banka)
BeatrixlaanJl. Ir. H. Juanda (was genoemd naar prinses Beatrix; nu naar minister-president Djuanda Kartawidjaja de Beatrixlaan heette tot 1938 nog Baboeraweg)
BengkalisstraatJl. Bengkalis I en II (genoemd naar het eiland Bengkalis in de provincie Riau; het zijn nu twee evenwijdige genummerde straatjes)
Benkoelenstraat Jl. Bengkulu (genoemd naar de stad Bengkulu)
BentengwegJl. Kapten Maulana Lubis (‘benteng‘ betekent ‘fort’, genoemd naar een klein fort dat aan deze straat stond; nu is de straat genoemd naar een onafhankelijkheidsstrijder — het fort was later in gebruik als militair ziekenhuis, en is nu afgebroken en vervangen door winkelcentrum Grand Palladium Mall)
Bilitonstraat → Jl. Belitung (genoemd naar het eiland Billiton)
BindjeiwegJl. (Jenderal) Gatot Subroto (was genoemd naar de stad Binjai, waar de weg naartoe loopt; nu naar een legergeneraal)
Birmastraat Jl. Thamrin Baru (was genoemd naar de oude naam voor Myanmar; nu een zijstraat van de Jl. M.H. Thamrin met de toevoeging ‘baru‘/nieuw het stratenverloop is in deze buurt verandert en niet meer precies herkenbaar)
BombaystraatJl. Pagaruyung (was genoemd naar de stad Bombay/Mumbai in India; nu naar een oud koninkrijk in West-Sumatra — in dit deel van de stad, genaamd Kampong Kling, woonden veel Klingalezen, immigranten uit Brits-Indië)
BontekoelaanJl. KH Agus Salim (was genoemd naar zeevaarder Willem IJsbrantszoon Bontekoe; nu naar Agus Salim die meeschreef aan de Indonesische grondwet)

BoolwegJl. Putri Hijau (was genoemd naar politicus en schrijver Hendrik Johannes Bool; nu naar een figuur uit een volksverhaal, letterlijk ‘de groene prinses’)
Borneostraat Jl. Kalimantan (Kalimantan is de naam van het Indonesische gedeelte van het eiland Borneo — in Indonesië wordt Kalimantan ook voor het hele eiland gebruikt)
BothstraatJl. Mojopahit (was genoemd naar Pieter Both, de eerste gouverneur-generaal van de VOC; nu waarschijnlijk naar het oude Javaanse koninkrijk Majapahit)
Bromostraat Jl. Semeru (was genoemd naar een vulkaan in Oost-Java; nu naar een andere vulkaan in Oost-Java — de straat is samengevoegd met de naastgelegen straat die vroeger al Semeroestraat heette)
Burgemeester MackaylaanJl. Walikota (was genoemd naar Daniël Mackay, burgemeester van Medan van 1917 tot 1931; de huidige naam betekent simpelweg ‘burgemeester’)

C

CalcuttastraatJl. Kh. Zainul Arifin (was genoemd naar de stad Calcutta/Kolkata in India; nu naar een politicus, zie ook Residentsweg — in dit deel van de stad, genaamd Kampong Kling, woonden veel Klingalezen, immigranten uit Brits-Indië)
CambodjastraatJl. Samudra (was genoemd naar het Protectoraat Cambodja; de huidige naam betekent ‘oceaan’)
Cantonstraat Jl. Surabaya (was genoemd naar de Chinese stad Guanzhou; nu naar de stad Surabaya in Oost-Java)
CelebesstraatJl. Sulawesi (Celebes was de oude naam van het eiland Sulawesi)
Ceramstraat → Jl. Seram (genoemd naar het eiland Ceram in de Molukken)
CeylonstraatJl. Muara Takus (was genoemd naar Ceylon, de oude naam van Sri Lanka; nu naar een tempel in de provincie Riau — in dit deel van de stad, genaamd Kampong Kling, woonden veel Klingalezen, immigranten uit Brits-Indië)
CoenstraatJl. Gajah Mada (was genoemd naar gouverneur-generaal van de VOC Jan Pieterszoon Coen; nu naar een 14e-eeuws Javaans militair leider)
ColombostraatJl. Teuku Cik Ditiro (was genoemd naar de stad Colombo in Sri Lanka; nu naar een guerillastrijder uit de Atjehoorlog — in dit deel van de stad, genaamd Kampong Kling, woonden veel Klingalezen, immigranten uit Brits-Indië — de Jalan Teuku Cik Ditiro is veel langer dan de oorspronkelijke Colombostraat, en omvat ook de Baboeraweg)
ControleurstraatJl. Temenggung (was genoemd naar de bestuursfunctie controleur; nu naar een oude Maleise adeltitel)
CremerwegJl. Balaikota (was genoemd naar Jacob Theodoor Cremer, administrateur van de Deli Maatschappij en later ook Minister van Koloniën; nu letterlijk Stadhuisweg, genoemd naar het oude stadhuis uit de koloniale tijd op huisnummer 2)

Kesawan Jalan Jenderal Yani

Links het gebouw van de Britse handelsmaatschappij Harrisons & Crosfield, genaamd Julianahuis, aan het begin van de Kesawan, gezien vanuit de Cremerweg in 1927 (bron: Tropenmuseum). Rechts dezelfde locatie nu: het begin van de Jalan Jend. A. Yani gezien vanuit de Jl. Balaikota (bron: Google Streetview). Het gebouw is nu in gebruik als kantoor van het palmolie- en rubberbedrijf London Sumatra.

D

DaendelsstraatJl. Hayam Wuruk (was genoemd naar Herman Willem Daendels, gouverneur-generaal van Nederlands-Indië; nu naar een 14e-eeuwse Javaanse koning)
Djalan Dalia Jl. Dahlia (genoemd naar de bloemensoort dahlia)
DaratwegJl. Darat (‘darat‘ betekent land/grond)
Dardanelstraat Jl. Selat Panjang (een dardanel was in Nederlands-Indië een gevechtsoppas van een marechaussee-officier; de straat is nu genoemd naar een stad in de provincie Riau)
DatoekstraatJl. Jenderal Ahmad Yani IV (datoek of ‘datuk‘ is een Maleise eretitel; nu een genummerde zijstraat van de Jalan Jend. A. Yani, zie Kesawan)
Deli-Maatschappijlaan of DelilaanJl. Tembakau Deli (was genoemd naar tabaksbedrijf Deli Maatschappij, waarvan het hoofdkantoor aan de straat stond; de huidige naam betekent ‘Deli-tabak’)

Deli-Maatschappijlaan Jalan Tembakau Deli.png

Links de Deli-Maatschappijlaan met op de achtergrond het huis van de directeur van de Deli-Maatschappij, rond 1900 (bron: KITLV Leiden). Rechts dezelfde weg, nu geheten Jalan Tembakau Deli (bron: Google Streetview).

DelistraatJl. G.B. Joshua (was genoemd naar het sultanaat Deli)
DemmeniwegJl. Raden Saleh (was genoemd naar generaal-majoor Henry Demmeni, gouverneur van Atjeh; nu naar een 19e-eeuwse schilder)
DepotwegJl. Bawean (aan de straat stond het ‘Hoofddepot Opiumregie’; nu genoemd naar het eiland Bawean in de provincie Oost-Java)
DerikanparkJl. Sri Deli

Derikanpark Taman Sri Deli.png

Het Derikanpark in 1936 (bron: Tropenmuseum); het Taman Sri Deli nu.

Van DiemenstraatJl. Sriwijaya (was genoemd naar gouverneur-generaal van de VOC Antonio van Diemen; nu naar het oude Maleise koninkrijk Srivijaya)
DillenburgstraatJl. Lebong (was genoemd naar het huis Nassau-Dillenburg; nu naar een district in de provincie Bengkulu)
DjambistraatJl. Jambi (genoemd naar de stad of residentie/provincie Jambi)
Djalan DjamboeJl. Jambu (genoemd naar de djamboevrucht, ook wel Java-appel)
Djalan DjaparisJl. Rahmadsyah (nu waarschijnlijk genoemd naar een sultan)
DjatilaanJl. Perintis Kemerdekaan (was genoemd naar teakhout; de huidige naam betekent ‘onafhankelijkheidsstrijder’)
DoerianwegGg. Pelajar (was genoemd naar de fruitsoort doerian; de huidigenaam betekent ‘leerling’)

E

ElectriciteitswegJl. Listrik (waarschijnlijk zo genoemd omdat het kantoor van de Nederlandsch-Indische Gas-Maatschappij aan de straat stond)
EmmastraatJl. Yose Rizal (was genoemd naar koningin-regentes Emma van Waldeck-Pyrmont; nu naar de Filipijnse nationalist José Rizal)
EsplanadeLapangan Merdeka (‘esplanade’ is een benaming voor een open vlakte; de huidige naam betekent Onafhankelijkheidsplein/-veld — rondom het plein bevonden zich de Stationsweg, Sociëteitsweg, Cremerweg en Nienhuysweg, met bijna alle belangrijke koloniale gebouwen waaronder het oude Stadhuis, het kantoor van de Java Bank, Hotel De Boer, het postkantoor, het spoorwegstation en Hotel De Vink/Grand Hotel)

Esplanade Lapangan Merdeka.png

Het postkantoor van Medan gezien vanaf de hoek van de Esplanade, nu Lapangan Merdeka, rond 1910 (bron: Tropenmuseum) en nu.

EvertsenlaanJl. Kapten Tendean (was genoemd naar een van beroemde zeevaarders uit de 17e eeuw van de familie Evertsen; nu naar een Indonesische militair die in 1965 vermoord werd bij een poging tot staatsgreep)

F

Dr. FeikemawegJl. Kelapa Sawit en Jl. Putri Hijau I (was wellicht genoemd naar een arts bij het naastgelegen ziekenhuis, zie Laboratoriumweg; nu is het westelijke gedeelte genoemd naar de oliepalm, het oostelijke gedeelte is een genummerde zijstraat van de Jalan Putri Hijau, zie Boolweg)
Floresstraat Jl. Flores (genoemd naar het eiland Flores)
Foetsjaustraat, Foetsjanstraat of Poetsjaustraat Jl. Kotanopan I en II (de oude straatnaam verschilt per kaart, en verwijst naar een van de Chinese steden/regio’s nu geheten Fuzhou, Fujian of Puzhou; de straat is nu genoemd naar het stadje Kotanopan in het westen van Noord-Sumatra)
Frederik Hendrikstraat Jl. Tilak (was genoemd naar prins Frederik Hendrik van Oranje; nu waarschijnlijk genoemd naar de Indiase nationalist Bal Gangadhar Tilak)
Frisostraat Jl. Ansari (was wellicht genoemd naar Johan Willem Friso van Nassau-Dietz; nu waarschijnlijk genoemd naar een van de Indiase nationalisten met de naam Ansari, zoals Abdul Qaiyum Ansari)

G

Van GalenlaanJl. Gerilya (was genoemd naar vlootvoogd Jan van Galen; de huidige naam betekent guerilla — op sommige oude kaarten staat de straat aangeduid als Van Gallenlaan)
GedehstraatJl. Gedeh (genoemd naar de vulkaan Gede in West-Java)
■ Gedong Djohorweg → zie Poloniaweg
Van GendtlaanJl. Chairil Anwar (was waarschijnlijk genoemd naar de architectenfamilie Van Gendt; nu naar dichter Chairil Anwar)
GloegoerwegJl. Glugur (genoemd naar een gebied aan de noordkant van de stad, waar de weg naartoe loopt — nu een wijkje van de stad)
■ Goedangstraat → zie Pakhuisweg
Van GoensstraatJl. Bantam (was genoemd naar gouverneur-generaal van de VOC Rijcklof van Goens; nu naar het oude sultanaat van Banten op westelijk Java)
GoentoerstraatJl. Guntur (genoemd naar een vulkaan in West-Java)
Gouverneur Van KempenwegJl. Dolok Sanggul (was genoemd naar Carel Joseph van Kempen, gouverneur van Sumatra’s Oostkust; nu naar een stadje in Noord-Sumatra)

H

HailohongstraatJl. Pandan (was genoemd naar een Chinese bevolkingsgroep; nu naar het kleine eilandje Pandan in de Riau-eilanden)
HainanstraatJl. Pekantan (was genoemd naar het Chinese eiland Hainan op sommige oude kaarten zijn de Hainanstraat en Amoystraat omgedraaid)
HakkastraatJl. M.T. Haryono (was genoemd naar een Chinese bevolkingsgroep; nu naar generaal Mas Tirtodarmo Haryono die in 1965 vermoord werd bij een poging tot staatsgreep het westelijke deel van de Jl. M.T. Haryono heette vroeger Kerkstraat)
HankaustraatJl. Sambas (was genoemd naar de Chinese stad Hankou, die nu onderdeel is van de stad Wuhan; nu genoemd naar een stad in West-Kalimantan)
Heemskerklaan Jl. A. Rivai (lag in een wijk waar alle straten naar zeevaarders genoemd waren, dus misschien genoemd naar viceadmiraal Jacob van Heemskerck; nu genoemd naar journalist Abdoel Rivai)
Van HeutszstraatJl. Mengkara en Jl. Perpustakaan (was genoemd naar Joannes Benedictus van Heutsz, gouverneur-generaal van Nederlands-Indië; nu heet het westelijke deel Jalan Mengkara, wellicht genoemd naar een figuur uit de hindoeïstische mythologie, het oostelijke deel heet Jl. Perpustakaan oftewel ‘bibliotheek’)
HevealaanGg. Masjid (was genoemd naar de Latijnse naam van de rubberboom; de huidige naam betekent ‘moskee’, verwijzend naar de Al-Ikhsan-moskee aan de straat)
Hindoestraat Jl. Hindu (genoemd naar het hindoeïsme — onduidelijk waarom; misschien was er ooit een hindoeïstische tempel in de straat? — een oudere naam van de Hindoestraat as Persstraat)
Van HogendorpstraatJl. Menggala (was genoemd naar Gijsbert Karel van Hogendorp, een van de leden van het Driemanschap van 1813, zie ook Van Maasdamstraat en Van Stirumstraat; nu genoemd naar een plaats in de provincie Lampung)
HokianstraatJl. Andalas (was genoemd naar een stad in China, nu geheten Fujian; de huidige naam is een oude term voor het eiland Sumatra)
Hongkongstraat Jl. Cirebon (was genoemd naar de Chinese stad Hongkong, nu naar de stad Cirebon in West-Java)
HospitaalwegJl. Sambu (aan de straat stonden het Vrouwenhospitaal en Chinees Hospitaal; nu genoemd naar het eilandje Sambu in de Riau-eilanden)
■ Hotelweg → zie Nienhuysstraat
De Houtmanlaan Jl. Sam Ratulangi (was genoemd naar ontdekkingsreiziger Cornelis de Houtman; nu naar een politicus — op sommige oude kaarten wordt een evenwijdig straatje ten oosten van de De Houtmanlaan ook Houtmanlaan genoemd; dit is nu onderdeel van een verkeersplein op de kruising van onder andere de Jalan Imam Bonjol en Jalan Jenderal Sudirman)
Hugo de VrieslaanJl. Uskup Agung (was genoemd naar een Nederlandse bioloog; de huidige naam betekent ‘aartsbisschop’)
HuttenbachstraatJl. Jenderal Ahmad Yani VII (was genoemd naar de Duitse handelsmaatschappij Hüttenbach & Co., die aan deze straat ‘Het Medan’s Warenhuis’ beheerde; nu een genummerde zijstraat van de Jalan Jend. A. Yani, zie Kesawan — de straatnaam werd meestal zonder umlaut geschreven)

I

IdenburgstraatJl. Abdullah Lubis (was genoemd naar Alexander Willem Frederik Idenburg, gouverneur-generaal van Nederlands-Indië)

J

Jan Ligthartlaan Jl. Cut Mutia (was genoemd naar de Nederlandse onderwijsvernieuwer Jan Ligthart; nu naar een verzetsstrijder)
Jan van OostenwegJl. Gudang Dalam (nu letterlijk ‘Pakhuis-binnenweg’, een zijstraat van de oorspronkelijke Pakhuisweg — de straat is nu een stuk korter, het westelijke gedeelte is nu een complex van winkels, kantoren en appartementen genaamd Podomoro City Deli Medan — een oudere naam van de Jan van Oostenweg was Kapokstraat, genoemd naar de kapokboom)
JapanschestraatJl. Kepribadian (de huidige naam betekent ‘persoonlijkheid’)
Javastraat → Jl. Jawa (genoemd naar het eiland Java; een oudere naam van de straat was Parallelweg, wellicht omdat de straat parallel aan het spoor loopt)
JulianastraatJl. Asia (was genoemd naar prinses Juliana der Nederlanden; nu naar het continent Azië)

K

KadasterstraatJl. Candi Prambanan (was genoemd naar het Kadasterkantoor dat aan de straat stond; nu genoemd naar de Prambanantempel bij Jogjakarta)
KampementswegJl. Pengadilan (was genoemd naar het legerkamp bij het fort aan het noordelijke uiteinde van de straat, bij de Bentengweg; de huidige naam betekent ‘rechtbank’ — in de koloniale tijd zat de rechtbank, Raad van Justitie, al aan de straat; hetzelfde gebouw is nu nog steeds de rechtbank van Medan)
Kampong Aur Jl. Kampung Aur (Aur is de naam van de kampong)
Kanonnenweg Jl. Teuku Daud (nu genoemd naar een gouverneur van Atjeh)
Djalan Kantil Jl. Kantil (genoemd naar een bloemensoort, ook wel gele tjempaka)
KapiteinswegJl. Pandu (was genoemd naar de rang kapitein; nu naar een figuur uit de hindoeïstische mythologie — de Jalan Pandu is langer dan de Kapiteinsweg, en bestaat ook uit de voormalige Smidstraat)
■ Kapokstraat → zie Jan van Oostenweg

KarostraatJl. Karo (genoemd naar de bevolkingsgroep van de Karo)
KartinilaanJl. R.A. Kartini (genoemd naar een voorvechtster van vrouwenrechten)
Kawistraat Jl. Kawi (genoemd naar de vulkaan Kawi in Oost-Java)
Djalan KelapaJl. Kelapa (genoemd naar de kokosnoot oftewel klapper)
Djalan Kenanga Jl. Kenanga (genoemd naar een plantensoort)
KerkstraatJl. Palang Merah en Jl. M.T. Haryono (was genoemd naar de katholieke kerk aan de straat; nu heet het deel ten westen van het spoor Jl. Palang Merah oftewel Rode Kruis, het oostelijke deel Jl. M.T. Haryono genoemd naar generaal Mas Tirtodarmo Haryono die in 1965 vermoord werd bij een poging tot staatsgreep delen van de Jl. Palang Merah heetten vroeger Residentsweg en Soekamoelia; het oostelijke deel van de Jl. M.T. Haryono heette vroeger Hakkastraat)

Kerkstraat Jalan Palang Merah.png

Links de Kerkstraat, met zich op het kantoor van de Algemeene Vereeniging van Rubberplanters ter Oostkust van Sumatra (A.V.R.O.S.). Rechts zicht op dezelfde straat, nu de Jalan Palang Merah (bron: Google Streetview). Het gebouw is nog steeds in gebruik door de opvolger van de A.V.R.O.S,  nu geheten BKS PPS.

KesawanJl. Jenderal Ahmad Yani (de oudste straat van de stad — de oude naam betekent ‘dorp’ in de taal van het Karovolk; nu genoemd naar een generaal die in 1965 vermoord werd bij een poging tot staatsgreep — dit gedeelte van de stad wordt nog steeds wel Kesawan genoemd)

Kesawan Jalan Jenderal Yani 2.png

De hoofdstraat Kesawan in 1931 (bron: Tropenmuseum) en Jl. Jenderal Ahmad Yani nu (bron: Google Streetview).

Djalan Ketjil Jl. Kecil (letterlijk ‘kleine straat’)
KiautsjaustraatJl. Banjarmasin (was genoemd naar een stad in China, nu geheten Jiaozhou; nu naar de hoofdstad van Zuid-Kalimantan)
■ Klingenstraat→ zie Kwanteebiostraat
KloetstraatJl. Kelud (genoemd naar een vulkaan in Oost-Java)
De KockstraatJl. Dokter T.D. Pardede (was genoemd naar gouverneur-generaal van de VOC Hendrik Merkus de Kock; nu naar zakenman Tumpal Dorianus Pardede)
KortenaerlaanJl. Suryo (was genoemd naar de 17e-eeuwse zeeheld Egbert Bartolomeusz Kortenaer; nu naar Ario Soerjo, de eerste gouverneur van Oost-Java, die omkwam tijdens de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog)
KroesenstraatJl. Teuku Umar (was misschien genoemd naar C.A. Kroesen, een lokaal bestuurder; nu genoemd naar een guerillaleider uit de Atjehoorlog)
KrugerstraatJl. Bedagai (was wellicht genoemd naar president Paul Kruger van Transvaal; nu naar een regio in Noord-Sumatra)
KwanteebiostraatJl. Irian Barat (was waarschijnlijk genoemd naar een Chinese tempel; nu naar een oude naam van West-Papoea — tot in de jaren 30 heette de straat Klingenstraat, verwijzend naar Klingen of Klingalezen oftewel immigranten uit Brits-Indië)

L

LaboeanwegJl. K. L. Yos Sudarso (was genoemd naar Laboean Deli, nu Labuhan Deli, waar de weg naartoe loopt — ‘labuhan‘ verwijst naar ‘haven’, en Deli is de naam van de rivier; nu genoemd naar een marinecommandant)
LaboratoriumwegJl. Laboratorium (genoemd naar het Pathologisch Laboratorium bij het hospitaal van de Deli Maatschappij; het ziekenhuis bestaat nog een heet nu Rumah Sakit Putri Hijau — de straat is nu korter, omdat het ziekenhuis is uitgebreid over de weg heen)
LangkatstraatJl. Langkat (genoemd naar het sultanaat Langkat ten oosten van Medan)
■ Langstraat→ zie Nieuwe Markt
LeeuwenhoeklaanJl. Hang Jebat (was genoemd naar bioloog Antoni van Leeuwenhoek; nu naar een legendarische Maleise strijder)
LinnaeuslaanJl. Hang Lekiu (was genoemd naar botanicus Carolus Linnaeus; nu naar een legendarische Maleise strijder)
Van LinschotenlaanJl. KH Samanhudi (was genoemd naar ontdekkingsreiziger Jan Huygen van Linschoten; nu naar de oprichter van de vereniging Sarekat Islam)
LodewijkstraatJl. Demak (was wellicht genoemd naar Lodewijk van Nassau, broer van Willem van Oranje; nu naar het 15e/16e-eeuwse Javaanse sultanaat Demak)
Lombokstraat Jl. Lombok (genoemd naar het eiland Lombok)

LotoslaanGg. Angsana (lotos was een oude spelling voor lotusbloem; nu genoemd naar een boomsoort)
LouisestraatJl. Gandhi (was genoemd naar prinses Louise van Oranje-Nassau; nu naar de Indiase onafhankelijkheidsactivist Mahatma Gandhi)
LuitentantswegJl. Bandung (was genoemd naar de rang luitenant; nu naar de stad Bandung in West-Java)

M

Van MaasdamstraatJl. Kalianda (was genoemd naar Frans Adam van der Duyn van Maasdam, een van de leden van het Driemanschap van 1813, zie ook Van Stirumstraat en Van Hogendorpstraat; nu genoemd naar een plaats in de provincie Lampung)
Mabarweg → Jl. Mabar (genoemd naar een dorp ten noorden van Medan)
Macaustraat Jl. Garut (was genoemd naar de Chinese stad Macau; nu naar de stad Garut in West-Java)
Madoerastraat geen (was genoemd naar het eiland Madura; deze verbindingsstraat tussen de Javastraat en Timorstraat bestaat nu niet meer)
MadrasstraatJl. Jenggala (was genoemd naar de stad Madras/Chennai in India; nu naar een oud koninkrijk op Java — in dit deel van de stad, genaamd Kampong Kling, woonden veel Klingalezen, immigranten uit Brits-Indië)
Djalan MahkamahJl. Mahkamah (‘mahkamah‘ betekent ‘rechtbank’)
Majoorstraat Jl. H.A.R. Syihab (was genoemd naar de militarie rang; nu naar politicus en geestelijk leider Abdurrahman Syihab)
Malakkastraat Jl. Malaka (genoemd naar de stad Malakka in het huidige Maleisië)
Maleischestraat Jl. Syah Bandar (de huidige naam betekent ‘havenopzichter’)
ManggalaanJl. Pangeran Diponegoro (was genoemd naar de mangovrucht; nu naar een 19e-eeuwse leider van een opstand tijdens de Java-oorlog)

Manggalaan Jalan Pangeran Diponegoro.png

Het Deli Proefstation ten behoeve van de tabakscultuur aan de Manggalaan rond 1915 (bron: Tropenmuseum). Rechts hetzelfde gebouw, nu het kantoor van de gouverneur van Noord-Sumatra, aan de Jalan Pangeran Diponegoro.

Djalan ManggisJl. Manggis (genoemd naar de mangosteenvrucht)
ManillstraatJl. Martapura (was genoemd naar de hoofdstad van de Filippijnen; nu naar een van de twee steden met de naam Martapura, in Zuid-Sumara of Zuid-Kalimantan)
Mantrilaan of Gang Mantri Jl. Mantri (genoemd naar een administratieve rang, geliëerd aan het huidige woord ‘menteri‘ oftewel ‘minister’)
MarktstraatJl. Perdagangan (de huidige naam betekent ‘Handelsweg’ — ‘perdagangan‘ is een synoniem van ‘perniagaan‘, zie Nieuwe Markt)
Marnixstraat Jl. Lahat (was genoemd naar Filips van Marnix van Sint-Aldegonde, mogelijke schrijver van het Wilhelmus; nu naar een district in de provincie Zuid-Sumatra)
MauritsstraatJl. Wushu (was genoemd naar een van de prinsen met de naam Maurits van Oranje-Nassau; nu naar de Chinese vechtkunst wushu — na onafhankelijkheid werd de straatnaam Jalan Plaju, misschien genoemd naar een wijk in Palembang; in 2017 werd de straatnaam veranderd tijdens het Chinees nieuwjaar)
Max HavelaarlaanJl. Multatuli (was genoemd naar het boek van Multatuli; nu naar de schrijver zelf)
Djalan Melati Jl. Melati (genoemd naar de plantensoort jasmijn)
Melchior TreublaanJl. Hang Tuah (was genoemd naar een Nederlandse botanicus; nu naar een legendarische Maleise strijder)
Djalan Meloer Jl. Melur (genoemd naar de lokale naam voor jasmijn, ‘melur‘; de Djalan Melati is genoemd naar de Indonesische naam van jasmijn)
MentaweistraatJl. Mentawai (genoemd naar de Mentawai-eilanden in de provincie West-Sumatra)
MerapistraatJl. Merapi (genoemd naar de vulkaan Merapi in Centraal-Java/Jogjakarta)
M.H. TromplaanJl. Dr. Cipto (was genoemd naar zeevaarder Maarten Harpertszoon Tromp; nu naar onafhankelijkheidsdactivist Cipto Mangunkusumo)

Moskeestraat Jl. Mesjid (genoemd naar de oudste moskee van de stad, nu geheten Masjid Lama Gang Bengkok; ‘masjid‘ of ‘mesjid‘ betekent ‘moskee’ — op sommige oude kaarten staat de moskee aangegeven als ‘Mohammedaanse tempel‘ — een oudere naam van de Moskeestraat was Achterom)

N

Djalan NangkaJl. Nangka (genoemd naar de nangkavrucht, jackfruit)
NangkinstraatJl. Amuntai (was wellicht genoemd naar de Chinese stad nu geheten Nanjing; nu genoemd naar een stadje in Zuid-Kalimantan)
NegapatamstraatJl. Kediri (was genoemd naar de stad Negapatam/Nagapattinam in India; nu naar een oud koninkrijk in Oost-Java — in dit deel van de stad, genaamd Kampong Kling, woonden veel Klingalezen, immigranten uit Brits-Indië)
Djalan Nenas Jl. Nenas (genoemd naar de ananas)
Niassstraat → Jl. Pulau Nias (genoemd naar het eiland Nias in de provincie Noord-Sumatra; nu met de toevoeging ‘pulau‘/eiland — het is nu een heel smal steegje dat op de meeste kaarten niet staat aangegeven)
Nienhuysweg Jl. Pulau Pinang (was genoemd naar tabaksplanter Jacob Nienhuys, oprichter van de Deli Maatschappij; nu genoemd naar de Maleisische deelstaat Penang — tot ongeveer 1900 heette de Nienhuysweg nog Hotelweg, naar het naastgelegen Hotel De Vink / Grand Hotel Medan)
Nieuwe MarktJl. Perniagaan (in 1906 opgerichtte nieuwe markt; die zich ging specialiseren in groente en fruit; de huidige naam betekent ‘Handelsweg’ —  ‘perniagaan‘ is een synoniem van ‘perdagangan‘, zie Marktstraat — voor de grote brand van 1899 heette deze straat Langstraat)
NieuwstraatJl. Mangkubumi (de huidige naam is een oude term voor minister-president)

O

Djalan Oetama Jl. Utama (letterlijk ‘hoofdweg’)
Van OldenbarneveltstraatJl. Indragiri (was genoemd naar raadspensionaris Johan van Oldenbarnevelt; nu naar een regio in de provincie Riau)
Oranje NassaustraatJl. M.H. Thamrin (was genoemd naar het adelgeslacht; nu naar politicus en nationale held Mohammad Husni Thamrin)
Oudemarkt of Oude Markt Jl. Perdana (de straat waar de oudste markt van Medan werd gehouden, later vooral een vleesmarkt; ‘perdana‘ betekent ‘de eerste’, misschien ook duidend op de eerste markt — voor de straat wordt soms ook de naam Jl. Mayjend. Sutoyo Siswomiharjo gebruikt, genoemd naar een majoor-generaal die in 1965 vermoord werd bij een poging tot staatsgreep)

P

PachtstraatJl. Kumango
PadangboelanwegJl. Siswondo Parman (was genoemd naar het dorpje Padangboelan, nu de wijk Padang Bulan; nu genoemd naar een soldaat die in 1965 vermoord werd bij een poging tot staatsgreep)
PakhuiswegJl. Putri Merak Jingga (was genoemd naar de pakhuizen die hier langs het spoor stonden, waaronder die van de handelsmaatschappij Deli-Atjeh; nu naar een figuur uit een volksverhaal — op sommige oude kaarten heet de straat Goedangstraat, waarbij ‘goedang’ ook pakhuis betekent)
PaleiswegJl. Pemuda en Jl. Brigjen Katamso (was genoemd naar het sultanpaleis Maimoen; nu heet het noordelijke stukje Jalan Pemuda, letterlijk ‘jongeren’, duidend op een nationalistische jeugdorganisatie, het zuidelijke deel heet Jalan Brigjen Katamso, genoemd naar brigadier-generaal Katamso Darmokusumo die in 1965 werd vermoord bij een poging tot staatsgreep)
Palembangstraat Jl. Palembang (genoemd naar de stad Palembang in Zuid-Sumatra)
■ Parallelweg → zie Javastraat
ParkstraatJl. Kejaksaan (de huidige naam betekent ‘procureur’ of ‘openbaar ministerie’)
Djalan Patjar Jl. Pacar (genoemd naar een bloemensoort)
Paviljoenlaan of -wegJl. Candi Kalasan (nu genoemd naar een tempel bij Jogjakarta)
PekingstraatJl. Palangkaraya (was genoemd naar de hoofdstad van China; nu naar de hoofdstad van de provincie Centraal-Kalimantan)
Penangstraat → geen (was genoemd naar Penang in Maleisië; het stratenverloop is in deze buurt verandert en niet meer precies herkenbaar — waar de Penangstraat was is nu onder andere het winkelcentrum Thamrin Plaza en de parkeerplaatsen daarvan)

Djalan PepajaJl. Pepaya (genoemd naar de papayavrucht)
Perbaoenganstraat Jl. Perbaungan (genoemd naar een district ten oosten van Medan — het stratenverloop in de buurt is veranderd en niet meer precies herkenbaar; de Perbaoenganstraat was vroeger veel langer, nu bestaat alleen het stukje ten westen van de Jl. Bakaran Batu nog)
Persstraat → zie Hindoestraat
Pertjoetweg Jl. HOS. Cokroaminoto (was genoemd naar de rivier de Percut of het gelijknamige dorp; nu naar een Indonesische nationalist)
PetersburgstraatJl. Gaharu (was wellicht genoemd naar Sint-Petersburg; nu genoemd naar agarhout)
Piet Heinlaan Jl. Supeno (was genoemd naar zeevaarder Piet Hein; nu naar een politicus die omkwam tijdens de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog)
Djalan PinangJl. Pinang (genoemd naar de betelpalm/-noot)
Djalan PisangJl. Pisang (genoemd naar de banaan)
Plantweg → zie Wilhelminastraat
Van der PlasstraatJl. Kalingga (was waarschijnlijk genoemd naar S. van der Plas, gouverneur van Sumatra’s Oostkust; nu naar een 6e eeuws koninkrijk op Java)
Djalan Poeri Jl. Puri (‘puri‘ is een oude term voor ‘kasteel’, en duidt op het oude paleis van de sultan dat aan de straat stond)
PoloniawegJl. Imam Bonjol (was genoemd naar de door een Pool opgerichte tabaksonderneming Polonia, de Latijnse naam van Polen;  nu naar een 19e-eeuwse verzetsleider uit West-Sumatra — de hele wijk tussen de rivieren Deli en Baboera heette ook Polonia, net als het in 1928 geopende vliegveld aan het zuidelijke uiteinde van de Poloniaweg; sinds 2013 is luchthaven Polonia vervangen door Kualanamu, en is het oorspronkelijke vliegveld een luchtmachtbasis geworden met de naam Soewondo — het oudste, noordelijke deel van de weg heette eerst Gedong Djohorweg; Gedung Johor is een dorp aan de zuidkant van Medan)
Prins HendrikstraatJl. Merbabu (was genoemd naar prins Hendrik van Mecklenburg-Schwerin, echtgenoot van koningin Wilhelmina; nu genoemd naar de vulkaan Merbabu in Centraal-Java)
P.W. JanssenlaanJl. Slamet Riyadi (was genoemd naar Peter Wilhelm Janssen, een van de oprichters van de Deli Maatschappij; nu naar een Indonesische soldaat uit de onafhankelijkheidsoorlog)

R

Racebaanweg → zie Wilhelminastraat
Djalan Radja Jl. Sisingamangaaja (de oude naam betekent ‘Koningsweg’; de straat is nu genoemd naar Sisingamangaraja XII, de laatste koning van de Batak)
RahderstraatJl. Airlangga (was waarschijnlijk genoemd naar Wilhelmus Jacobus Rahder, resident van Sumatra’s Oostkust; nu genoemd naar een Balinese vorst uit de 11e eeuw)
Djalan RamboetanJl. Rambutan (genoemd naar de ramboetanvrucht)
Rangoonstraat → geen (was genoemd naar de stad Rangoon/Yangon in het huidige Myanmar; het stratenverloop in de buurt is veranderd en niet meer precies herkenbaar, waar vroeger de Rangoonstraat was is nu grotendeels bebouwing)
RenbaanstraatJl. Bintang of Jl. Dr. F.L. Tobing (was genoemdnaar de oude renbaan ten westen van de straat; de straat heeft nu twee namen: ‘bintang‘ betekent ‘ster’, en de straat is ook genoemd naar arts en politicus Ferdinand Lumbantobing er was ooit ook een Racebaanstraat, aan de andere kant van de renbaan; zie Wilhelminastraat)
RensstraatJl. Jenderal Ahmad Yani I (misschien genoemd naar rijtuigfabriek Rens; nu een genummerde zijstraat van de Jalan Jend. A. Yani, zie Kesawan)
ResidentswegJl. Palang Merah en Jl. Kh. Zainul Arifin (was genoemd naar het kantoor van de Residentie van Sumatra’s Oostkust; nu heet het oostelijke deel Jl. Palang Merah oftewel Rode Kruis, zie ook Soekamoelia en Kerkstraat — het westelijke deel heet nu Jl. Kh. Zainul Arifin genoemd naar een politicus, zie ook Calcuttastraat)
De RijplaanJl. Linggarjati (was wellicht genoemd naar zeevaarder Jan de Rijp; nu waarschijnlijk naar het dorp Linggajati in West-Java waar in 1946 een akkoord tussen Nederland en de Indonesische onafhankelijkheidsbeweging gesloten werd)
Riouwstraat → Jl. Riau (genoemd naar de residentie/provincie Riau)

Rivierpad Jl. Sei Deli (pad langs de rivier de Deli; in de huidige naam is ‘sei‘ een lokale term voor ‘rivier’)

Rivierpad Jalan Sei Deli.png

Links het Rivierpad rond 1925 (bron: Tropenmuseum). Rechts de Jalan Sei Deli nu (bron: Google Streetview). Het Rivierpad is ruim 2 km lang, en het is moeilijk te zeggen waar de foto links precies genomen is.

RoepatstraatJl. Rupat (genoemd naar een eiland in de provincie Riau)
RumphiuslaanJl. Hang Kesturi (was genoemd naar botanicus Georg Eberhard Rumphius; nu naar een legendarische Maleise strijder)
De RuyterlaanJl. H. Misbah (was genoemd naar zeevaarder Michiel de Ruyter; nu naar Haji Mohamad Misbach die tijdens de koloniale tijd een voorstander was van de combinatie van communisme en islam)

S

SabangstraatJl. Sabang (genoemd naar de stad Sabang op het eiland Weh in de provincie Atjeh)
Saentisweg → Jl. Sentosa Lama (was genoemd naar een dorp ten noordoosten van Medan; de huidige naam is misschien een verbastering van Saentis, met de toevoeging ‘lama‘/oud — ‘sentosa‘ betekent ook iets als ‘voorspoed’, of het kan verwijzen naar eiland Sentosa in Singapore)
SaidjahwegJl. Saijah (genoemd naar het personage Saïdjah uit het boek Max Havelaar van Multatuli)
SaigonstraatJl. Bugis (was genoemd naar de stad Saigon, nu Ho Chi Minhstad in Vietnam; nu genoemd naar het volk van de Boeginezen uit Sulawesi)
SalakstraatJl. Salak (genoemd naar de vulkaan Salak in West-Java)
Sampaliweg → Jl. Sampali (genoemd naar een dorp ten noorden van Medan)
Van SandicklaanJl. Candi Mendut (was genoemd naar Leonard Hendrik Willem van Sandick, gouverneur van Sumatra’s Oostkust; nu naar een tempel in Centraal-Java)
San Khing Hianstraat Jl. Padang Sidempuan (was waarschijnlijk genoemd naar een Chinese notabele; nu naar de stad Padang Sidempuan in Noord-Sumatra — de spelling van de oude straatnaam verschilt per kaart, en is soms bijvoorbeeld San King Hianstraat, Yan Khing Hianstraat, Jang Kin Hianstraat of zelfs Sankingstraat)
SchüffnerlaanJl. KH Ahmad Dahlan (genoemd naar de Duits-Nederlandse bioloog Wilhelm Schüffner, die op de plantages van Deli malaria indamde; nu genoemd naar een islamgeleerde)
SeikerahstraatJl. Sei Kera (genoemd naar de rivier Kera, ‘sei‘ is een lokale term voor ‘rivier’ — op sommige oude kaarten wordt de straat Soengei Kerahstraat genoemd, ‘sungai‘ is de Indonesische term voor ‘rivier’)
Sekipweg of SkipwegJl. Sekip (genoemd naar een buurtschap langs de weg — ‘sekip‘ betekent in het Indonesisch ook ‘schietbaan’)
Semeroestraat Jl. Semeru (genoemd naar een vulkaan in Oost-Java — de straat is samengevoegd met de naastgelegen straat die vroeger Bromostraat heette)
Sennalaan Jl. Sena (genoemd naar een vlinderbloemensoort)
SerdangwegJl. Prof. HM Yamin SH (was genoemd naar het sultanaat Serdang, waarvan de naam nog voortleeft in de naam van het regentschap Deli Serdang; nu genoemd naar Mohammad Yamin, een dichter, rechtsgeleerde en politicus die gezien wordt als een grondlegger van de Indonesische poëzie — na de onafhankelijkheid werd de straatnaam eerst simpelweg Jalan Serdang, en de straat is nog steeds wel bekend onder die naam)

Serdangweg Jalan Prof Yamin.png

Spoorwegovergang in de Serdangweg rond 1950 (bron: Tropenmuseum), en dezelfde spoorwegovergang in de Jl. Prof. HM Yamin SH nu (bron: Google Streetview).

Shanghaistraat Jl. Semarang (was genoemd naar de stad Shanghai in China; nu naar de stad Semarang in Centraal-Java)
SiakstraatJl. Siak (genoemd naar het sultanaat, de regio of de stad Siak, ook Siak Sri Indrapura, in de provincie Riau)
Siamstraat Jl. Pasar Ramai (was genoemd naar de oude naam voor Thailand; nu letterlijk ‘drukke markt’ het stratenverloop is in deze buurt verandert en niet meer precies herkenbaar)
Siboelangitweg → Jl. Sibolangit (genoemd naar een dorp ten zuiden van Medan)
Sibolgastraat Jl. Sibolga (genoemd naar de stad Sibolga in Noord-Sumatra)
SiglistraatJl. Sigli (genoemd naar een stadje in de provincie Atjeh)
Sikambingweg
Jl. Sikambing (genoemd naar een rivier — de letterlijke betekenis is ‘de geit’)
SimeloengoenwegJl. Simalungun (genoemd naar een bevolkingsgroep)
SindorostraatJl. Sindoro (genoemd naar de vulkaan Sindoro in Centraal-Java)
SingaporestraatJl. Singapore (genoemd naar de stadstaat Singapore — ondanks dat Singapore in het Indonesisch Singapura heet, staat op de straatnaambordjes Singapore)
Djalan SingkatJl. Singkat (‘singkat‘ betekent kort; de volledige straatnaam betekent iets als ‘afsnijweg’)
SlamatstraatJl. Selamat (oorspronkelijk genoemd naar de vulkaan Slamet in Centraal-Java, maar doordat in het Nederlands een andere spelling met ‘a’ werd gebruikt is het na de onafhankelijkheid ‘selamat‘ geworden, wat o.a. ‘veilig’ betekent)

SmidstraatJl. Pandu (was wellicht genoemd naar het beroep smid; nu naar een figuur uit de hindoeïstische mythologie de Jalan Pandu is veel langer dan de Smidstraat, en bestaat ook uit de voormalige Kapiteinsweg)
SociëteitswegJl. Bukit Barisan (was genoemd naar Sociëteit De Witte; nu naar het Barisangebergte)
/ SoekamoeliaJl. Palang Merah en Jl. Suka Mulia (een klein deel van Soekamoelia heet nog steeds Jalan Suka Mulia; het grootste deel is nu het middelste onderdeel van de Jl. Palang Merah oftewel Rode Kruis — het westelijke deel van de Jalan Palang Merah was onderdeel van de Residentsweg, het oostelijke deel van de Kerkstraat)
Soembastraat Jl. Sumba (genoemd naar het eiland Sumba)
Soengei RengaswegJl. Madong Lubis (was genoemd naar de rivier de Rengas, ‘sungai‘ is de Indonesische term voor ‘rivier’; nu naar een onafhankelijkheidsstrijder)
SoesmanwegJl. Martimbang (was genoemd naar een lid van de sultanfamilie van Deli; nu naar een vulkaan in Noord-Sumatra — ook de Tamiroeweg heet nu Jl. Martimbang — ook de Soesmanweg heet nu Jl. Martimbang)
Speelmanstraat Jl. Mataram (was genoemd naar gouverneur-generaal van de VOC Cornelis Speelman; nu naar het oude Javaanse koninkrijk of sultanaat van Mataram)
Van SpeyklaanJl. Urip (was genoemd naar commandant Jan van Speijk; nu misschien naar generaal Oerip Soemohardjo)

/ SpoorstraatJl. Kereta Api en Jl. Pegadaian (was genoemd naar de naastgelegen spoorweg; de huidige naam van het noordelijke deel betekent betekent ‘trein’, die van het zuidelijke deel ‘bank van lening’ of ‘pandjeshuis’ — het noordelijke deel van de Jalan Kereta Api heette vroeger Stationsweg)
SportlaanJl. Bulan (was genoemd naar de sportvelden aan de westzijde van de straat; de huidige naam betekent ‘maan’ — op de plek van de sportvelden werd in 1933 de Centrale Markt geopend; de oorspronkelijke marktgebouwen zijn in de jaren 70 afgebouwd, maar de markt, Pusat Pasar, is er nog steeds)
StationswegJl. Kereta Api (was genoemd naar het naastgelegen spoorwegstation; de huidige naam betekent ‘trein’ — het zuidelijke deel van de Jalan Kereta Api heette vroeger Spoorstraat)

Stationsweg Jalan Kereta Api.png

Links drukte op de Stationsweg bij station Medan (bron: Tropenmuseum). Rechts ongeveer dezelfde locatie, aan de Jalan Kereta Api, nu. Het stationsgebouw is meermaals herbouwd, verbouwd en gerenoveerd

SteenbakkerslaanGg. Cendana (was genoemd naar het beroep steenbakker; nu naar sandelhout)
Van StirumstraatJl. Lamlo (was genoemd naar Leopold van Limburg Stirum, een van de leden van het Driemanschap van 1813, zie ook Van Maasdamstraat en Van Hogendorpstraat; nu genoemd naar een plaats in de provincie Atjeh)
Sultan Maamoen Alrasjidweg of SultanswegJl. Jenderal Sudirman en Jl. Letjen Suprapto (was genoemd naar een sultan van het sultanaat Deli; nu is het westelijke deel genoemd naar Sudirman, een Indonesisch generaal tijdens de onafhankelijkheidsoorlog, en het oostelijke deel naar generaal Suprapto die in 1965 werd vermoord bij een mislukte poging tot staatsgreep)
Sultan Mahmoedweg geen (was genoemd naar sultan Mahmud Al Rashid Perkasa Alam Shah van Deli; op moderne kaarten heeft de straat geen naam of is het onderdeel van de Jl. Dolok Sanggul, zie Gouverneur Van Kempenweg)
Djalan SulthanJl. Mesjid Raya (was genoemd naar de sultan en het sultanpaleis aan het westelijke uiteinde van de straat; de huidige naam betekent ‘grote moskee’ en duidt op de Grote Moskee van Medan aan de zuidkant van de straat)

Djalan Sulthan Jl Mesjid Raya

De toegangspoort van de Grote Moskee van Medan aan de Djalan Sulthan, nu Jalan Mesjid Raya. Links het bezoek van gouverneur-generaal Dirk Fock van Nederlands-Indië aan de moskee in 1925 (bron: Tropenmuseum). Rechts dezelfde poort nu (bron: Rinaldi Munir).

Sumatrastraat → Jl. Sumatera (genoemd naar het eiland Sumatra)
Swatowstraat Jl. Surakarta (was genoemd naar een stad in China, nu Shantou geheten; nu genoemd naar de stad Surakarta/Solo in Centraal-Java)

T

TaipoestraatJl. Barus (was genoemd naar een stad in China, nu geheten Dabu county; nu naar een stad aan de westkust van Noord-Sumatra)
Talaudstraat → Jl. Talaud (genoemd naar de Talaud-eilanden in de provincie Noord-Sulawesi)
TamarindelaanJl. Kemuning (was genoemd naar de boom- en vruchtensoort tamarinde; nu naar de plantensoort kemoening of ‘oranje jasmijn’)
TamiangstraatJl. Tamiang (genoemd naar de regio of het volk Tamiang uit Atjeh)
TamiroewegJl. Martimbang (was genoemd naar een lid van de sultanfamilie van Deli; nu naar een vulkaan in Noord-Sumatra)
Djalan Tanah Lapang Ketjil Jl. Tanah Lapang Kecil (de naam betekent ‘klein veldje’)
Tapanoelistraat → Jl. Tapanuli (genoemd naar de residentie Tapanoeli, het westelijke deel van de huidige provincie Noord-Sumatra)
TaroetoengstraatJl. Tarutung (genoemd naar het stadje Tarutung in Noord-Sumatra)

Tasmanlaan Jl. Cut Nyak Dien (was genoemd naar ontdekkingsreiziger Abel Tasman; nu naar een guerillaleidster uit de Atjehoorlog)
Telokbetoengstraat Jl. Teluk Betung (genoemd naar een oude naam van een deel van de stad Bandar Lampung)
Djalan TempelJl. Sabaruddin (nu genoemd naar onafhankelijkheidsstrijder Zainal Sabaruddin Nasution)
Teotjoestraat Jl. Porsea (was genoemd naar een stad in China, nu geheten Chaozhou; nu genoemd naar een district bij het Tobameer)
TepekongstraatJl. Gwangju (was genoemd naar een door Chinees-Indonesiërs aanbeden halfgod; nu naar de stad Gwangju in Zuid-Korea)
Djalan Terandam Jl. Terendam (letterlijk ‘verzonken straat’)
Djalan Teratei Jl. Teratai (genoemd naar de lotusbloem)
TientsinstraatJl. Samarinda (was genoemd naar de Chinese stad nu geheten Tianjin; nu genoemd naar de hoofdstad van Oost-Kalimantan)
Timorstraat → Jl. Timor (genoemd naar het eiland Timor)
Djalan Tjempaka Jl. Cempaka (genoemd naar een soort tulpenboom)
Tjong A FiewegJl. Cakrawati (was genoemd naar Tjong A Fie die van 1911 tot 1921 ‘Majoor der Chinezen’ was in Medan en allerlei functies had in het zakelijke en politieke leven; de huidige naam betekent iets als ‘vrouwelijk leiderschap’)
Tjong Jong Hianstraat Jl. Tjong Yong Hian (genoemd naar Tjong Yong Hian die van 1890 tot 1911 ‘Majoor der Chinezen’ was in Medan)

TobastraatJl. Toba (genoemd naar de bevolkingsgroep van de Toba)
ToengkaustraatJl. Jember (was genoemd naar een stad in China, nu genaamd Tongzhou; nu genoemd naar de stad Jember in Oost-Java)
Djalan ToetoepanJl. Sawah Lunto (de oude naam betekent ‘deksel’; de straat is nu genoemd naar de stad Sawahlunto in West-Sumatra)
TongkingstraatJl. Kapuas (was wellicht genoemd naar de Tongking/Tonkin-regio in Noord-Vietnam, nu genoemd Bắc Bộ; nu is de straat genoemd naar de langste rivier van Indonesië, op Kalimantan)
TottomanwegJl. Singgalang (was genoemd naar een lid van de sultanfamilie van Deli; nu genoemd naar de vulkaan Singgalang in West-Sumatra)

V

ValentijnstraatJl. Sultan Hasanuddin (was genoemd naar de Nederlandse dominee François Valentijn; nu naar een 17e-eeuwse sultan uit Sulawesi)
VleeschmarktJl. Pembelian (in dit straatje en de aangrenzende Spoorstraat werd markt gehouden, die zich ondanks de naam ging specialiseren in vis; de huidige naam betekent ‘Inkoopstraat’)

VoetpadJl. Candi Biara (de huidige naam duidt op een boeddhistische tempel)
VoorstraatJl. Kolonel Sugiono (nu genoemd naar een kolonel die in 1965 werd vermoord bij een poging tot staatsgreep)

W

Van Weerden Poelmanlaan → geen (was genoemd naar piloot Hendrik van Weerden Poelman — de weg is óf nooit aangelegd óf al snel weer verdwenen; op de plek van de weg is het gouverneurskantoor aangelegd, nu ook nog in gebruik door de gouverneur van Noord-Sumatra)
WestenenkstraatJl. Candi Borobudur (was genoemd naar bestuurder en diplomaat Louis Constant Westenenk; nu naar de Borobudurtempel in Centraal-Java)
WilhelminastraatJl. Sutomo (was genoemd naar koningin Wilhelmina; nu naar een onafhankelijkheidsstrijder, ook bekend als Bung Tomo — een oudere naam van de Wilhelminastraat was Racebaanweg, genoemd naar de oude renbaan aan de straat; het noordelijkste deel heette toen Plantweg)
WillemstraatJl. Lampung (Willem is de naam van een groot aantal koningen van Nederland, en stadhouders en graven van Holland ; nu genoemd naar de provincie Lampung)
WillisstraatJl. Wilis (genoemd naar een vulkaan in Oost-Java)

De WittstraatJl. Kuantan (was genoemd naar de gebroeders De Witt; nu naar een stad in Maleisië)

Z

ZwartewegJl. Hitam (letterlijke vertaling)

Missend

De onderstaande straten heb ik niet kunnen terugvinden. Als iemand meer informatie heeft dan hoor ik het graag in de comments hieronder, en dan zal ik de lijst bijwerken. Hetzelfde geldt voor eventuele fouten in de lijst hierboven of mogelijke aanvullingen.

Aert van Neslaan (genoemd naar de 17e-eeuwse marineofficier Aert Jansse van Nes)
Tanah Lotstraat (genoemd naar een tempel op Bali)

Kaarten en bronnen

Lees ook…

3 Reacties op “Straatnamen in Medan: vroeger en nu

    • S o glad to finally know the corect spelling of the street my Father lived. It is Manggalaan. Unfortunately I do not know the number address. Am I correct to understand that the street is now called Pangerun Diponegoro? Another street he had mentioned was Kanonneweg.I’m very grateful to the person who took the trouble to do all this research with pictures.My grandfather worked for Deli maatschapie ( not good spelling) I still have pictures (black3white )which I treasure very much.I hope one day to be able to see for myself.My father:s name Is Anton Frans Willem Willebrands. He became a naval Officer in the Royal Dutch Navy. Left in 1958 for Toronto Canada.Life has changed alot for many people.

Plaats een reactie