Laatste update: 13 mei 2019 (nieuwste dienstregelingen en prijzen)

De stad Bandung ligt een kleine 150 kilometer ten zuidoosten van de Indonesische hoofdstad Jakarta. Er zijn verschillende mogelijkheden voor het reizen naar Bandung vanaf Jakarta, en vanaf de luchthaven van Jakarta. Reismogelijkheden zijn er onder andere per trein, per bus of shuttlebusje over de tolweg, of via de toeristische route door de bergen.

De opties

• Per trein: een vrij betrouwbare reistijd van 3 tot 3½ uur (geen last van files), maar alleen maar vanuit het centrum van Jakarta naar het centrum van Bandung.
• Per bus: reismogelijkheden vanaf verschillende plekken (busstations en de luchthaven) in Jakarta naar enkele locaties in Bandung. In principe sneller dan de trein (ongeveer 2 uur), maar door de files regelmatig veel langzamer.
• Per shuttlebusje: zeer frequente reismogelijkheden van nog veel meer plekken (o.a. winkelcentra en de luchthaven) naar verschillende locaties in Bandung. Net als gewone bussen kunnen ook deze busjes last hebben van files.
• Toeristische route: een mooiere route door de bergen, die wel veel langer duurt (reken op minimaal 6 uur), en om er optimaal van te genieten moet je eigenlijk met een huurauto met chauffeur gaan, dus het is ook duurder.
• Nieuw! Per vliegtuig: vanaf juli 2017 dagelijkse vlucht van Wings Air.

N.B. Alle dienstregelingen en prijzen genoemd in dit artikel zijn actueel in mei 2019. Als er iets in dit overzicht van reismogelijkheden tussen Jakarta en Bandung onduidelijk of verouderd is dan hoor ik dat graag (via de reacties hieronder), zodat het artikel verduidelijkt en verbeterd kan worden.

Jakarta naar Bandung met de trein

Tijdens de koloniale tijd is er een spoorlijn aangelegd tussen Jakarta en Bandung, die nog steeds in gebruik is. Dagelijks rijden er meer dan twaalf rechtstreekse treinen op de route. De trein doet er volgens de dienstregeling 3 tot 3½ uur over.

De meeste treinen (minimaal 10 per dag) van Jakarta naar Bandung zijn van het type Argo Parahyangan. Dit zijn treinen van de meest luxe eksekutif-klasse, meestal gecombineerd met wagons van de goedkopere klasse ekonomi AC. Een treinkaartje kost ongeveer 150.000 rupiah (€ 10) voor de eksekutif-klasse, voor ekonomi iets minder. In Jakarta vertrekken deze treinen vanaf station Gambir midden in het centrum, net naast het nationaal monument (Monas). Onderweg stoppen sommige treinen in Bekasi (een voorstad van Jakarta), de stad Purwakarta halverwege en Cimahi (een voorstad van Bandung). In Bandung komen deze treinen aan op het centraal station. Een keer per dag rijdt ook de trein Pangandaran op dezelfde route. Deze rijdt na Bandung verder tot het stadje Banjar.

De overige 2 treinen per dag (één ’s ochtends en één ’s avonds) heten Serayu, en zijn van de ekonomi AC-klasse. Deze vertrekken in Jakarta van het station Pasar Senen (2 km ten oosten van station Gambir) en komen in Bandung aan op station Kiaracondong (5 km ten oosten van het centraal station).

Zie ook het artikel ‘Openbaar vervoer in Jakarta (overzicht en tickets)‘ voor meer informatie over het OV binnen Jakarta, en manieren om bij de stations te komen.

Voor meer informatie over de treinklassen, spoorwegen op Java en het kopen van tickets, zie het artikel ‘Treinreizen op Java‘. De officiële website van de Indonesische spoorwegen is beschikbaar op kereta-api.co.id. Dit is alleen in het Indonesisch, maar ook zonder kennis van de taal is het redelijk mogelijk om de dienstregeling te bekijken. Online tickets kopen kan op die website alleen met Indonesische creditcards. Een goed alternatief is de website tiket.com, die ook in het Engels beschikbaar is en buitenlandse creditcards accepteert. Mocht het niet lukken online een ticket te reserveren kan dat ook makkelijk op de stations. Houd er alleen rekening mee dat rond bepaalde feestdagen (o.a. Kerst, Chinees nieuwjaar en het Suikerfeest) treintickets vaak al dagen van tevoren zijn uitverkocht.

Vanaf de luchthaven

Als je vanaf Soekarno-Hatta International Airport, de luchthaven van Jakarta, rechtstreeks naar Bandung wilt is de trein (nog) geen logische optie. Er is sinds december 2017 wel een treinverbinding tussen Jakarta en de luchthaven, maar die komt in Jakarta aan op station Sudirman Baru. Vanaf daar is het dan nog 4 km naar station Gambir, waar de trein naar Bandung vertrekt. Zie hieronder de makkelijkere opties om met de bus of een shuttlebusje rechtstreeks van Jakarta’s luchthaven naar Bandung te reizen.

---

Jakarta naar Bandung met de bus

Het voordeel van de bus ten opzichte van de trein is dat er bussen op verschillende routes rijden tussen de twee steden. Ook zijn de tickets goedkoper. Net als bij de trein zijn er bussen in verschillende klassen:

• Ekonomi: vaak oudere bussen zonder airconditioning met weinig beenruimte en een 2-3 indeling (vijf stoelen naast elkaar, dus erg krap). Veel ekonomi-klasse bussen draaien harde muziek aan boord, en de bus stopt soms onderweg om extra passagiers op te pikken. Prijs Jakarta-Bandung vanaf ongeveer 30.000 rupiah (ruim € 2) voor een enkele reis.
• Bisnis of eksekutif: luxere bussen met airconditioning en toilet aan boord, meer beenruimte en een 2-2 indeling. Eksekutif-klasse bussen zijn iets luxer dan bisnis, maar vergelijkbaar. Sommige bussen hebben WiFi. Prijzen Jakarta-Bandung ongeveer 60.000 tot 80.000 rupiah (ongeveer € 4 tot € 6) voor een enkele reis.
• Travel-shuttlebusjes: kleine busjes voor ongeveer 8 tot 12 passagiers, die qua luxe vergelijkbaar zijn met de eksekutif-klasse, maar zonder toilet. Zie in de volgende paragraaf meer informatie over de mogelijkheden per shuttlebusje. Prijzen Jakarta-Bandung ongeveer 100.000 tot 175.000 rupiah (ongeveer € 7 tot € 12).

Bustickets kunnen in alle gevallen gekocht worden in de bus (meestal bij een assistent van de buschauffeur) of bij een loket op het busstation. Alleen contant geld wordt geaccepteerd.

In principe duurt de busreis van Jakarta naar Bandung, afhankelijk van het vertrekpunt in Jakarta, ongeveer 2 tot 2½ uur. Omdat er echter regelmatig file staat kan de reistijd sterk oplopen (verdubbeling van de reistijd is niet ongewoon). Vooral op vrijdagmiddag en -avond is de snelweg richting Bandung erg druk.

Hieronder een overzicht van de huidige (januari 2017) dienstregeling en prijzen van bussen tussen Jakarta en Bandung. De verschillende busstations in Jakarta en omstreken staan aangegeven op de kaart. In Bandung komen alle bussen aan bij de busterminal Leuwi Panjang, ongeveer 3 kilometer ten zuidwesten van het centrum. Zie de volgende paragraaf voor rechtstreekse bussen tussen de luchthaven van Jakarta en Bandung, en daaronder de mogelijkheden per shuttlebusje.

Vertrek Jakarta	Aankomst Bandung	Busbedrijf, klasse	Prijs (rupiah)	Dienstregeling
Bekasi	Leuwi Panjang	Primajasa, ekonomi	30.000	van 3:30 tot 22:00 elk kwartier
Bekasi	Leuwi Panjang	Primajasa, bisnis	52.000	van 5:30 tot 20:00 elk kwartier
Depok Margonda	Leuwi Panjang	MGI, bisnis	52.000	van 5:00 tot 19:00 elk half uur
Kalideres	Leuwi Panjang	Primajasa, eksekutif	80.000	van 5:00 tot 21:00 elk uur
Kalideres	Leuwi Panjang	Arimbi, eksekutif	80.000	van 5:00 tot 20:00 elk uur
Kampung Rambutan	Leuwi Panjang	Harum Prima, ekonomi	65.000	24 uur per dag minimaal 1x per uur
Lebak Bulus	Leuwi Panjang	Primajasa, bisnis	70.000	van 5:00 tot 21:00 elk uur
Lebak Bulus	Leuwi Panjang	Primajasa, eksekutif	75.000	van 5:00 tot 21:00 elk uur
Pulogebang	Leuwi Panjang	Patriot, ekonomi	60.000	van 5:00 tot 19:00 elk uur
Pulogebang	Leuwi Panjang	Patriot, bisnis	65.000	van 5:00 tot 20:00 onregelmatig
Tanjung Priok	Leuwi Panjang	Primajasa, bisnis	68.000	van 5:00 tot 18:00 elk uur

Per bus van Jakarta Airport naar Bandung

Busbedrijf Primajasa rijdt rechtstreeks van Soekarno-Hatta International Airport naar Bandung. De eksekutif-klasse bussen vertrekken op de luchthaven vanaf terminals 1B, 2F en 3. In Bandung komen de bussen aan in de wijk Batununggal, in het zuiden van de stad. De bus doet er minimaal 2½ uur over, maar door de files vaak langer.

Vertrek Jakarta	Aankomst Bandung	Busbedrijf, klasse	Prijs (rupiah)	Dienstregeling
Soekarno-Hatta International Aiport (terminals 1B, 2F, 3)	Pasar Modern Batununggal	Primajasa, eksekutif	115.000	van 7:30 tot 24:00 elk half uur, en om 2:00

Jakarta naar Bandung met een shuttlebusje

Sinds de snelweg tussen Jakarta en Bandung in 2005 werd voltooid is de reistijd over de weg in principe (zonder al te veel files) sneller dan met de trein. Op basis daarvan bieden verschillende bedrijven nu ‘point-to-point‘ shuttlebusjes aan. In Indonesië zijn deze busjes bekend onder de naam ‘travel‘.

Doordat deze busjes maar voor 8 tot 12 passagiers zijn, kan er veel vaker gereden worden dan met de grote bussen, en ook tussen veel meer locaties. Waar de grote bussen vertrekken vanaf een paar busstations in Jakarta naar één busstation in Bandung, hebben de shuttlebusjes tientallen vertrek- en aankomstpunten in zowel Jakarta als Bandung. Prijzen voor de shuttlebusjes liggen iets hoger dan voor de normale grote bussen.

Omdat er honderden verschillende routes zijn is het niet te doen een overzicht te geven van alle mogelijkheden. Hieronder een overzicht van enkele van de grootste aanbieders van shuttlebusjes, met een paar van de belangrijkste locaties vanaf waar zij rijden.

• Baraya Travel (baraya-travel.com): ruim 15 locaties in Jakarta, waaronder Sarinah vlakbij backpackersstraat Jalan Jaksa → 8 locaties in Bandung, waaronder Buah Batu in het zuiden van de stad en Dipati Ukur in het noorden. Op veel routes vertrekken busjes 1 à 2 keer per uur tussen 5:00 en 21:00.
• Cititrans (cititrans.co.id): 6 locaties in Jakarta, waaronder de zakenwijken Kuningan en Sudirman → 3 locaties in Bandung, waaronder Dipati Ukur in Noord-Bandung en het attractiepark Trans Studio. Busjes vertrekken tussen ongeveer 4:30 en 22:00.
• DayTrans (daytrans.co.id): 18 locaties in Jakarta, waaronder het spoorwegstation Pasar Senen en winkelcentrum fX Plaza → 3 locaties in Bandung, waaronder de bekende winkelstraat Cihampelas en het toeristische Dago in Noord-Bandung. Busjes vertrekken op de meeste routes ongeveer 1x per 2 uur tussen 5:00 en 20:00.
• Xtrans (xtrans.co.id): 13 locaties in Jakarta en omstreken, waaronder Blok M in Zuid-Jakarta en de snelwegafrit van Bekasi → 9 locaties in Bandung, waaronder de bekende winkelstraat Cihampelas en het attractiepark Trans Studio. Busjes vertrekken tussen ongeveer 4:30 en 22:00.

Een ticket voor een shuttlebusje kan simpelweg gekocht worden bij een loket bij het vertrekpunt. Vooraf een ticket reserveren kan via de websites van de verschillende bedrijven, via de telefoon (zie de websites voor telefoonnummers) of via de boekingssite tiketux.com (alle shuttlebedrijven behalve Cititrans). De website is wel alleen in het Indonesisch, en buitenlandse creditcards worden niet altijd geaccepteerd.

Per shuttlebusje van Jakarta Airport naar Bandung

Naast de bovengenoemde bus van Primajasa, kan je vanaf Soekarno-Hatta International Airport ook gebruik maken van één van de shuttlebusjes om naar Bandung te gaan. Tickets kunnen gekocht worden bij een balie bij de verschillende terminals van de luchthaven, waaronder bij het busstation bij terminal 2F. Tickets voor routes vanaf het vliegveld kunnen niet online gereserveerd worden (voor een terugreis naar het vliegveld kan dat wel).

Aankomst Bandung	Shuttlebedrijf	Prijs (rupiah)	Dienstregeling
De Batara Hotel (Jl. Cihampelas 112)	Xtrans	150.000	van 7:30 tot 22:30 elk uur
Dipatiukur (Jl. Dipatiukur 53)	Cititrans (Citi Flyer) regulier	200.000	van 7:15 tot 23:15 elk uur tot twee uur

---

Jakarta naar Bandung: toeristische route

De bussen en shuttlebusjes zoals hierboven genoemd rijden allemaal via de tolweg van Jakarta naar Bandung. Dat is eerst grotendeels over de vlakte van Noordwest-Java tussen vooral heel veel industrie, en dan een stuk door de bergen. Ondanks dat de uitzichten af en toe mooi zijn, is het toch een drukke snelweg omringd door veel bebouwing. Een alternatief is om de zuidelijke route te nemen, via de stad Bogor en de bergpas van Puncak.

Deze route leidt vanuit Jakarta over de tolweg naar het zuiden, tot aan de stad Bogor (60 kilometer). Vanaf daar gaat de route verder in oostelijke richting, over tweebaanswegen door de bergen, via de Puncak-bergpas en de stad Cianjur naar Bandung. De bergpas ligt aan de rand van het nationaal park Gunung Gede Pangrango, en is een gebied met veel rijstvelden en vooral theeplantages. Onderweg zou je verder kunnen stoppen bij het safaripark Taman Safari Indonesia, bij de theeplantage en -fabriek van Wisata Agro Gunung Mas en natuurlijk bij alle stalletjes langs de weg die eten en drinken verkopen. Omdat de temperatuur in de bergen duidelijk lager is dan in Jakarta (overdag zo’n 25 °C en ’s nachts onder de 20 °C) drinken veel mensen in het gebied warme gemberthee.

Er rijden bussen over de Puncakpas. Dit zijn vooral ekonomi-klasse bussen van Bogor richting Cianjur of Bandung, en het is geen probleem om onderweg uit te stappen om bijvoorbeeld een wandeling door de theeplantages te maken. Je moet dan later wel opnieuw een busticket kopen als je een andere bus aanhoudt om weer verder te reizen.

Als je de toeristische route wilt nemen, is het aan te raden om een auto met chauffeur te huren voor een hele dag, zodat je op een lager tempo over de bergpas kunt en onderweg meermaals kunt stoppen. Afhankelijk van het type kost een auto huren voor een hele dag ongeveer 500.000 rupiah (€ 35), inclusief chauffeur maar exclusief benzine. Het kan zijn dat je wat extra moet betalen als de chauffeur daarna met een lege auto terug moet. Hotels in Jakarta en Bogor kunnen helpen met het regelen van een huurauto.

De Puncakpas is ook een erg populaire toeristische bestemming voor de inwoners van Jakarta. Elk weekend en vooral tijdens feestdagen is het daarom een drukte van belang en staan er vaak lange files. Het is dus beter om deze toeristische route alleen maar doordeweeks te nemen. Houd er ook rekening mee dat het weer in het gebied vaak ’s ochtends helder en zonnig is, terwijl het in de loop van de middag vaak bewolkt en regenachtig wordt.

---

Jakarta naar Bandung met het vliegtuig

Gezien de korte afstand tussen Jakarta en Bandung (minder dan 150 kilometer) klinkt het vliegtuig niet als een logische optie, en tot voor kort waren er dan ook geen vluchten. In juli 2017 is dat veranderd: er is nu een dagelijkse vlucht van Wings Air. Ze willen waarschijnlijk testen of mensen bereid zijn om voor zo’n korte afstand toch het vliegtuig te nemen om de files te omzeilen.

De vlucht vertrekt in Jakarta vanaf de tweede luchthaven, Halim Perdanakusuma Airport (luchthavencode HLP) in het oosten van de stad. Het vliegveld in Bandung heet Husein Sastranegara International Airport (BDO). De vluchten worden uitgevoerd met propellervliegtuigen van het type ATR 72 en de vluchtduur is volgens schema 35 minuten. Tickets zijn beschikbaar vanaf 275.000 rupiah (€ 17,50). De standaard bagagehoeveelheid is bij Wings Air 10 kilo. Tickets zijn te koop via LionAir.co.id (Wings Air is een dochtermaatschappij van Lion Air), of gebruik een zoekmachine zoals Skyscanner.nl of het Indonesische Traveloka.com. Zie ook het artikel ‘Overzicht: binnenlandse vluchten in Indonesië‘.

Het vluchtschema is (met ingang van 2 juli 2017) als volgt. Vluchten zijn dagelijks.

• Vlucht IW1720: Jakarta-HLP 13:15 → Bandung-BDO 13:50
• Vlucht IW1721: Bandung-BDO 9:35 → Jakarta-HLP 10:10

---

Lees ook…

• Tips voor hotels in Bandung
• Openbaar vervoer in Jakarta (overzicht en tickets)
• Reizen van Bandung naar Jogjakarta (trein, bus of vliegtuig)
• Reizen van Jakarta naar Jogjakarta (vliegtuig, trein of bus)
• Reizen van Jakarta naar Surabaya (vliegtuig, trein of bus)