Straatnamen in Bandung: vroeger en nu

Tijdens de koloniale tijd was Bandoeng een van de belangrijkste steden van Nederlands-Indië. Tegenwoordig is het een van Indonesië’s grootste steden. Na de Indonesische onafhankelijkheid zijn veel straatnamen in de stad veranderd. Niet alleen is het woord ‘straat’ of ‘weg’ vervangen door de Indonesische variant ‘jalan‘ (afgekort Jl.), maar ook zijn straten die vernoemd waren naar bekende Nederlanders nu vaak vernoemd naar bijvoorbeeld historische koningen of Indonesische (oorlogs)helden.

plaatje-straatnamen-bandung-klein

Onderaan dit artikel staan links naar kaarten van Bandoeng uit de koloniale tijd.

Overzicht van straatnamen in Bandung

Aan het einde van de koloniale tijd, in de jaren 40, had de stad Bandung zo’n 200.000 inwoners. Nu zijn dat er zo’n 2,5 miljoen, met nog eens 6 miljoen in de voorsteden en omringende gebieden. De straten zoals hieronder opgesomd zijn dan ook maar een klein deel van de huidige stad Bandung.

Met kleurcodes is aangegeven in hoeverre de straatnaam is veranderd. Groen () betekent dat de straatnaam gelijk is gebleven en enkel de spelling eventueel is veranderd. Geel () betekent dat de straatnaam vertaald is, maar dat de betekenis nog hetzelfde of vergelijkbaar is. Rood () betekent dat de straatnaam helemaal veranderd is. Jl. is een afkorting van jalan (straat/weg/laan). Sommige steegjes worden aangeduid als Gg., een afkorting van gang (gang of steeg). Tip: zoek naar een straatnaam met Ctrl+F.

A

ABC-straat Jl. ABC (afkorting voor ‘Arabieren Boemipoetra Chineezen’)
Achter PasarstraatJl. Belakang Pasar (nog steeds ‘de weg achter de markt’)
Acht Kooienlaan Jl. Neglasari
Admiraal de Ruyterlaan Jl. Bosscha (was genoemd naar zeevaarder Michiel de Ruyter; nu naar hoofdadministrateur en filantroop Karel Albert Rudolf Bosscha)
Ajoediaweg Jl. Ayudia
Aksanweg Jl. Aksan
Alaniweg Jl. Alani
Alexanderlaan
** tijdens de koloniale tijd al hernoemd tot Cannalaan
Aloon2-Oost
Alun-alun Timur (de Alun-alun is het centrale plein van de stad)

aloon2-alun-alun-bandung

De moskee aan het Aloon2-plein eind jaren 40 (bron: Tropenmuseum) en de moskee, die verschillende keren is gerenoveerd, verbouwd en uitgebreid, aan de Alun-alun nu.

Gang AltmannJl. Yakin
AmbonstraatJl. Ambon (genoemd naar de stad Ambon)
Amhertsialaan Jl. Karangarum
AnanaslaanJl. Nanas (zelfde betekenis)
AngandarawegJl. Angandara
AngsanalaanJl. Sirnagalih
AntennestraatJl. Tasikmalaya (was genoemd naar de radioantenne; nu naar de stad Tasikmalaya in West-Java)
ArdjoenawegJl. Arjuna (genoemd naar een wayangpop-karakter — een groot deel van de Jalan Arjuna heette vroeger Slachthuisweg)
AstanaanjarwegJl. Astana Anyar (de naam is Soendanees voor ‘nieuwe begraafplaats’ — een gedeelte van de Jalan Astana Anyar heette vroeger Stalweg)
AstinawegJl. Astina
Atelierlaan → geen (na onafhankelijkheid Jalan Bengkel genoemd —’bengkel‘ is een leenwoord afgeleid van ‘winkel’ en betekent werkplaats of atelier; de straat bestaat nu niet meer, omdat er een stationsgebouw en rangeerterrein gebouwd zijn)
AtjehstraatJl. Aceh (genoemd naar de provincie Atjeh — de huidige Jalan Aceh is veel langer dan de Atjehstraat, en bestaat ook uit de oorspronkelijke Menadostraat en Noorderkampementstraat)

B

Babakan Tjiamis Jl. Babakan Tjiamis
BabatanwegJl. Babatan
Baladewaweg Jl. Baladewa (genoemd naar een wayangpop-karakter)
Balistraat Jl. Bali (genoemd naar het eiland Bali)
Balonggedeweg Jl. Balonggede
Bandastraat Jl. Banda (genoemd naar de Banda-eilanden de Jalan Banda bestaat uit de oorspronkelijke Bandastraat, Timorstraat en Roelofsenstraat)
Bandjaranweg Jl. Mohammad Toha (was genoemd naar het dorp Banjaran waar de weg naar toe gaat; nu genoemd naar een oorlogsheld de Jalan Moh. Toha is langer dan de oude Bandjaranweg, en bestaat ook uit Tegallega Oost en de Kebon Klapaweg)
Bankastraat Jl. Bangka (genoemd naar het eiland Banka)
Bantjeujweg Jl. Banceuy
Barataweg Jl. Barata
Barentszstraat Jl. Cendana (was genoemd naar Willem Barentsz; nu letterlijk ‘Sandelhoutstraat’)
Barosweg Jl. Baros
Baweanweg Jl. Bawean (genoemd naar het eilandje Bawean)
De Bazelweg Jl. Badak Singa (was wellicht genoemd naar architect Karel de Bazel; de huidige naam betekent letterlijk ‘Neushoorn-Leeuw-straat’)
Beatrixboulevard Jl. Dipatiukur (was genoemd naar prinses Beatrix; nu naar een 17e-eeuwse Soendanese held — alleen het zuidelijke gedeelte van Jl. Dipatiukur heette Beatrixboulevard; het noordelijke gedeelte Ringboulevard en het centrale deel Oranje Nassauplein)
Bengawanlaan Jl. Bengawan (‘bengawan‘ is een oud-Javaans woord voor ‘rivier’)
Berg en Dals(ch)eweg Jl. Ciumbuleuit (weg in de noordelijke bergen; de huidige naam is waarschijnlijk een verbastering van de Soendanese woorden voor ‘centrum van rijstopslag’)
Berlageweg Jl. Ciungwanara (was genoemd naar architect Berlage; nu naar een Soendanese legende)
Bernhardlaan Jl. Hasanudin (was genoemd naar prins Bernhard; nu naar een 17e-eeuwse sultan uit Sulawesi)

Bilderdijkstraat Jl. Ranggamalela (was genoemd naar dichter Willem Bilderdijk)
Bilitonstraat → Jl. Belitung (genoemd naar het eiland Billiton)

Bilitonstraat Jalan Belitung.png

De Hoogere Burgerschool te Bandoeng aan de Bilitonstraat in de jaren 20 (bron: Tropenmuseum) en hetzelfde gebouw, nog steeds in gebruik als middelbare school, aan de Jalan Belitung nu.

Bimaweg → Jl. Bima (genoemd naar een wayangpop-karakter)
Blimbinglaan → Jl. Belimbing (genoemd naar de stervrucht)
Boeahbatoeweg → Jl. Buah Batu (letterlijk ‘Steenvruchtweg’)
Boekitdjarianweg → Jl. Bukit Jarian
Boengoerlaan Jl. Bungur (genoemd naar een bloemensoort)
Boengsoeweg Jl. Veteran (‘boengsoe’, huidige spelling ‘bungsu‘, betekent jongste kind; de huidige naam betekent veteraan)
Dr. Borgerweg Jl. Dr. Soetomo (nu genoemd naar een arts en nationalist)
Borneostraat Jl. Kalimantan (Kalimantan is de naam van het Indonesische gedeelte van het eiland Borneo — in Indonesië wordt Kalimantan ook voor het hele eiland gebruikt)
Borromeuslaan → Jl. Surya Kencana (was genoemd naar bisschop Carolus Borromeus; nu naar een Soendanese vorst — het naastgelegen ziekenhuis heet wel nog steeds Sint-Borromeus)
Boschlaan → Jl. Panumbang Jaya
Bosschaboulevard → Jl. Ranggagading (was genoemd naar hoofdadministrateur K.A.R. Bosscha; nu naar een Soendanese vorst — de voormalige Admiraal de Ruyterlaan is nu wel naar K.A.R. Bosscha genoemd)
Bothstraat → Jl. Terate (was wellicht genoemd naar Pieter Both, de eerste gouverneur-generaal van Nederlandsd-Indië; nu genoemd naar een type waterplant)
Bougainvillelaan → Jl. Soka (was genoemd naar een type plant, nu naar een andere plant)
Boumanlaan → Jl. Kidang Pananjung (nu genoemd naar een Soendanese koningin)
Brabantiastraat → Jl. Geusan Ulun (was genoemd naar de provincie Noord-Brabant; nu naar een 17e-eeuwse Soendanese leider)
Bragaweg Jl. Braga (genoemd naar een lokaal theatergezelschap)

bragaweg-jalan-braga

De Bragaweg in de jaren 30 (bron: Tropenmuseum) en Jalan Braga nu (bron: Fadey Jevera)

Brantasstraat Jl. Brantas (genoemd naar een rivier in Oost-Java)
v.d. Broekweg → Jl. Jatayu (was wellicht genoemd naar ingenieur Johannes van den Broek; nu genoemd naar een wayangpop-karakter)
Bronbeekweg → Jl. Sukajadi (was genoemd naar het naastgelegen ‘Indisch Bronbeek’, een woonwijkje voor gepensioneerde KNIL-manschappen — de Bronbeekweg was het zuidelijke gedeelte van Jl. Sukajadi, het noordelijke gedeelte heette Damarlaan)
Bruno Groeneveldweg → Jl. Gajah Lumantung (nu genoemd naar een koning uit een Soendanese legende)
Bruynsen Thysenweg → Jl. Markoni (de spelling van de oude straatnaam is onduidelijk en verschillend op elke kaart — volgens een telefoongids uit 1936 was er aan de nabije Naripanweg een pension genaamd Patria, “voorheen Bruins Tyssen”, dus wellicht daarnaar genoemd)
Buitenweg Oost (Dennenlust) → Jl. Aipda. KS. Tubun (de oostelijke weg van het wijkje Dennenlust — nu Hegarmanah; de straat is nu genoemd naar een Indonesische politieagent die in 1965 vermoord werd bij een poging tot staatsgreep)
Buitenweg West (Dennenlust) → Jl. Kapten Tendean (de westelijke weg van het wijkje Dennenlust — nu Hegarmanah; de straat is nu genoemd naar een Indonesische militair die in 1965 vermoord werd bij een poging tot staatsgreep)
Burgemeester Coopsweg → Jl. Pajajaran (was genoemd naar een burgemeester van Bandung; nu naar een oude hoofdstad van het gebied dat nu West-Java is — de Jalan Pajajaran is veel langer dan de Burg. Coopsweg en beslaat ook de oude Farmanweg, Kinineweg en Merdikalioweg)
Burgemeester Kuhrweg → Jl. Purnawarman (was genoemd naar een burgemeester van Bandung; nu naar een 5e-eeuwse koning van een koninkrijk in het gebied dat nu West-Java is)
Buskenhuetweg → Jl. Dr. Wahidin (was genoemd naar schrijver Conrad Busken Huet; nu naar een Indonesische nationale held)

C

Camphuisweg → Jl. Kembang Tanjung (was genoemd naar gouverneur-generaal Johannes Camphuis; nu naar een bloem)
Cannalaan → Jl. Culan (was genoemd naar een type plant; nu naar andere plant)
Carel Fabritiuslaan → Jl. H. Wasid (was genoemd naar een schilder; nu naar een 19e-eeuwse opstandeling tegen het koloniale bewind)
Carpentierstraat → Jl. Cipaera (een deel van de huidige Jalan Cipaera heette vroeger al Tjipaerastraat)
Cassialaan → Jl. Karang Tineung
Cederlaan → Jl. Sukawangi (was genoemd naar een type boom; de huidige naam betekent in het Soendanees iets als ‘parfum’)
CelebesstraatJl. Sulawesi (Celebes was de oude naam van het eiland Sulawesi)
Ceramstraat Jl. Seram (genoemd naar het eiland Ceram)
Chineesche KerkwegJl. Kelenteng (vergelijkbare betekenis; de huidige straatnaam betekent ‘Chinese Tempelweg’ — vroeger heette een van de dwarsstraten al Gang Klenteng)
Chineesche VoorstraatJl. Pecinan Lama (vergelijkbare betekenis; de huidige straatnaam betekent letterlijk iets als ‘Oude Chinatown-straat’)
Coenstraat → Jl. Malabar (was genoemd naar gouverneur van de VOC Jan-Pieterszoon Coen; nu naar de Malabar-berg net ten zuiden van Bandung — de huidige Jalan Malabar is langer dan de Coenstraat, en bestaat ook uit de oorspronkelijke Malabarlaan en Malabar West)
Gang Christelijke H.I.S.Gg. Keristelek (was genoemd naar de Christelijke Hollands-Inlandse School; nu een verbastering van ‘Christelijk’)
Gang Collecteur Jl. Kolektor (genoemd naar het beroep collecteur, belastinginner)
Gang Conducteur → Jl. Ergulo (was genoemd naar het beroep conducteur)
Gang Coorde Jl. Kejaksaan (nu genoemd naar het beroep procureur of het openbaar ministerie; een gedeelte van de straat heette vroeger ook al Gang Kedjaksaan)
Curieweg Jl. Dr. Curie (genoemd naar wetenschapper Marie Curie)

D

Dacostaboulevard Jl. Sawunggaling
Daendelsweg Jl. Jakarta (was genoemd naar gouverneur-generaal Herman Willem Daendels; nu naar de Indonesische hoofdstad)
Dagoweg Jl. Ir. H. Juanda (nu genoemd naar een Indonesisch minister-president; de straat wordt nog steeds vaak Jalan Dago genoemd, en het hele gebied in Noord-Bandung ‘Dago‘)
Dahlialaan Jl. Dahlia
Dalem Kaoemweg Jl. Dalem Kaum (‘dalem kaum‘ betekent zoiets als ‘het huis van het volk’, en verwijst wellicht naar de naastgelegen Grote Moskee)
Van Dalfsenweg Jl. Cihampelas Walk (nu genoemd naar winkelcentrum Cihampelas Walk)
Damarlaan → Jl. Sukajadi (was genoemd naar een boomsoort — de Damarlaan was het noordelijke gedeelte van Jl. Sukajadi, het zuidelijke gedeelte heette Bronbeekweg)
Dammeweg → Jl. Cimandiri (was genoemd ir. M.H. Damme die o.a. werkte voor het spoorwegbedrijf; nu naar de rivier Cimandiri)
Dasarataweg Jl. Dasarata (genoemd naar een wayangpop-karakter)
Dederoeklaan Jl. Dederuk (lokale naam voor de tortelduif)
Dennenlaan → Jl. Karangsari (‘karang sari‘ betekent zoiets als ‘bloemenveld’)
Dennenlust Hoofdweg → Jl. Hegarmanah (het wijkje Dennenlust is omgedoopt tot Hegarmanah, wat in het Soendanees iets betekent als ‘gastvrijheid’)
Van Deventerweg Jl. Van Deventer (genoemd naar Conrad Theodor van Deventer, woordvoerder van de ethische politiek en schrijver van het boek ‘Een Eereschuld’)
Van Diemenstraat → Kembang Sapatu (was genoemd naar een gouverneur-generaal van de VOC; nu naar de Chinese roos — alleen het westelijke gedeelte van Kembang Sapatu heette Van Diemenstraat, het oostelijke gedeelte heette S.S.-weg/straat)
Djambalweg Jl. Jambal (genoemd naar gebakken, gezouten vis)
Djapatilaan Jl. Japati (het Soendanese woord voor duif)
Djeroeklaan Jl. Jeruk (het Indonesische woord voor sinaasappel)
Djoharlaan Jl. Johar (genoemd naar een type vlinderbloem)
Doekoehlaan Jl. Dukuh (het Indonesische woord voor gehucht)
Doersasanaweg Jl. Dursasana (genoemd naar een wayangpop-karakter)
Dornaweg Jl. Dorna (genoemd naar een figuur uit hindoeïstische poëzie)

E

Ehrlichweg Jl. Dr. Ehrlich (genoemd naar de Duitse arts Paul Ehrlich)
 Emmahofje** tijdens de koloniale tijd al hernoemd tot Djeroeklaan
Emmalaan** tijdens de koloniale tijd al hernoemd tot Kamoeninglaan
Engelbert van Bevervoordeweg → Jl.  Wastukencana (was genoemd naar een Nederlandse vlieger uit de begintijd van de militaire luchtvaart, die met zijn vliegtuig verongelukte; nu wellicht naar een 15e-eeuwse Soendanese koning — het zuidelijke gedeelte van de Jalan Wastukencana heette vroeger Logeweg)

engelbert-van-bevervoordeweg-jalan-wastukencana

Links de Engelbert van Bevervoordeweg, met op de hoek het borstbeeld van Jan Engelbert van Bevervoorde, in 1934 (bron: Tropenmuseum). Rechts de Jalan Wastukencana nu (bron: cahayatemaram). Het borstbeeld staat nu in Arnhem.

Engelenweg → Jl.  Cikutra (nu genoemd naar een dorpje dat langs deze weg lag, nu opgeslokt door de stad)
Prof. Eyckmanweg Jl. Prof. Eyckman (genoemd naar dokter en Nobelprijswinnaar Christiaan Eijckman)

F

Fabrieksweg → Jl.  Industri (nu ‘Industrieweg’)
Farmanweg → Jl. Pajajaran (was genoemd naar een Franse vliegtuigbouwer — de weg leidt naar het vliegveld; nu genoemd naar een oude hoofdstad van het gebied dat nu West-Java is — de Jalan Pajajaran is veel langer dan de Farmanweg en beslaat ook de oude Burgemeester Coopsweg, Kinineweg en Merdikalioweg)
Filiciumlaan → Jl. Sirnasari (was genoemd naar een boomsoort)
Floresstraat Jl. Flores (genoemd naar het eiland Flores)
Fokkerweg → Jl. LMU. Nurtanio (was genoemd naar vliegtuigbouwer Fokker; nu genoemd naar vliegtuigingenieur LMU (generaal-majoor) Nurtanio Pringgoadisuryo — de straat wordt ook vaak Jalan Garuda genoemd, ofwel naar de hindoeïstische mythische vogel of naar de Indonesische luchtvaartmaatschappij Garuda Indonesia — de straat leidt vanuit het zuiden richting het vliegveld)
Frans Halslaan → Jl. Kyai Gede Utama (was genoemd naar schilder Frans Hals; nu naar een 16e-eeuwse islamitische missionaris)
Frederiklaan** tijdens de koloniale tijd al hernoemd tot Melatilaan
Frisiastraat → Jl. Sultan Tirtayasa (was genoemd naar Friesland; nu naar een 17e-eeuwse sultan van Banten)

G

Gaboesstraat Jl. Gabus (genoemd naar een vissoort)
Van Galenweg → Jl. Lamping (was genoemd naar vlootvoogd Jan van Galen; de huidige naam is Soendanees voor helling — de Jalan Lamping bestaat uit zowel de oude Van Galenweg als Piet Heinweg)
Galoenggoenglaan Jl. Galunggung (genoemd naar een vulkaan in de buurt van het stadje Garut)
Ganitrilaan → Jl. Sirnamanah (was genoemd naar boomsoort; de huidige naam betekent in het Soendanees iets als ‘verdwenen hart’)
Gardoedjatiweg Jl. Gardujati
Gelriastraat → Jl. Bahureksa (was genoemd naar Gelderland; de huidige naam betekent in het Soendanees iets als ‘verantwoordelijke voor het leven’)
Ghijselsweg → Jl. Taman Sari (was genoemd naar architect F.J.L. Ghijsels; de huidige naam betekent ‘bloementuin/-park’ — de Jalan Taman Sari is veel langer dan de Ghijselsweg en beslaat ook de oude Van Houtenweg, Huygensweg en Parkweg; de huidige naam slaat op het park Taman Sari dat vroeger Jubileumpark heette)
Goenoeng Agoengweg Jl. Gunung Agung (genoemd naar een vulkaan op Bali)
Goenoeng Kareumbiweg Jl. Gunung Kareumbi (genoemd naar een berg ten oosten van Bandung)
Goenoeng Poetriweg Jl. Gunung Putri (genoemd naar een berg en district in de buurt van Bogor)
Goentoerlaan Jl. Guntur (genoemd naar een vulkaan in de buurt van Garut)
De Graeffweg → Jl. Lebak (was genoemd naar gouverneur-generaal Andries Cornelis Dirk de Graeff; nu naar een district in de provincie Banten)
Grevillealaan → Jl. Karang Layung (was genoemd naar een plantensoort; de huidige naam is Soendanees voor ‘rotsige bodem’)
 Groote Lengkongweg → Jl. Lengkong Besar (‘lengkong‘ betekent ‘bochtige kust’ — er is ook een meer in West-Java dat Lengkong heet, dus misschien is de straat daarnaar genoemd)
Groote Postweg → Jl. Jendral Sudirman, Jl. Asia Afrika en Jl. Jendral. A. Yani (was onderdeel van de Groote Postweg die van west naar oost over heel Java liep; nu heet de straat in het centrum Jalan Asia Afrika naar de Aziatisch-Afrikaanse conferentie die in 1955 in Bandung gehouden werd, ten westen van het centrum Jl. Jendral Sudirman naar een Indonesisch generaal tijdens de onafhankelijkheidsoorlog en ten oosten van het centrum Jl. Jendral A. Yani naar een generaal die in 1965 vermoord werd bij een poging tot staatsgreep)

groote-postweg-jalan-asia-afrika

Het kantoor van de Nederlands-Indiche Escompto Maatschappij aan de Groote Postweg in het centrum van Bandung in de jaren 30 (bron: Tropenmuseum) en hetzelfde kantoor aan de Jalan Asia Afrika nu. Het gebouw is nu een bankgebouw van Bank Mandiri, een rechtstreekse opvolger (na verschillende fusies) van de Escompto Maatschappij.

Dr. De Grootweg → Jl. Siliwangi (was genoemd naar een radiopionier; nu naar een 15-eeuwse koning van een koninkrijk in West-Java)
Prof. Grynsweg → Jl. Dr. Sukimin (was genoemd naar een Nederlandse arts; nu naar een Indonesische arts)

H

Van Haelenweg → Gg. Pa Jiping (Gang Pa Jiping is geen officieel adres, het behoort tot de straat Jalan Cicendo)
 Halimoenlaan → Jl. Halimun (genoemd naar een berg in de buurt van Bogor)
 Halmaheirastraat → Jl. Halmahera (genoemd naar een eiland in de Molukken)
Harmsenweg → Jl. Tubagus Ismail (nu genoemd naar de leider van een opstand tegen het koloniale bewind in de 19e eeuw in Banten)
Hartmanweg → Jl. Somawinata
Hataweg → Jl. Dr. Hatta (de straatnaam lijkt nog vergelijkbaar, maar het is onwaarschijnlijk dat de oude straatnaam naar dezelfde persoon verwijst — nu genoemd naar Mohammed Hatta, strijder voor Indonesische onafhankelijkheid en de eerste vice-president na onafhankelijkheid)
Heemskerkstraat → Jl. Jamuju (lag in een wijk waar alle straten naar zeevaarders genoemd waren, dus misschien genoemd naar viceadmiraal Jacob van Heemskerck; nu genoemd naar een boomsoort)
Heetjansweg → Jl. Sultan Agung (was genoemd naar een directeur van de Gemeentewerken van Bandoeng; nu naar een 17e-eeuwse sultan van Mataram)
Helmersweg → Jl. Dr. Rajiman (was genoemd naar dichter en zakenman Jan Frederik Helmers; nu naar arts en onafhankelijkheidsstrjider Rajiman Wedyodiningrat — de Jalan Dr. Rajiman bestaat ook uit de voormalige Tirionweg)
Hertenlaan → Jl. Menjangan (was genoemd naar de diersoort; nu naar een klein eilandje bij Bali)
Van Heutszweg → Jl. Serang (was genoemd naar gouverneur-generaal Joannes Benedictus van Heutsz; nu naar de stad Serang in de provincie Banten)
Heytinglaan → Jl. Tengku Angkasa (het noordelijke gedeelte van de Jalan Tengku Angkasa heette vroeger Kistlaan)
Hobbemalaan → Jl. Bagus Rangin (was genoemd naar schilder Meindert Hobbema; nu naar iemand die in de 19e eeuw in opstand kwam tegen de koloniale overheerser)
Hollandiastraat → Jl. Wira Angun Angun (was genoemd naar Holland, of naar de stad Hollandia in Nederlands Nieuw-Guinea — nu Jayapura in de provincie Papua; nu genoemd naar een 17e-eeuwse regent van de regio Bandung)
 (Hotel) Homannweg → Jl. Homan (genoemd naar het naastgelegen hotel Savoy Homann — zie ook het artikel over koloniale hotels in Bandung)
Hoofdweg Dennenlust (zie Dennenlust Hoofdweg)
P.C. Hooftweg → Jl. Dr. Susilo (was genoemd naar historicus en dichter Pieter Corneliszoon Hooft)
Hoogeschoolweg → Jl. Ganesha / Ganeca (was genoemd naar de Technische Hogeschool Bandung; nu naar de hindoeïstische god met olifantenhoofd Ganesha — Ganesha is ook het logo van het Institut Teknologi Bandung, de opvolger van de Technische Hogeschool)
Van der Hoopweg → Jl. LMU Subagio / Jl. Abdul Rahman Saleh (was genoemd naar KLM-piloot Jan van der Hoop; het gedeelte van de weg die van noord naar zuid loopt is nu genoemd naar vliegenier LMU (generaal-majoor) Subagio; het gedeelte dat van west naar oost loopt is nu veel langer dan in de koloniale tijd  en is genoemd naar vliegenier, arts en professor Abdul Rahman Saleh)
Van Houtenweg → Jl. Taman Sari (was wellicht genoemd naar politicus Samuel van Houten; de huidige naam betekent ‘bloementuin/-park’ — de Jalan Taman Sari is veel langer dan de Van Houtenweg en beslaat ook de oude Ghijselsweg, Huygensweg en Parkweg; de huidige naam slaat op het park Taman Sari dat vroeger Jubileumpark heette)
Houtmanplein → Lapangan Supratman (was genoemd naar ontdekkingsreiziger Cornelis de Houtman; nu naar componist Wage Rudolf Supratman die het Indonesisch volkslied heeft geschreven)
Houtmanstraat → Jl. W.R. Supratman (zie Houtmanplein)
Houtstraat → Jl. Suren (nu genoemd naar een plantensoort)
Van Hoytemaweg → Jl. Sumur Bandung (was genoemd naar een ingenieur van de Landsgebouwendienst; nu naar een legendarische waterbron)
Huygensweg → Jl. Taman Sari (was wellicht genoemd naar wetenschapper Christiaan Huygens; de huidige naam betekent ‘bloementuin/-park’ — de Jalan Taman Sari is veel langer dan de Huygensweg en beslaat ook de oude Ghijselsweg, Van Houtenweg en Parkweg; de huidige naam slaat op het park Taman Sari dat vroeger Jubileumpark heette)

I

Idenburgweg → Jl. Sukabumi (was genoemd naar gouverneur-generaal Alexander Willem Frederik Idenburg; nu naar een stad in West-Java)
IJkweg (of Ykweg) → Jl. Tera
IJzermanpark → Taman Ganesha (was genoemd naar Jan Willem IJzerman, initiatiefnemer tot oprichting van de Technische Hogeschool Bandung; nu naar de hindoeïstische god met olifantenhoofd Ganesha — zie ook de Hoogeschoolweg)
Insulindepark → Taman Lalu Lintas Ade Irma Suryani Nasution (‘Insulinde’ was een bijnaam voor de Indonesische archipel — na onafhankelijkheid werd het park eerst omgenoemd tot Taman Nusantara, waarbij ‘Nusantara‘ ook een bijnaam voor de archipel is; het is nu een attractiepark, en in de huidige naam betekent ‘taman lalu lintas‘ verkeerspark, en Ade Irma Suryani Nasution was de dochter van een generaal die in 1965 op vijfjarige leeftijd vermoord werd bij een poging tot staatsgreep)
Ireneboulevard → Jl. Surapati (was genoemd naar prinses Irene; nu naar een 17e/18e-eeuwse guerillaleider tegen de koloniale overheerser — de Jalan Surapati bestaat uit zowel de oude Ireneboulevard als Julianaboulevard)

J

Jacob Mosselweg → Jl. Bogor (was genoemd naar een gouverneur-generaal van de VOC; nu naar de stad Bogor in West-Java)
Jan Steenlaan → Jl. Pager Gunung (was genoemd naar de schilder)
Jap Loenstraat/-plein geen (was genoemd naar een Chinese zakenman actief op de markt Pasar Andir; het pleintje is nu volgebouwd en bestaat dus niet meer)
Javastraat → Jl. Jawa (genoemd naar het eiland Java)
Joen Liongstraat → Jl. Baranang Siang (was genoemd naar een ‘Kapitein der Chinezen’, een overheidsfunctie in Nederlands-Indië; de huidige naam betekent iets als ‘excellentie gegeven door god’)
Johan de Wittweg → Jl. Srigading (was genoemd naar de raadspensionaris van Holland; nu naar een plantensoort)
De Jong(h)laan → Jl. Aria Jipang (nu genoemd naar een 16e-eeuwse leider in het sultanaat Demak)
Jo Soen Biestraat → Jl. Mayor Sunaryo (was genoemd naar de eigenaar van een winkel in de straat; na onafhankelijkheid werd de naam Jl. Yo Sun Bie, maar door anti-Chinese sentimenten later veranderd in een meer Indonesisch klinkende naam)
Jubileumpark → Taman Sari (de huidige naam betekent ‘bloementuin/-park’; het park is nu in gebruik als dierentuin)
Juliana-Bernhardlaan → Jl. Kiputih (was genoemd naar prinses Juliana en prins Bernhard)
Julianaboulevard → Jl. Surapati (was genoemd naar prinses Juliana; nu naar een 17e/18e-eeuwse guerillaleider tegen de koloniale overheerser — de Jalan Surapati bestaat uit zowel de oude Ireneboulevard als Julianaboulevard)
Julianalaan** tijdens de koloniale tijd al hernoemd tot Seringenlaan

K

De Kadtstraat → Jl. Cisanggarung (nu genoemd naar een rivier)
 Kalipah Apoweg → Jl. Kalipah Apo (genoemd naar de bijnaam van lokale leider Raden Haji Muhammad Soe’eb)
 Kamoeninglaan → Jl. Kamuning (genoemd naar een bloemensoort)
Kampementstraat → Jl. Manado (nu genoemd naar de stad Manado op Sulawesi — vroeger was er ook al een Menadostraat)
 Kanarilaan → Jl. Kenari (wellicht genoemd naar de vogelsoort)
 Kapatihanweg → Jl. Kapatihan (een oud woord voor ‘regentschap’)
 Karapitanweg → Jl. Karapitan
 Kartiniweg → Jl. Kartini (genoemd naar een voorvechtster van vrouwenrechten)
Kapitein Gielweg → Jl. Linggawastu (was genoemd naar vliegenier W.H.F. Giel uit de begintijd van de militaire luchtvaart, die met zijn vliegtuig verongelukte)
 Kebon Djatiweg → Jl. Kebon Jati (de naam betekent ‘teakhoutplantage’)
 Kebon Djoekoet Noord → Jl. Kebon Jukut (de naam betekent ‘grasveld’ — het achtervoegsel ‘noord’ wordt niet meer gebruikt omdat de straatnaam van Kebon Djoekoet Zuid, aan de andere kant van de spoorweg, veranderd is)
Kebon Djoekoet Zuid → Jl. Stasiun Timur (de oude naam betekende ‘grasveld’; de nieuwe naam ‘Oostelijke Stationsweg’)
 Kebon Kawoengweg → Jl. Kebon Kawung (de naam betekent ‘suikerpalmplantage’)
Kebon Klapaweg Jl. Mohammad Toha (de oude naam betekende ‘palmboomplantage’; nu genoemd naar een oorlogsheld — de Jalan Moh. Toha is langer dan de oude Kebon Klapaweg, en bestaat ook uit Tegallega Oost en Bandjaranweg)
 Kebon Sirihweg → Jl. Kebon Sirih (de naam betekent ‘betelpeperplantage’ — een gedeelte van de weg is nu onderdeel van de Jalan Aceh)
 Kebon Waroe (Noord/Midden/Zuid) → Jl. Kebon Waru (Utara/Tengah/Selatan) (de naam betekent ‘waroeboomplantage’)
 Kebon Waroeplein → Lapangan Kebon Waru (de naam betekent betekent ‘waroeboomplantage’ — ‘lapangan‘ is letterlijk ‘veld’)
 Gang Kedjaksaan Jl. Kejaksaan (genoemd naar het beroep procureur of het openbaar ministerie; een gedeelte van de straat heette vroeger Gang Coorde)
Kentjanastraat Jl. Kencana (de naam betekent ‘goud’)
Kerklaan → Jl. Perintis Kemerdekaan (was genoemd naar de nabije Pieterskerk; de huidige naam betekent ‘onafhankelijkheidsstrijder’ — de Jalan Perintis Kemerdekean is langer dan de oude Kerklaan en bestaat ook uit de oude Landraadweg)
Kersenlaan → Jl. Karang Tinggal (was genoemd naar de vrucht)
De Keyserlaan Noord → Jl. Cisangkuy (was genoemd naar zeevaarder Pieter de Keyser; nu naar een rivier — de Jalan Cisangkuy bestaat uit de oorspronkelijke Tjisangkoejstraat en De Keyserlaan Noord)
De Keyserlaan Zuid → Jl. Cilaki (was genoemd naar zeevaarder Pieter de Keyser; nu naar een rivier — de Jalan Cilaki bestaat uit de oorspronkelijke Tjilakistraat, De Keyserlaan Zuid en Tasmanstraat)
Kiaratjondongweg → Jl. H. Ibrahim Adjie (was genoemd naar het dorp Kiaracondong, dat nu een district van de stad is; nu genoemd naar een luitenant-generaal van het Indonesische leger — in het dagelijks spraakgebruik is Jalan Kiaracondong nog gangbaar)
Kihioerstraat Jl. Kihiur (genoemd naar een plantensoort)
Gang Kina → Gg. Kina (genoemd naar de fabriek ‘Kina’ van de Bandoengsche Kinine Fabriek — de fabriek bestaat nog steeds, als medicijnenfabriek van apotheek Kimia Farma)
Kinineweg → Jl. Pajajaran (was genoemd naar het geneesmiddel kinine en de naastgelegen kininefabriek aan de Gang Kina; nu genoemd naar een oude hoofdstad van het gebied dat nu West-Java is — de Jalan Pajajaran is veel langer dan de Kinineweg en beslaat ook de oude Burgemeester Coopsweg, Farmanweg en Merdikalioweg)
Kistlaan → Jl. Tengku Angkasa (was wellicht genoemd naar C.W. Kist, oprichter van vereniging Het Nut van Bandoeng — het zuidelijke gedeelte van de Jalan Tengku Angkasa heette vroeger Heytinglaan)
Kleine Lengkongweg → Jl. Lengkong Kecil (‘lengkong‘ betekent ‘bochtige kust’ — er is ook een meer in West-Java dat Lengkong heet, dus misschien is de straat daarnaar genoemd)
Gang Klenteng → Gg. Sukamanah (‘klenteng’ is een Indonesisch woord voor Chinese tempel — de voormalige Chineesche Kerkstraat heet nu Jalan Kelenteng)
De Klerklaan → Jl. Mundinglaya (was genoemd naar gouverneur-generaal Reinier de Klerk; nu naar een Soendanees volksverhaal)
Van der Kolklaan → Jl. H. Akbar
Kopoweg Jl. Kopo (genoemd naar een dorp net ten zuiden van Bandung, waar de weg naartoe loopt)
Korawaweg Jl. Korawa (genoemd naar een term uit een filosofisch epos uit India)
Kosambiweg geen (de Kosambiweg heeft nu geen speciale naam meer; het is een naamloos zijstraatje van de Jl. Jend. A. Yani die vroeger onderdeel was van de Groote Postweg — Kosambi slaat op de markt Pasar Kosambi die nog steeds bestaat)
Krakatauweg Jl. Rakata (was genoemd naar het vulkaaneiland Krakatau; Rakata is een van de vulkanen van dat eiland)
Kresnaweg Jl. Kresna (genoemd naar de hindoeïstische god Krishna)
Kromhoutweg → Jl. Dayang Sumbi (nu genoemd naar een figuur uit een Soendanese legende)
Kruisweg → Jl. Begawan Sempani (was wellicht genoemd naar het kruissymbool — er staat een katholieke kerk aan de straat; nu genoemd naar een figuur uit de hindoeïstische mythologie)

L

Laksanaweg Jl. Laksana (genoemd naar een term uit de hindoeïstische filosofie)
Lammingaweg → Jl. Sangkuriang (was genoemd naar ingenieur A.G. Lamminga; nu naar een Soendanese legende)
Landraadweg → Jl. Perintis Kemerdekaan (was genoemd naar het rechtstprekende orgaan van Nederlands-Indië; de huidige naam betekent ‘onafhankelijkheidsstrijder’ — de Jalan Perintis Kemerdekean is langer dan de oude Landraadweg en bestaat ook uit de oude Kerklaan)
Van Leeuwenhoekstraat → Jl. Nyland (was genoemd naar microbioloog Antoni van Leeuwenhoek; nu naar arts A.H. Nijland die actief was in de ontwikkeling van vaccinaties tegen tropische ziektes — vroeger bestond er ook al een Nijlandweg)
Lembangweg → Jl. Cihampelas Jl. Setiabudhi (was genoemd naar de stad Lembang ten noorden van Bandung, waar de weg naartoe loopt; nu is het zuidelijke gedeelte van de straat genoemd naar het dorp en district Cihampelas ten westen van Bandung, en het noordelijke gedeelte naar de bijnaam Setiabudhi van schrijver en activist Ernest Douwes Dekker)
Lesmanaweg Jl. Lesmana (genoemd naar een wayangpop-karakter)
Limburgiastraat → Jl. Ranggagempol (was genoemd naar de provincie Limburg; nu naar een 16e-eeuwse koning)
Van Limburg-Stirumplein geen (was genoemd naar gouverneur-generaal Johan Paul van Limburg Stirum — het plein bestaat niet meer en is nu bebouwd met onder andere een tankstation en toerismekantoor)
1e Litsonlaan → Jl. Marjuk
2e Litsonlaan → Jl. H. Mohammed Iskat
Logeweg → Jl.  Wastukencana (was genoemd naar de loge van de vrijmetselarij; nu wellicht naar een 15e-eeuwse Soendanese koning — het noordelijke gedeelte van de Jalan Wastukencana heette vroeger Engelbert van Bevervoordeweg)
Lombokstraat Jl. Lombok (genoemd naar het eiland Lombok)

M

Maarschalklaan → Jl. Stasiun Selatan (was genoemd naar de militaire rang; de huidige naam betekent Zuidelijke Stationsstraat)
Gang Machinist → Jl. Gambir (was genoemd naar het beroep; nu naar een wijk of spoorwegstation in Jakarta)
Maclaine Pontweg → Jl. Gelap Nyawang (was genoemd naar architect Henri Maclaine Pont, die de hoofdgebouwen van de Technische Hoogeschool Bandung ontwierp; de huidige naam is onduidelijk: ‘gelap‘ betekent donker en ‘nyawang‘ is Javaans voor kijken)
Madoerastraat Jl. Madura (genoemd naar het eiland Madoera)
 Madoeraweg (op sommige oude kaarten staat de Manduraweg foutief aangegeven als Madoeraweg)
Magnoliastraat → Jl. Sukaresmi (was genoemd naar de bloemensoort)
Malabarlaan Jl. Malabar (genoemd naar de Malabar-berg net ten zuiden van Bandung — de huidige Jalan Malabar is langer dan de Malabarlaan, en bestaat ook uit de oorspronkelijke Coenstraat en Malabar West)
 Malabar Oost Jl. Palasari (was genoemd naar de Malabar-berg net ten zuiden van Bandung; nu wellicht naar het dorp Palasari ten noordoosten van de stad)
Malabar West Jl. Malabar (genoemd naar de Malabar-berg net ten zuiden van Bandung — de huidige Jalan Malabar is langer dan de  Malabar West, en bestaat ook uit de oorspronkelijke Malabarlaan en Coenstraat)
 Manduraweg Jl. Sangkuning (nu genoemd naar een wayangpop-karakter)
Manggalaan Jl. Mangga (genoemd naar de mangovrucht)
Manglitlaan Jl. Manglit (genoemd naar een bomensoort)
Marconistraat → Jl. Cirebon (was genoemd naar Guglielmo Marconi, uitvinder van de radio; nu genoemd naar de stad Cirebon)
Mataramweg Jl. Mataram (genoemd naar de stad Mataram op Lombok, of naar het Javaanse sultanaat Mataram)
Mauritslaan → Jl. Patra Komala (was wellicht genoemd naar de 19e-eeuwse prins Maurits; nu genoemd naar een bloemensoort — de Jalan Patra Komala is langer dan de Mauritslaan, en bestaat ook uit de oude Sociëteitsstraat)
Meerlaan Jl. Situ (‘situ‘ is Soendanees voor ‘meer’)
Melatilaan → Jl. Anggrek (was genoemd naar de jasmijnbloem; nu naar de orchidee — een gedeelte van de straat heette vroeger al Orchideelaan)
Menadostraat → Jl. Aceh (was genoemd naar de stad Manado op Sulawesi; nu naar de provincie Atjeh — de huidige Jalan Aceh is veel langer dan de Menadostraat, en bestaat ook uit de oorspronkelijke Atjehstraat en Noorderkampementstraat)

menadostraat-jalan-aceh

Het gebouw van de Jaarbeurs Bandung aan de Menadostraat in de vroege jaren 20 (bron: Tropenmuseum) en hetzelfde gebouw nu, aan de tegenwoordige Jalan Aceh (bron: Albert Kok/Wikimedia Commons)

Meraklaan Jl. Merak (‘merak‘ betekent ‘pauw’)
Merdikalio(weg) → Jl. Pajajaran (nu genoemd naar een oude hoofdstad van het gebied dat nu West-Java is — de Jalan Pajajaran is veel langer dan de Merdikalio(weg) en beslaat ook de oude Burgemeester Coopsweg, Farmanweg en Kinineweg)
Merdikaweg Jl. Merdeka (‘merdika‘ is Soendaneees en ‘merdeka‘ Indonesisch voor vrijheid of onafhankelijkheid — een deel van de huidige Jalan Merdeka heette vroeger Schoolweg)
Meyllweg → Jl. Tamblong Dalam
Moh. Joenoeslaan Jl. Moch. Yunus (een deel van de straat heette vroeger Valkenetlaan)
Molukkenpark Taman Maluku (park genoemd naar de eilanden van de Molukken)

Molukkenpark Taman Maluku.png

Het Molukkenpark in de jaren 30 (bron: Tropenmuseum) en het Taman Maluku nu (bron: jengkaljengkalcerita). In het park staat een standbeeld van pastoor Henricus Verbraak, aalmoezenier bij het KNIL.

Morseweg → Jl. Garut (was genoemd naar de morsecode; nu naar het stadje Garut in West-Java)
Multatuliboulevard → Jl. Sulanjana (was genoemd naar het pseudoniem van schrijver Eduard Douwes Dekker; nu naar een verhaal uit de Soendanese mythologie — de voormalige Van Vleutenweg is nu genoemd naar Multatuli)

N

Nakoelaweg → Jl. Nakula (genoemd naar een wayangpop-karakter)
Nangkalaan → Jl. Nangka (genoemd naar de nangkavrucht, in het Engels ‘jackfruit’)
Naripanweg → Jl. Naripan
Naripan-binnenweg → Jl. Naripan Dalam
Nassaulaan → Jl. Gandapura (was genoemd naar het hertogdom of het vorstengeslacht; nu naar een plantensoort)
Nassauplein** tijdens de koloniale tijd al hernoemd tot Tjampakaplein
Natunaweg → Jl. Natuna (genoemd naar de Natuna-eilanden, onderdeel vanj de Riau-eilanden)
Van Neckstraat → Jl. Cipunagara (was genoemd naar zeevaarder Jacob Cornelisz van Neck; nu naar een rivier in West-Java)
Niassstraat → Jl. Nias (genoemd naar een eiland in de provincie Noord-Sumatra)
Nicolaas Maeslaan → Jl. Adipati Kertabumi (was genoemd naar een Nederlandse schilder; nu naar een 17e-eeuwse leider van de regio Karawang)
Nieuwe Binnenweg → Jl. Kaca-kaca Wetan (de huidige naam betekent ‘Oostelijke Spiegelweg’)
Nieuwe Kerkhofweg tijdens de koloniale tijd al hernoemd tot Kinineweg
Nieuwstraat → Jl. Kesatriaan (de huidige naam betekent ‘ridderlijkheid’)
Nijlandweg → Jl. Cipaganti (was genoemd naar arts A.H. Nijland die actief was in de ontwikkeling van vaccinaties tegen tropische ziektes; nu naar een rivier — de voormalige Van Leeuwenhoekstraat heet nu Jalan Nyland naar dokter A.H. Nijland)
Noorderkampementstraat → Jl. Aceh (nu genoemd naar de provincie Atjeh — de huidige Jalan Aceh is veel langer dan de Noorderkampementstraat, en bestaat ook uit de oorspronkelijke Atjehstraat en Menadostraat)
Noordermagazijnstraat Jl. Gudang Utara (genoemd naar het magazijn van het Departement van Oorlog dat tussen de Noorder- en Zuidermagazijnstraat lag; de huidige naam betekent precies hetzelfde)
Noorder PasarstraatJl. Pasar Utara (de straat aan de noordkant van de Pasar Baru, nieuwe markt)
Van Noortstraat → Jl. Ciwulan (was genoemd naar ontdekkingsreiziger Olivier van Noort; nu naar een rivier in West-Java)

O

Van Oldenbarneveltweg → Jl. Tongkeng (was genoemd naar raadspensionaris Johan van Oldenbarnevelt; nu misschien naar het eilandje Tongkeng in de Duizend Eilanden van Jakarta)
Oosteinde Binnen → Jl. Panaitan (nu genoemd naar een eiland in de provincie Banten)
Oosteindeweg → Jl. Sunda (nu genoemd naar het Soendanese volk van West-Java of het 5e- tot 16e-eeuwse koninkrijk Soenda)
Oranje Nassauplein Jl. Dipatiukur of Lapangan Dipatiukur (was genoemd naar het adelgeslacht; nu naar een 17e-eeuwse Soendanese held — alleen het centrale gedeelte van Jl. Dipatiukur heette Oranje Nassauplein; het noordelijke gedeelte Ringboulevard en het zuidelijke deel Beatrixboulevard)
Oranjeplein Taman Pramuka (‘pramuka‘ is het Indonesische woord voor ‘scouting’ of ‘padvinderij’)
 Orchideelaan → Jl. Anggrek (‘anggrek‘ is letterlijk orchidee — een gedeelte van de straat heette vroeger Melatilaan)
Orchideeplein Taman Super Hero (nu is het een speeltuin bekend als ‘Superheldenpark’ omdat er allerlei standbeelden van superhelden staan)
Van Ostadelaan Jl. Kyai Luhur (was genoemd naar schilder Adriaen van Ostade; nu naar een islamgeleerde)
Oude Hospitaalweg Jl. Lembong (nu genoemd naar militair Adolf Gustaaf Lembong, die werd vermoord tijdens de poging tot staatsgreep onder leiding van Raymond Westerling in 1950)
Oude Kerkhofweg → tijdens de koloniale tijd al hernoemd tot Bantjeujweg

P

Padjagalanweg → Jl. Pajagalan (genoemd naar een slachthuis)
Pagarsihweg → Jl. Pagarsih
Pahud de Mortangeslaan → Jl. Raden Patah (was genoemd naar legerofficier en Olympisch goudenmedaillewinnaar Charles Pahud de Mortanges; nu naar een 16e-eeuwse Javaanse vorst)
Palmenlaan → Jl. Sukaasih
Pandoeweg → Jl. Pandu (genoemd naar een wayangpop-karakter — het verlengde van de weg heet nu Jalan TPU Pandu, waarbij ‘TPU‘ staat voor openbare begraafplaats; de begraafplaats heette vroeger Nieuwe Europeesche Begraafplaats en bevat ook het Ereveld Pandu met Nederlandse oorlogsgraven)
Pangeran Soemedangweg → Jl. Otto Iskandardinata (was genoemd naar een lokale prins; nu naar een Indonesische onafhankelijkheidsstrijder — de Jalan Otto Iskandardinata is veel langer dan de oude Pangeran Soemedangweg en bestaat ook uit de oorspronkelijke Tegallega West, Pasar Baroeweg en Residentsweg)
Papandajanlaan → Jl. Jendral Gatot Subroto (was genoemd naar een vulkaan in de buurt van Garut; nu naar een legergeneraal)
Parklaan geen (de Parklaan heeft geen naam meer, de straat is onderdeel van het complex van het stadhuis van Bandung — de Parklaan was genoemd naar het naastgelegen Pieter Sijthoffpark)
Parkweg Jl. Taman Sari (was genoemd naar het Jubileumpark; de huidige naam betekent ‘bloementuin/-park’ en slaat op hetzelfde park, dat nu Taman Sari heet — de Jalan Taman Sari is veel langer dan de Huygensweg en beslaat ook de oude Ghijselsweg, Van Houtenweg en Huygensweg)

pasar-baroeweg-jalan-otto-iskandar-dinata-abc

In de buurt van de Pasar Baroe (nu Pasar Baru, ‘nieuwe markt’) rond 1920 (bron: Tropenmuseum) en nu (bron: Wisata Nusantara weblog), rond de kruising van de Pasar Baroeweg (nu Jalan Otto Iskandar Dinata) en de ABC-straat (nu Jalan ABC).

Pasanglaan → Jl. Pasang (genoemd naar een bomensoort)
Pasar Baroeweg → Jl. Otto Iskandardinata (was genoemd naar de Pasar Baru, nieuwe markt; nu naar een Indonesische onafhankelijkheidsstrijder — de Jalan Otto Iskandardinata is veel langer dan de oude Pasar Baroeweg en bestaat ook uit de oorspronkelijke Tegallega West, Pangeran Soemedangweg en Residentsweg)
Pasirkalikiweg → Jl. Pasirkaliki (Pasirkaliki is een oude naam voor het gebied, wat in het Soendanees staat voor heuvels ‘pasir‘ met wonderoliebomen ‘kaliki‘ — er is geen verband met het Indonesische woord ‘pasir‘ wat zand betekent)
Pasirkodjaweg → Jl. (Terusan) Pasir Koja
Pasoendanweg → Jl. Pasundan (genoemd naar het gebied waar het Soendanese volk leeft, West-Java oftewel Pasoendan — de Jalan Pasundan heette vroeger gedeeltelijk Pasoendanweg en gedeeltelijk Verlengde Pasoendanweg)
Pasteurweg → Jl. Pasteur (genoemd naar scheikundige en bioloog Louis Pasteur — aan de straat staat het gebouw van het vroegere Pasteur-instituut, tegenwoordig Bio Farma)

Pasteurweg Jalan Pasteur.png

Links het schoonmaken van becak (riksja’s) aan de Pasteurweg eind jaren 40 (bron: Tropenmuseum). Rechts de Jalan Pasteur op ongeveer dezelfde plaats nu. Een grote flyover voor doorgaand verkeer is boven de weg gebouwd.

Patoehalaan → Jl. Patuha (genoemd naar een vulkaan net ten zuiden van Bandung)
Pedastraat geen (was genoemd naar een vissensoort; de straat, bij de markt Pasar Andir, is grotendeels dichtgebouwd en heeft nu geen naam meer)
Peltzerlaan → Jl. Imam Bonjol (nu genoemd naar 19e-eeuwse verzetsleider uit West-Sumatra — de Jalan Imam Bonjol bestaat uit zowel de oude Peltzerlaan als Tjikinilaan)
Pendawaplein → Taman Pendawa (genoemd naar figuren uit de hindoeïstische mythologie — de huidige naam betekent eigenlijk Pendawapark)
Pendawaweg → Jl. Pendawa (genoemd naar figuren uit de hindoeïstische mythologie)
Pepetekstraat geen (was genoemd naar een vissensoort; de straat, bij de markt Pasar Andir, heeft nu geen naam meer)
Petersweg → Jl. Lengkong Dalam (‘lengkong‘ betekent ‘bochtige kust’, ‘dalam‘ betekent ‘binnen’ — de Jalan Lengkong Dalam bestaat uit de vroegere Petersweg en Verkerkweg)
Pieter de Hooghlaan → Jl. Pangeran Kornel (was genoemd naar een Nederlandse schilder; nu naar een 17/18e-eeuwse regent van de regio Sumedang)
Pieter Sijthoffpark Taman Dewi Sartika (was genoemd naar een resident van Semarang; nu naar voorvechtster van vrouwenrechten Raden Dewi Sartika — na onafhankelijkheid werd het park eerst Taman Merdeka of Onafhankelijkheidspark genoemd; in de volksmond vaak Taman Balai Kota oftewel Stadhuispark)
Piet Heinweg → Jl. Lamping (was genoemd naar zeevaarder Piet Hein; de huidige naam is Soendanees voor helling — de Jalan Lamping bestaat uit zowel de oude Van Galenweg als Piet Heinweg)
Poejoehlaan → Jl. Puyuh (genoemd naar de vogelsoort kwartel)
Poelolaoetweg → Jl. Pulolaut (genoemd naar het eiland Pulau Laut in Zuid-Kalimantan)
Poengkoerweg → Jl. Pungkur (‘pungkur‘ is Soendanees voor ‘rug’)
Poerabajaweg → Jl. Purabaya (misschien genoemd naar het district Purabaya in West-Java)
Gang Poerwawidjaja → Jl. Purwawijaya
Poeterlaan → Jl. Puter (genoemd naar de vogelsoort lachduif)
Poetriweg → Jl. Putri (‘putri‘ is Indonesisch voor prinses of meisje — de straat ligt in een wijk waar alle straten naar bergen genoemd zijn, dus het kan ook genoemd zijn naar de berg Gunung Putri in de buurt van Bogor; de Goenoeng Poetriweg was ook naar deze berg genoemd)
 Gang Politie → Gg. Polisi
Potgieterweg → Jl. Dr. Rum (was genoemd naar schrijver Everhardus Johannes Potgieter; nu naar een arts)
Potterlaan → Jl. Singa Perbangsa (was genoemd naar schilder Paulus Potter; nu naar een 17e-eeuwse regent van Karawang in West-Java)
Poulsenstraat → Jl. Cianjur (was genoemd naar de Deense radiotechnoloog Valdemar Poulsen; nu naar de stad Cianjur in West-Java)
Prins Hendrikstraat** tijdens de koloniale tijd al hernoemd tot Dahlialaan
Progostraat → Jl. Progo (genoemd naar een rivier in Centraal-Java en Jogjakarta)
P.W.S.-plein → Jl. Rasdan

R

Raden Dewiweg → Jl. Kautamaan Istri (was genoemd naar voorvechtster van vrouwenrechten Raden Dewi Sartika; de huidige naam betekent zoiets als ‘het vooropstellen van de vrouw/echtgenote — de voormalige Regentsweg en Pieter Sijthoffpark zijn nu genoemd naar Raden Dewi Sartika)
Radioweg → Jl. Sumedang (was genoemd naar de uitvinding van de radio; nu naar de stad Sumedang in West-Java)
Ramaweg → Jl. Rama (genoemd naar de hoofdpersoon uit het hindoeïstische epos Ramayana)
Ramboetanlaan → Jl. Rambutan (genoemd naar de ramboetanvrucht)
Randweg → Jl. Rancabentang (de huidige naam is Soendanees voor ‘moerassig landschap’)
Rasamalaweg → Jl. Rasamala (genoemd naar een boomsoort)
Ravijnweg → Jl. Jurang (zelfde betekenis)
Reaalstraat → Jl. Samoja (was genoemd naar gouverneur-generaal van de VOC Laurens Reael; nu naar een plantensoort)
Regentsweg → Jl. Raden Dewi Sartika (was genoemd naar het beroep ‘regent’; nu genoemd naar de voorvechtster van vrouwenrechten Raden Dewi Sartika — na de onafhankelijkheid was de straat eerst al hernoemd tot Jl. Kabupaten, ‘Regentschapsweg’)
Rembrandtlaan → Jl. Diponegoro (was genoemd naar schilder Rembrandt van Rijn; nu naar een 19e-eeuwse leider van een opstand tijdens de Java-oorlog — de Jalan Diponegoro bestaat uit de oude Rembrandtlaan en Wilhelminaboulevard)
Residentsweg → Jl. Otto Iskandardinata (was genoemd naar het beroep ‘resident’; nu naar een Indonesische onafhankelijkheidsstrijder — de Jalan Otto Iskandardinata is veel langer dan de oude Residentsweg en bestaat ook uit de oorspronkelijke Tegallega West, Pangeran Soemedangweg en Pasar Baroeweg)
Van Riebeeckweg → Jl. Pacar (was genoemd naar VOC-koopman Jan van Riebeeck; nu naar een plantensoort)
Ringboulevard Jl. Dipatiukur (nu genoemd naar een 17e-eeuwse Soendanese held — alleen het noordelijke gedeelte van Jl. Dipatiukur heette Ringboulevard; het zuidelijke gedeelte Beatrixboulevard en het centrale deel Oranje Nassauplein)
Riouwstraat Jl. R.E. Martadinata (was genoemd naar de regio/provincie Riau op Sumatra; nu naar een van de oprichters van de Indonesische marine — in de volksmond wordt de straat nog altijd Jalan Riau genoemd — een klein gedeelte van de Jalan R.E. Martadinata heette Sim de Ruyterlaan)
Rochussenweg Jl. Kacapiring (was genoemd naar gouverneur-generaal Jan Jacob Rochussen; nu naar de bloemensoort Kaapse jasmijn)
Roelofsenstraat Jl. Banda (was genoemd naar generaal Willem Albert Johan Roelofsen; nu naar de Banda-eilanden de Jalan Banda bestaat uit de oorspronkelijke Bandastraat, Timorstraat en Roelofsenstraat)
Roemer Visscherweg → Jl. Dr. Cipto (was genoemd naar een Nederlands koopman en dichter; nu naar onafhankelijkheidsdactivist Cipto Mangunkusumo)
Röntgenweg → Jl. Röntgen (genoemd naar Wilhelm Röntgen, ontdekker van de röntgenstraling)
Rooseboomweg → Jl. Laswi (was genoemd naar gouverneur-generaal Willem Rooseboom; nu naar vrouwenbeweging Laskar Wanita Indonesia, afgekort LASWI)
Rotgansweg → Jl. Dr. Otten (was wellicht genoemd naar chirurg Jacob Rotgans; nu naar medicus Lou Otten die een vaccin tegen de builenpest ontwikkelde — Lou Otten was ook voetballer en speelde 12 keer voor het Nederlands Elftal)
Rozenlaan → Jl. H. Mesri (was genoemd naar de bloemensoort)
Van Ruisdaellaan → Jl. Prabu Dimuntur (was genoemd naar schilder Jacob van Ruisdael; nu naar een 16e-eeuwse prins)
De Rijpwijk → Jl. Salam (was misschien genoemd naar het VOC-schip De Rijp; nu naar een bomensoort die ook wel Indonesische laurier genoemd wordt)

S

 Sabangplein → geen (was genoemd naar de stad Sabang; het plein bestaat niet meer en is volgebouwd — er staat onder andere een basisschool met de naam ‘Sabang’)
Sabangweg → Jl. Sabang (genoemd naar de stad Sabang op het eiland Weh in Atjeh, de meest westelijk gelegen stad van Indonesië)
Sadewaweg → Jl. Sadewa (genoemd naar een wayangpop-karakter)
Salakweg → Jl. Salak (genoemd naar een vulkaan in de buurt van Bogor)
Dr. Salehweg → Jl. Dr. Saleh (genoemd naar een dokter die werkte aan de uitroeiing van de builenpest op Sumatra)
Samiadjiweg → Jl. Samiaji (genoemd naar een figuur uit de hindoeïstische mythologie)
 Dr. Samjoedoweg → Jl. Dr. Slamet (was genoemd naar arts Sam Joedo Prawiro; nu naar arts Slamet Atmosoediro — de Jalan Dr. Slamet bestaat uit de oude Dr. Samjoedoweg en Dr. Slametweg)
Sanintenlaan → Jl. Saninten (genoemd naar een boomsoort)
Saparoeastraat → Jl. Saparua (genoemd naar het eiland Saparua in de Molukken)
Satroegnaweg → Jl. Satrugna (genoemd naar een figuur uit de hindoeïstische mythologie)
Sawolaan → Jl. Sawo (genoemd naar de sapodillavrucht)
 Schoolweg Jl. Merdeka (was wellicht genoemd naar de Hollandsch-Inlandsche Kweekschool die aan de straat stond; de huidige naam betekent vrijheid of onafhankelijkheid — een deel van de huidige Jalan Merdeka heette vroeger al Merdikaweg)
 Selectalaan Jl. Sindang Sirna
Semarweg → Jl. Semar (genoemd naar een figuur uit de Javaanse mythologie)
 Sepatstraat geen (was genoemd naar een vissensoort; de straat, bij de markt Pasar Andir, is grotendeels dichtgebouwd en heeft nu geen naam meer)
 Seringenlaan Jl. Pudak (was genoemd naar de plantensoort)
Sim de Ruyterlaan Jl. R.E. Martadinata (was genoemd naar een Nederlandse vlieger uit de begintijd van de militaire luchtvaart, die met zijn vliegtuig verongelukte; nu genoemd naar een van de oprichters van de Indonesische marine — het grootste gedeelte van de Jalan R.E. Martadinata heette vroeger Riouwstraat)
Simpangsteeg → Gg. Simpang (‘simpang‘ betekent afslag of kruispunt)
Gang Sim Tjong → Jl. R. Adbrata (was genoemd naar een vooraanstaande Chinees-Indonesische inwoner van de stad; na onafhankelijkheid werd de naam Gang Simcong, maar door anti-Chinese sentimenten later veranderd in een meer Indonesisch klinkende naam)
Sintaweg → Jl. Sinta (genoemd naar een Javaans-Soendanese godin)
SlachthuiswegJl. Arjuna (was genoemd naar het Gemeentelijk Slachthuis te Bandoeng dat aan de straat stond; nu naar een wayangpop-karakter — een klein deel van de Jalan Arjuna heette vroeger al Ardjoenaweg)
 Dr. Slametweg → Jl. Dr. Slamet (genoemd naar arts Slamet Atmosoediro — de Jalan Dr. Slamet bestaat uit de oude Dr. Samjoedoweg en Dr. Slametweg)
Sociëteitsstraat → Jl. Patra Komala (was genoemd naar de militaire sociëteit aan de straat; nu genoemd naar een bloemensoort — de Jalan Patra Komala is langer dan de Sociëteitsstraat, en bestaat ook uit de oude Mauritslaan)
Soeniaradjaweg → Jl. Suniaraja
Soewatamaweg → Jl. Suwatama
Gang Spaarbank Jl. Morce
Speelmanweg → Jl. Centeh (was genoemd naar gouverneur-generaal van de VOC Cornelis Speelman)
Spoorstraat Oost → Jl. Stasiun Timur (nu letterlijk Oostelijke Stationsstraat)
Spoorstraat West → Jl. Stasiun Barat (nu letterlijk Westelijke Stationsstraat)
S.S.-weg/straat → Kembang Sapatu (was genoemd naar de Staatsspoorwegen; nu naar de Chinese roos — alleen het oostelijke gedeelte van Kembang Sapatu heette S.S.-weg/straat, het westelijke gedeelte heette Van Diemenstraat)
Stadhouderslaan → Jl. Ermawar (was genoemd naar de functie uit de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden)
2e Stadhouderslaan → Jl. Sumarsana (was genoemd naar de functie uit de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden)
StalwegJl. Astana Anyar (was genoemd naar de stallen van de nabijgelegen paardenrenbaan; de huidige naam is Soendanees voor ‘nieuwe begraafplaats’ — een gedeelte van de Jalan Astana Anyar heette vroeger al Astanaanjarweg)
Sumatrastraat → Jl. Sumatera (genoemd naar het eiland Sumatra)

T

Tamblongweg → Jl. Tamblong
Tampomaslaan → Jl. Tampomas (genoemd naar een vulkaan ten oosten van Bandung)
Tandjoenglaan → Jl. Tanjung (genoemd naar een vruchtensoort)
Tandjoeng Anomweg → Jl. Tanjung Anom
Tasmanstraat → Jl. Cilaki (was genoemd naar ontdekkingsreiziger Abel Tasman; nu naar een rivier — de Jalan Cilaki bestaat uit de oorspronkelijke Tjilakistraat, De Keyserlaan Zuid en Tasmanstraat)
Gang Tegallega → Gg. Tegallega (genoemd naar de naastgelegen paardenrenbaan Tegallega, wat staat voor ‘grote heide’ — het veld is nu geen paardenrenbaan meer maar een park)
Tegallega Noord Jl. Ibu Inggit Garnasih (was genoemd naar de naastgelegen paardenrenbaan Tegallega, wat staat voor ‘grote heide’; nu genoemd naar de tweede vrouw van president Soekarno — de Jalan Ibu Inggit Garnasih bestaat uit de oude Tegallega Noord en Tjiateulweg)
Tegallega Oost Jl. Mohammad Toha (was genoemd naar de naastgelegen paardenrenbaan Tegallega, wat staat voor ‘grote heide’; nu genoemd naar een oorlogsheld de Jalan Moh. Toha is langer dan de oude Tegallega oost, en bestaat ook uit de Bandjaranweg en Kebon Klapaweg)
Tegallega West → Jl. Otto Iskandardinata (was genoemd naar de naastgelegen paardenrenbaan Tegallega, wat staat voor ‘grote heide’; nu naar een Indonesische onafhankelijkheidsstrijder — de Jalan Otto Iskandardinata is veel langer dan de oude Tegallega West en bestaat ook uit de oorspronkelijke Residentsweg, Pangeran Soemedangweg en Pasar Baroeweg)
Tegallega Zuid → Jl. BKR (was genoemd naar de naastgelegen paardenrenbaan Tegallega, wat staat voor ‘grote heide’; nu naar de Badan Keamanan Rakyat of Volksveiligheidsagentschap, een leger dat tijdens de onafhankelijkheidsoorlog tegen de Nederlanders vocht — de Jalan BKR is veel langer dan de Tegallega Zuid, het oostelijke dele van de huidige straat bestond vroeger nog niet)
Gang Telefoon → Jl. Telepon (genoemd naar het telefoonkantoor aan het noordelijke einde van de straat, dat nog steeds in gebruik is door het Indonesische telefoonbedrijf Telkom)
Teloek Boejongweg → Jl. Teluk Buyung
Tempat Plesiranweg → Jl. Plesiran (‘plesiran‘ betekent recreatiepark, een leenwoord afgeleid van het Nederlandse ‘plezier’)
Teristraat → Jl. Teri (‘teri‘ is Indonesisch voor gedroogde ansjovisjes)
Ternatestraat → Jl. Ternate (genoemd naar het eiland Ternate in de Molukken)
TerrasanalaanGg. Terasana (adressen aan dit zijstraatje horen bij de hoofdweg Jalan Cihampelas)
Tesselschadeweg → Jl. Dr. Rubini (was genoemd naar de vrouwenvereniging Tesselschade of de naamgeefster daarvan Maria Tesselschade Roemers Visscher; nu wellicht genoemd naar de Italiaanse arts Pietro Rubini)
Tikoekoerlaan → Jl. Tikukur (genoemd naar een duivensoort)
Timorstraat → Jl. Banda (was genoemd naar het eiland Timor; nu naar de Banda-eilanden — de Jalan Banda bestaat uit de oorspronkelijke Bandastraat, Timorstraat en Roelofsenstraat)
Tirionweg → Jl. Rajiman (was wellicht genoemd naar boekhandelaar Isaak Tirion; nu naar arts en onafhankelijkheidsstrjider Rajiman Wedyodiningrat — op sommige oudere kaarten heette de Tirionweg nog H.B.S.-weg naar de nabijgelegen 2e Hogereburgerschool — voordat de straat Jalan Rajiman genoemd werd heeft het ook nog een tijdje de naam Jalan Dr. Abdul Rivai geheten)
Titiranlaan → Jl. Titiran (Soendanese naam voor zebraduif)
Tjakranegaraweg → Jl. Cakranegara (genoemd naar de stad Cakranegara op Lombok, tegenwoordig onderdeel van de stad Mataram)
Tjampakaplein → Taman Cempaka (genoemd naar een soort tulpenboom)
Tjemaralaan → Jl. Cemara (genoemd naar een boomsoort)
Tjiateulweg* → Jl. Ibu Inggit Garnasih (nu genoemd naar de tweede vrouw van president Soekarno — de Jalan Ibu Inggit Garnasih bestaat uit de oude Tegallega Noord en Tjiateulweg; na onafhankelijkheid werd de straat eerst omgenoemd tot Jalan Ciateul)
Tjibadakweg* → Jl. Cibadak (in het Soendanees betekent de naam letterlijk ‘neushoornrivier’)
Tjibeunjingplantsoen Noord* → Jl. Taman Cibeunying Utara
 Tjibeunjingplantsoen Zuid* → Jl. Taman Cibeunying Selatan
Tjibeunjingstraat* → Jl. (Taman) Cibeunying
Tjiboeniweg* → Jl. Cibuni
Tjiboenoet Binnen* → Jl. Cibunut Dalam
Tjiboenoetplantsoen* → Jl. Cibunut (Utara/Selatan)
Tjiboenoet(weg)* → Jl. Buton (was hetzelfde genoemd als de overige straten rond het Tjiboenoetplantsoen; nu genoemd naar het eiland Buton in de provincie Zuidoost-Sulawesi)
Tjihampelasweg* → Jl. Kebun Binatang (‘ci‘ en ‘hampelas‘ zijn Soendanees voor ‘rivier’ en een type beukenboom; de huidige naam betekent ‘dierentuin’ — een deel van de oude Lembangweg heet nu Jalan Cihampelas)
 Tjihapitweg* → Jl. Cihapit
 Tjikapajangweg* → Jl. Cikapayang
Tjikapoendoeng Oost* → Jl. Cikapundung Timur (genoemd naar de naastgelegen Cikapundung-rivier, de belangrijkste rivier van Bandung)
Tjikapoendoeng West* → Jl. Cikapundung Barat (genoemd naar de naastgelegen Cikapundung-rivier, de belangrijkste rivier van Bandung)
Tjikinilaan* → Jl. Imam Bonjol (nu genoemd naar 19e-eeuwse verzetsleider uit West-Sumatra — de Jalan Imam Bonjol bestaat uit zowel de oude Peltzerlaan als Tjikinilaan)
 Tjikoerajlaan → Jl. Cikuray (genoemd naar een vulkaan)
 Tjilakistraat* → Jl. Cilaki (de Jalan Cilaki bestaat uit de oorspronkelijke Tjilakistraat, De Keyserlaan Zuid en Tasmanstraat)
/ Tjilentahweg* → Jl. Melong / Jl. Cilentah (het noordelijke deel van de Tjilentahweg heet nu Jalan Melong, terwijl het zuidoostelijke gedeelte nog Jalan Cilentah heet — ‘melong‘ is Soendanees voor ‘kijken’)
 Tjiliwoengstraat* → Jl. Ciliwung
 Tjimanoekstraat* → Jl. Cimanuk
Gang Tjipaera* → Jl. Cipaera (een deel van de huidige Jalan Cipaera werd vroeger Tjipaera Zuid genoemd, en een ander gedeelte heette Carpentierstraat)
Tjipagantiweg* → Jl. Sastra (‘sastra‘ is Indonesisch voor ‘literatuur’ — de veel langere voormalige Nijlandweg heet nu Jalan Cipaganti)
 Tjiremajlaan → Jl. Ciremay (genoemd naar een vulkaan in West-Javva, die nu Ceremai genoemd wordt)
Tjisangkoejstraat* → Jl. Cisangkuy (de Jalan Cisangkuy bestaat uit de oorspronkelijke Tjisangkoejstraat en De Keyserlaan Noord)
Tjitaroemplein* geen (het plein bestaat niet meer, er staat nu een moskee)
Tjitaroemstraat* → Jl. Citarum (genoemd naar de langste rivier van West-Java)
Tjitjendoweg* → Jl. Cicendo
Tjitrajoedaweg* → Jl. Citrayuda (genoemd naar een wayangpop-karakter)
Trompweg → Jl. Sampurna / Jl. Bapa Husen (was genoemd naar zeevaarder Maarten Harpertszoon Tromp of zijn zoon, ook zeevaarder, Cornelis Tromp; nu is het westelijke gedeelte genoemd Jalan Sampurna, het Soendanese woord voor ‘volmaakt’ en het oostelijke gedeelte Jalan Bapa Husen naar componist Husein Mutahar)
Tuindorpweg → Jl. Lengkong Tengah (‘lengkong‘ betekent ‘bochtige kust’, ‘tengah‘ betekent ‘midden’ of ‘middelste’)

V

Valkenetlaan Jl. Moch. Yunus (een deel van de straat heette vroeger al Moh. Joenoeslaan)
Verkerkweg → Jl. Lengkong Dalam (‘lengkong‘ betekent ‘bochtige kust’, ‘dalam‘ betekent ‘binnen’ — de Jalan Lengkong Dalam bestaat uit de vroegere Petersweg en Verkerkweg)
Verlengde Pasoendanweg → Jl. Pasundan (genoemd naar het gebied waar het Soendanese volk leeft, West-Java oftewel Pasoendan — de Jalan Pasundan heette vroeger gedeeltelijk Pasoendanweg en gedeeltelijk Verlengde Pasoendanweg)
Vermeerlaan → Jl. H. Hasan (was genoemd naar schilder Johannes Vermeer)
Van Vleutenweg → Jl. Multatuli (nu genoemd naar het pseudoniem van schrijver Eduard Douwes Dekker)
Vondelstraat → Jl. Hariangbanga (was genoemd naar dichter Joost van den Vondel; nu naar een figuur uit een Soendanese legende)
Vosmaerweg → Jl. Dr. Gunawan (was genoemd naar schrijver Carel Vosmaer)
VijverwegJl. Kolam

W

Wajanglaan → Jl. Wayang (genoemd naar een vulkaan net ten zuiden van Bandung)
Waringinweg → Jl. Waringin (genoemd naar een boomsoort)
Van Weerden Poelmanweg → Jl. Aruna (was genoemd naar piloot Hendrik van Weerden Poelman; nu naar een figuur uit de hindoeïstische mythologie)
Wenckebachlaan → Jl. Trunojoyo (nu genoemd naar een 17e-eeuwse held van het eiland Madoera)
Westerparkweg → Jl. Suryani (was genoemd naar het naastgelegen park aan de westkant van de stad — op de plek van het park is nu een woonwijkje)
Wester PasarstraatJl. Pasar Barat (de straat aan de westkant van de Pasar Baru, nieuwe markt)
Westhoffweg → Jl. Westhoff (misschien genoemd naar bioloog Victor Westhoff)
Wibisanaweg → Jl. Wibisana (genoemd naar een wayangpop-karakter)
Wigmanweg → Jl. Cilamaya (nu genoemd naar een rivier)
Van der Wijckweg → Jl. Banten (was genoemd naar gouverneur-generaal Aart van der Wijck; nu naar het sultanaat of de provincie Banten)
Wilhelminaboulevard → Jl. Diponegoro (was genoemd naar koningin Wilhelmina; nu naar een 19e-eeuwse leider van een opstand tijdens de Java-oorlog — de Jalan Diponegoro bestaat uit de oude Rembrandtlaan en Wilhelminaboulevard)

gedung-sate-wilhelminaboulevard-jalan-diponegoro

Links het pas gebouwde Departement van Gouvernementsgebouwen met op de voorgrond de Wilhelminaboulevard in de jaren 20 (bron: Tropenmuseum). Rechts hetzelfde gebouw, nu in gebruik als provinciehuis van West-Java en bekend onder de naam Gedung Sate, gezien vanaf de Jalan Diponegoro (bron: catatannegri).

Wilhelminastraat** tijdens de koloniale tijd al hernoemd tot Orchideelaan
Willemstraat** tijdens de koloniale tijd al hernoemd tot Bougainvillelaan
 Windoestraat → Jl. Windu (genoemd naar de vulkaan Windu net ten zuiden van Bandung)

Z

Zadelweg Jl. Pelana (genoemd naar paardenzadels, omdat de straat naast de voormalige paardenrenbaan van Tegallega ligt)
Zeelandiastraat → Jl. Maulana Yusuf (was genoemd naar de provincie Zeeland; nu naar een 16e-eeuwse sultan van Banten)
Ziekenhuisweg Jl. Rumah Sakit (genoemd naar het Gemeenteziekenhuis, tegenwoordig genoemd Rumah Sakit Dokter Hasan Sadikin)
Zorgvlietlaan → Jl. Teuku Umar (nu genoemd naar een guerillaleider uit de Atjehoorlog)
Zorgvlietplein → Taman Fitness (het pleintje is nu een openbaar fitnessterrein)
Zuidermagazijnstraat Jl. Gudang Selatan (genoemd naar het magazijn van het Departement van Oorlog dat tussen de Noorder- en Zuidermagazijnstraat lag; de huidige naam betekent precies hetzelfde)
Zuider PasarstraatJl. Pasar Selatan (de straat aan de zuidkant van de Pasar Baru, nieuwe markt)

Samenvatting

Bijna alle straten die vernoemd waren naar Nederlanders zijn hernoemd, vaak naar Indonesische (oorlogs)helden en oude koningen. Een aantal straten zijn nog wel genoemd naar Nederlanders. Het gaat dan om een paar artsen die werkten aan genezing en vaccinaties voor tropische ziektes (Christiaan Eijckman, Lou Otten, A.H. Nijland), voorvechters van de ethische politiek (Multatuli en Conrad Theodor van Deventer) en filantroop Karel Albert Rudolf Bosscha.

Indische buurt Bandoeng.PNG

Deel van de ‘Indische buurt’: uitsnede uit een herdruk van een kaart van Bandoeng uit 1933.

In een aantal wijkjes zijn nauwelijks straten hernoemd, omdat de straatnamen neutraal zijn of al naar Indonesische zaken genoemd waren. Dit gaat onder andere om de ‘wayangbuurt’ (straten genoemd naar wayangpop-karakters, o.a. Ardjoenaweg), de ‘vogelbuurt’ (straten vernoemd naar vogelsoorten, o.a. Dederoeklaan), de ‘Indische buurt’ (straten vernoemd naar Indonesische regio’s en eilanden, o.a. Atjehstraat), de ‘bloemen- en vruchtenbuurt’ (straten vernoemd naar tropische bloemen en fruit, o.a. Ananaslaan), de ‘rivierenbuurt’ (straten vernoemd naar rivieren in West-Java, o.a. Tjitaroemstraat*) en de ‘vulkanenbuurt’ (straten vernoemd naar vulkanen, o.a. Tampomaslaan).

Bronnen en kaarten

Meerdere websites en boeken geven een overzicht van de straatnamen in Bandung nu en in de koloniale tijd. In veel van die bronnen zitten fouten, vooral omdat ze simpelweg van elkaar gekopiëerd zijn. De meeste websites lijken zich (via-via) te hebben gebaseerd op het boek Semerbak bunga di Bandung Raya van Haryoto Kunto uit 1986. Alleen al omdat in de tussentijd sommige straten weer van naam veranderd zijn kloppen de overzichten dus vaak niet.

Het overzicht hierboven is grotendeels gebaseerd op het vergelijken van huidige kaarten met kaarten uit de periode van 1921 tot 1946. De kaarten zijn beschikbaar op de website colonialarchitecture.eu (maps of Bandung). Van een kaart uit 1946 (Bandoeng Guide Map Fourth Edition) is ook een zoombare versie beschikbaar in de beeldbank van de Vrije Universiteit Amsterdam. Desondanks is het natuurlijk mogelijk dat er fouten in de lijst zitten. In dat geval hoor ik dat graag in de reacties hieronder. Met dank aan dhr. Hein Zielstra van de mooie website Indische Literaire Wandelingen voor enkele toevoegingen en verbeteringen.

Voetnoten

* Het Soendanese woord ‘ci‘ (oude Nederlandse spelling ‘tji’) betekent water of rivier. De meeste straatnamen die beginnen met ci/tji zijn waarschijnlijk genoemd naar rivieren in Bandung of elders in West-Java (het gebied van de Soendanezen).

** Veel straten aan de oostkant van de stad zijn tijdens de koloniale tijd al van naam gewijzigd. Die straten waren veelal genoemd naar leden van het Nederlandse koningshuis, en werden hernoemd tot bloemen- of vruchtensoorten. Dit was waarschijnlijk omdat er in het Noorden van de stad grote nieuwe boulevards en pleinen werden gebouwd, en het meer voor de hand lag om deze naar het koningshuis te vernoemen.

Zie ook…

27 Reacties op “Straatnamen in Bandung: vroeger en nu

  1. De Van Neckstraat heet nu de jalan Cipunegara en de Pandustraat heet nu de jalan Pandu (deze weg leidt naar het Ereveld Pandu)

    • Bedankt voor uw reactie! Inderdaad ze staan er al. Als u nog andere toevoegingen heeft hoor ik het graag natuurlijk! U noemt de Pandustraat, op verschillende kaarten zag ik die staan als Pandoeweg. Maar het kwam wel vaker voor dat een straat zowel -straat als -weg of -gang genoemd werd.

  2. Geweldig om een lijst te kunnen zien van de vroegere straatnamen en de nieuwe.
    Is er ook STRAATNAMEN IN YOKYAKARTA: VROEGER EN NU ?

  3. Ik mis de jalan Pajajaran (waar ik toen heb gewoond), het is best een lange en belangrijke straat richting vliegveld en de kinine fabriek was toen ook daar gevestigd.

    • Bedankt voor uw reactie. De Jalan Pajajaran staat wel genoemd in de lijst hoor! U kunt met sneltoets Ctrl+F zoeken op ‘pajajaran’ en dan vindt u de oude namen van de Jalan Pajajaran, namelijk Burgemeester Coopsweg, Farmanweg, Kinineweg en Merdikalioweg.

  4. Pingback: Menemukan Indonesia di Perantauan – Shelves of Smithereens·

  5. Pingback: Straatnamen in Medan: vroeger en nu | In de Archipel·

  6. Pingback: Het begin van de luchtvaart in Nederlands-Indië | In de Archipel·

  7. Pingback: Straatnamen in Semarang: vroeger en nu | In de Archipel·

  8. Pingback: Tips voor hotels in Bandung | In de Archipel·

  9. Pingback: Uit eten in Bandung? 11 tips voor restaurants | In de Archipel·

  10. Fraaie kaarten. Mijn insteek is een filatelistische. Een van mijn poststukken is een eerste vlucht van Java naar Borneo febr. 1936. De afzender van de envelop was ene DCA Lugt Jr te Bandoeng.
    Ik heb inmiddels achterhaald dat deze heer woonde op Pangeran Soemedangweg 87. Hij was accountant.
    Alles includief de stempels is prima te lezen op twee handgeschreven woorden na. Deze vallen op omdat de rest van de gegevens gedrukt en/of getypt zijn.
    Het eerste woord Pesanggrahan betekent als ik goed heb gezocht (onder)district.
    Het tweede woord is nagenoeg onleesbaar. Begint met een hoofdletter B en de rest 4 of 5 letters is voor mij niet te ontcijferen. Ik vermoed, gelet op het eerste woord een district of wijk in Bandoeng
    Maar kan hier niets van vinden.

    Kan iemand mij helpen om deze aanduiding te achterhalen

    • Beste Martin,
      Pesanggrahan betekent iets als ‘rusthuis’. Zou het wellicht kunnen dat het woord met de B de naam is van dat rusthuis, en dat die gevestigd was aan de genoemde Pangeran Soemedangweg?

  11. Hartelijk dank voor de informative inlichtingen. Ik ben momenteel aan mijn tweede roman bezig. Mijn hoofd karakter (een middelbarige Chineze vrouw van lagere afkomst) komt in 1904 met de trein in Bandung aan.
    I would love to obtain information about the neighborhoods between Spoorstraat (north) – Grote Posteweg (South) and Gardoejatiweg (west) – Braga (east) E.g. what kind of housing was there available? What did the houses look like? The cost?
    I would be grateful for any help you can provide. – Lian

  12. Ik heb een briefje van mijn wijlen mijn vader in bezit en daar heeft hij opgeschreven dat mijn ouders van 15-12-1940 tot hun internering in mei 1945 in de Somaweg nr. 2 in Bandoeng hebben gewoond. Die straat is helaas niet in uw lijst opgenomen. Weet u misschien waar ik verder kan zoeken? Met Google kan ik niets vinden.

  13. hallo,

    Super handig, dat deze lijst nu zo goed doorzoekbaar is.
    Ik vroeg mij af, en ik weet niet of u dat toevallig weet, toen de straatnamen na de onafhankelijkheid andere namen krijgen zijn de huisnummers hetzelfde gebleven of is alles op de schop gegaan? Weet u daar toevallig iets van?

  14. Waar zou Gang Alipin zijn geweest in Bandoeng? Een beschrijving vond ik in dit egodocument: ” Mijn grootouders hadden een groot huis in Bandoeng in de Gang Alipin. Op de oude kaart van Bandoeng is deze nog te vinden. Voor de meesten van jullie, denk ik, een onbekende regio! Vrij ver in het zuiden van Bandoeng. Gang Alipin was o.a. een van de verbindingswegen tussen de Grote en de Kleine Lengkong. We hadden uitzicht op de berg de Malabar.” Het ging hier om de familie Heijne en Grumbkow.
    Heyne, A. W., Boekhdr. S.S. Gang Alipin 3.
    Grumbkow, P. L. K. v., Gep. Mag. meester S.S.  Gang Alipin 3.

  15. Kan iemand mij vertellen of Jalan Bungsu nog bestaat of wat de tegenwoordige naam is? Ik ben daar geboren in 1954 in de Beatrixklinik (Leger des Heils)

Plaats een reactie